Bedreigers Clarice Gargard hebben ‘spijt’ en hebben het ‘niet zo bedoeld’

Toen Clarice Gargard op 17 november 2018 een livestream van de sinterklaasintocht en dan met name de KOZP-demonstratie live op haar facebookpagina streamde, werd het reactieveld overstelpt met ruim 7000 berichten. Daar zaten uitlatingen tussen met een onverholen racistische strekking en oproepen tot geweld tegen Gargard dan wel tegen de demonstranten.

Omdat de reacties haar dermate aangrepen, omdat ze gericht waren tegen haar persoonlijk en haar afkomst, heeft ze de selectie voor een aangifte overgelaten aan vrienden. De politie heeft van verschillende reaguurders de identiteit achterhaald en de daaropvolgende aangifte is het beginpunt van deze rechtszaak, die in totaal zo’n twee weken zal duren en waarbij 25 verdachten moeten voorkomen. Vandaag vond de eerste zitting plaats.

Gargard was daarbij aanwezig, maar vertrok aan het begin van de inhoudelijke behandeling. Zondagavond kregen zij en haar advocaat Sidney Smeets, te horen dat Jacobien Vreekamp niet meer als officier van justitie bij de zaak betrokken is. Vanwege haar nevenfunctie bij Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam staat haar onpartijdigheid ter discussie en is zij van de zaak gehaald.

Smeets beklaagde zich over het feit dat het persbericht met betrekking tot het vertrek van Vreekamp, zonder overleg met zijn cliënt of excuses is uitgegaan. Met de nieuwe officier, Paul Velleman, vond kort voor de zitting alleen een korte kennismaking plaats. Volgens Smeets kreeg Gargard daarbij het gevoel dat zij niet correct vertegenwoordigd wordt en heeft ze geen vertrouwen in een goede gang van zaken.

Volgens Velleman is het Openbaar Ministerie ‘een en ondeelbaar’ en was het vanaf het begin al de bedoeling dat hij de zaak samen met Vreekamp zou doen. Daardoor was hij wel degelijk op de hoogte van alle ‘ins en outs’. Gargard en Smeets waren niet overtuigd. Een verzoek om de zaak aan te houden werd afgewezen en Gargard vertrok uit de rechtszaal. De komende dagen zal zij niet aanwezig zijn bij de zittingen.

De eerste verdachte, Melissa G. (31), is een alleenstaande moeder van twee kinderen en komt rond met een Wajong-uitkering. Op 17 november schreef zij als reactie onder de livestream: Bom erop. Zelf was ze niet aanwezig op de zitting, maar haar advocaat liet weten dat haar bericht een reactie was op de mensen die daar liepen te schelden, en dat terwijl er kinderen rondliepen. Zo ongehoord, dat zij het nodig vond om zelf onverkwikkelijke taal te bezigen. Alleen waren de demonstranten niet aan het schelden, blijkt uit een analyse van de beelden.

Douwe de J.(23) woont bij zijn ouders en werkt in de transportsector. ‘Allemaal tong afsnijden, gaat toch nergens over’. Dat was zijn bijdrage aan het debat. Maar hij kan het zich niet echt meer herinneren. Wat hij zich wel kon herinneren, is dat hij in de bewuste livestream kinderen zag huilen en er wel vaker dingen uitflapt. Echter waren er ook geen huilende kinderen te zien tijdens de veertig minuten durende livestream.

Op de vraag of hij begrijpt dat zijn uitlating wordt aangemerkt als opruiing, antwoordt hij: ‘Het was een nutteloze zin die ik op Facebook plaatste, met de emotie die toen naar boven kwam. Het was een woedeaanval, omdat het met kinderen te maken had. Ik ben normaal gesproken heel rustig. Ik ben geen racist, ik ben geen hater. Ik heb zelfs veel buitenlandse vrienden en collega’s. Als ik iemand gekwetst heb, wil ik excuses aanbieden.’

Eddy K. (57)  is getrouwd en werkt als magazijnmedewerker. Hij vond het, gezien zijn bericht ‘jammer dat ze de slavernij hebben afgeschaft. Ik zou de zweep erover halen. Stelletje NSB’ers. Kan daar geen vrachtwagen overheen rijden.’ In de rechtszaal laat Eddy K. wel weten dat hij zich vreselijk schaamt voor zijn woorden. ‘Het is heel erg en heel grof. Ik heb er spijt van dat ik het ooit heb geschreven, maar ik was boos. Van mij mag iedereen demonstreren, maar waarom moet je dat doen als er kinderen bij zijn?’. Hij noemde het zelf een vlaag van verstandsverbijstering en zal zijn straf accepteren. ‘Normaal zeg ik nooit dat soort dingen.’

Willem A. (29)  is meubelbouwer en woont samen met zijn vriendin en zoontje van anderhalf. Hij werd, naar eigen zeggen, zo vaak geconfronteerd met de zwarte pietendiscussie, dat het emmertje inmiddels overliep. ‘Die discussie is al zo lang bezig. Dat los je toch tussen grote mensen op en niet tijdens een intocht, waar kinderen bij zijn. Het is allesbehalve oké wat ik heb gezegd, maar je telt steeds tot 10 en op een gegeven moment zeg je iets.’ En dat iets was: ‘Hoe laat gaan we? Walsen we er even overheen.’

Aan alle drie werd gevraagd waarom ze geen excuses hebben aangeboden aan Gargard, terwijl een aantal van hen wel had gezegd dat te willen. Douwe de J.: ‘Ik wou hier tijdens de zitting mijn excuses aanbieden, maar ze was al vertrokken’ en Eddy K.: ‘Ik wou ook mijn excuus aanbieden, maar kon haar niet vinden op Facebook.’

Gargard is, volgens officier van justitie Velleman, niet uit op straffen. Wel wil ze met de aangifte het signaal afgeven dat mensen op een andere manier hun mening kunnen uiten. ‘Als ze niet naar de politie was gegaan, zou dat er zelfs op neer komen dat dit gedrag wordt geaccepteerd en racisme onderdeel wordt van de samenleving’.

Ook benadrukt hij de bijzondere omstandigheid dat alle uitlatingen zijn gedaan op sociale media: ‘Je kunt de persoon waarop je kritiek uit niet in de ogen kijken en vice versa. Je kunt dus ook niet zien of iemand zo’n bedreiging serieus meent of niet. Omdat het vanuit de huissfeer gebeurt, wordt er vaak niet stilgestaan bij het effect in het openbaar. Maar de woorden blijven voor altijd rondwaren op het internet. Iedere burger moet dan ook beseffen dat hij een eigen verantwoordelijkheid heeft voor het plaatsen van een bericht en de inhoud ervan.’

Tegen Melissa G. en Willem A. werd een boeteoplegging van 350 euro geëist. Tegen Eddy K. en Douwe de J. een taakstraf van 30 uur en 7 tot 15 dagen vervangende hechtenis. De uitspraak volgt op 2 november.