Blendle: uitgevers moeten rechten regelen

Gaan freelancers ook meedelen in de winst van de nieuwe artikelendienst Blendle? Mogen ze er ook voor kiezen hun stukken uit te sluiten voor deelname in ‘de iTunes voor journalistiek’? En mogen freelancers ook zelf stukken aanbieden? Het zijn zomaar wat van de vragen die rondzingen onder freelance journalisten na de lancering van de nieuwe artikelendienst Blendle vorige week. Onder andere in de besloten Facebookgroep Freelance Journalisten Netwerk heerst veel onduidelijkheid onder de ruim 830 aangesloten freelancers. Het gros van die vragen richt zich op verdiensten. ‘Is er bij het technologisch ontwerp van Blendle nagedacht over freelance journalistiek, bijvoorbeeld over nieuwe manieren om inkomstenstromen te verdelen?’ vraagt freelancer Arno van ’t Hoog zich af in een artikel op De Nieuwe Reporter.

Marten Blankesteijn -co-oprichter van de dienst waarbij gebruikers niet meer betalen voor een hele krant, maar artikelen voor een klein bedrag (variërend van een 10 tot 89 cent) los kunnen kopen- is stellig in zijn reactie: ‘Voor ons is het geen doen om bij elk artikel dat in Blendle verschijnt te achterhalen of het gaat om een artikel van een freelancer of iemand in vaste dienst. Het auteursrecht van artikelen van freelancers is iets wat de uitgevers moeten regelen. Als blijkt dat zij dat niet goed gedaan hebben en een freelancer aan de bel trekt, dan komen zijn artikelen of foto’s niet in onze dienst terecht. We gaan niets verkopen dat niet verkocht mag worden.’

‘Blendle doet niets wat niet mag’, weet NVJ-jurist Petra Oudhoff. Hoewel de journalistenvereniging onlangs een onderzoek naar nieuwe exploitatievormen als Blendle en MyJour aankondigde, is het volgens Oudhoff de taak van de uitgever om de zaken met freelancers goed te regelen. ‘Zo lang Blendle de artikelen bij de uitgever koopt, moet de uitgever garanderen dat zij die spullen ook daadwerkelijk mógen verkopen. De ware pijn bij de freelancers zit hem waarschijnlijk bij het feit dat zij steeds meer van hun rechten hebben moeten wegtekenen aan uitgevers. Maar dat is niet de schuld van Blendle of soortgelijke diensten.’

De artikelen die in Blendle verschijnen worden door Blendle-klanten gekocht van de uitgevers. Freelancers die zelf werk via de dienst willen verkopen, vangen bot. ‘Als we al die freelancers er los in willen fietsen, dan wordt het een chaos’, aldus Blankesteijn. Waar de jonge ondernemer wel voor open staat is een collectief van freelancers, die gezamenlijk hun beste werk aanbieden, meldt hij in een reactie op tweets van Asha ten Broeke, die voorstelde zelf zo’n collectief op te gaan starten. ‘Eigenlijk doen we met de voormalige DNP-kanalen in The Post Online hetzelfde’, aldus Blankesteijn.

Naast vragen rondom vergoedingen en het aanbieden van eigen werk, stelden freelancers de afgelopen week ook vraagtekens bij het sociale aspect van Blendle. De dienst stelt gebruikers in staat gekochte artikelen met anderen te delen via sociale media. Tijdens een uitzending van De Wereld Draait Door van vorige week stelde tafelgast Claudia de Breij soortgelijke vragen aan co-oprichter en ‘knuffelnerd’ Alexander Klöpping. ‘Het delen van artikelen lijkt heel erg op het delen van websites op sociale netwerken als Facebook’, aldus Blankesteijn. ‘Gebruikers delen een verwijzing naar het artikel. Iedereen die het vervolgens wil lezen moet gewoon betalen om toegang te krijgen tot het stuk.’

De discussie die de afgelopen week ontstaan is rondom Blendle, snapt Blankesteijn niet helemaal. ‘Ik snap heel goed dat er wrevel ontstaan is bij freelancers door recente ontwikkelingen bij uitgevers, maar ik begrijp niet waarom die onvrede nu op Blendle gericht is.’ Blankesteijn ziet zijn Blendle als een kans voor freelancers om hun onderhandelingspositie te verbeteren: auteurs wier stukken beter verkopen, zijn minder inwisselbaar en staan daardoor steviger in hun schoenen bij gesprekken over zaken als vergoedingen. ‘Wij denken dat de journalistiek hier beter van wordt. Ik vraag me ook af hoe zinvol het is om deze discussie nu te voeren. Het platform staat nog in de kinderschoenen.  Het lijkt me goed deze discussie nog eens te voeren als er ook echt geld te verdelen ís. We staan sowieso open voor discussie. Later deze maand gaan we nog om de tafel met de NVJ, uitgevers en freelancers om meer duidelijkheid te scheppen.’