Brood, ­beha’s en ­bladen

Tja, niet eenvoudig allemaal, ook niet voor de curator, zeg maar de baas tijdens faillissement. Ieder beginnend advocaat is verplicht een keer curator. In mijn geval in het faillissement van een eenmans-naaiateliertje. De eigenaar was een vader van drie kinderen. In het belang van de schuldeisers inventariseerde ik de te gelde te maken bezittingen. Ik schaam me nóg voor de verkoop van twee kinderfietsjes.

Maar tenzij de zaak een eenmanszaak is, gaat doorgaans niet de eigenaar met zijn hele hebben en houwen bankroet, maar de b.v. En aandeelhouders van een b.v. zijn nu eenmaal niet persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van de b.v. Dat privé-jacht blijft dus (hoe zuur ook) buiten het faillissement. In het faillissement vallen geld en goed van de b.v. én alle schulden. Sommige schulden gaan vóór anderen, want in het faillissement is niet iedere schuldeiser gelijk. Dat heeft tot gevolg dat er voor vele schuldeisers niet veel meer overblijft als alle crediteuren die vóór mochten, zijn betaald. Allereerst casht de curator en dan staat al snel de fiscus te springen. Als er dan nog iets over is, bijvoorbeeld voor de freelancer met zijn onbetaalde rekening, dan verdeelt de curator dat over alle schuldeisers. Peanuts.

Werknemers zijn iets beter af: hun loon tot aan het faillissement heeft voorrang en bovendien staat het UWV garant voor de loondoorbetaling gedurende de opzegtermijn. Maar het werk is weg en de WW wacht. In sommige gevallen lonkt nog een doorstart. Dan gaat het bedrijf (vaak in afgeslankte vorm) door. Voor freelancers levert dat doorgaans weinig op, behalve mogelijk het behoud van een opdrachtgever. Voor de oude schulden (de openstaande facturen) is de doorstarter niet aansprakelijk. Ex-werknemers worden soms gevraagd terug te keren. Voordeel is dan natuurlijk het behoud van werk. Maar het is wel een nieuwe arbeidsovereenkomst, dus de arbeids­voorwaarden kunnen en mogen anders zijn.

Laatst probeerde een dappere werknemer het bankroet van zijn werkgever te voorkomen. Er zou sprake zijn van misbruik van faillissementsrecht om arbeidsrechtelijke bescherming te omzeilen. Tijdens faillissement kan een werkgever immers makkelijker van zijn mensen af. De rechtbank ging hier niet in mee. Het bedrijf verkeerde wel degelijk in financieel zwaar weer, dus het faillissement was onvermijdelijk. Een dappere poging, dat wel, maar ook hier restte niets anders dan wonden likken.