‘Als eindredacteur werk ik niet met de tekst maar met het hoofd van de schrijver’

Ons beroep verandert en dus moeten redacteuren ook veranderen, stelt u. Waarom is dat?
‘Enkele jaren geleden werkte ik nog voor de Seattle Times en kreeg ik de kans om als senior verslaggever zwaardere projecten te doen. Ik worstelde. Ik vloog naar Washington DC om te lunchen met Gene Weingarten die twee Pulitzers op zijn naam heeft staan. Nu ik eindelijk de vrijheid kreeg die ik altijd gewild had, zat ik er helemaal doorheen. Hij zei: “Hoe beter je wordt als verslaggever, hoe belangrijker het is om te werken met een goede eindredacteur.” Ik realiseerde me dat hij gelijk had. Het is net als tennissen. Om beter te worden in tennissen, moet je spelen met een tegenstander die beter is dan jij. Wanneer je werkt met een goede eindredacteur, kun je meer risico’s nemen en moeilijkere verhalen maken.

Het is niet alleen dat. Als je kijkt naar multimedia en hoe snel het beroep van journalist verandert, realiseer je je dat je niet alle ontwikkelingen bij kunt houden. Je zult moeten samenwerken. De lone wolf-aanpak werkt niet meer. Toen ik terugkwam bij mijn krant, vond ik verschillende redacteuren en collega’s om me te helpen. Een met wie ik kon praten om meer focus te vinden in mijn verhaal, een ander om me te helpen structureren. Maar belangrijker nog: ik stopte met mezelf te verwijten dat ik een goede eindredacteur nodig heb.’

U zegt dat een goede eindredacteur een gids is.
‘Als verslaggevers voor een verhaal op pad gaan, raken ze onvermijdelijk verdwaald. Elk feit lijkt belangrijk, elke bron willen ze in het verhaal opvoeren. Een goede eindredacteur zweeft boven het verhaal en ziet welke richting de verslaggever uit moet. Een goede eindredacteur houdt de journalist bij de les en zorgt voor focus, zodat het verhaal de lezer dient en niet de bronnen of de auteur. Een goede gids ziet het als een verslaggever vertrouwen verliest, brainstormt als er bijvoorbeeld problemen zijn met de toegang tot bronnen. En een goede eindredacteur geeft de verslaggever een duwtje in de rug als hij of zij aarzelt om de volgende stap te zetten.’

Wanneer heeft een redacteur de grootste impact?
‘Dat is op twee momenten. Ten eerste in het begin, wanneer je gaat zitten en praten over het verhaalidee. Vraag de verslaggever waarom hij dit verhaal wil maken en wat hij of zij ermee wil bereiken. Je kunt een ambitieuzere of creatievere aanpak voorstellen. Het tweede moment is bij de overgang tussen verslaglegging en schrijven. De eindredacteur kijkt naar het grotere plaatje: is dit een onderzoeksverhaal? Of een narratief verhaal? Is er een hoofdpersoon rondom wie je het verhaal kunt opbouwen? Vraagt dit onderwerp een poëtische of juist een zakelijke toon?

Het is eigenlijk precies wat redacteuren bij boekenuitgeverijen en tijdschriften al lang al doen; kijken hoe je je doelgroep het beste bedient. Het is vreemd dat zo weinig redacteuren van kranten dit doen. Ik sprak net anderhalf uur met een sterverslaggever die werkt aan een verhaal van rond de 10.000 woorden. We spraken over wat het verhaal is: is het een mysterie verhaal? Een verhaal over een mislukte familie? Waar gaat dit verhaal nou over? Ze is een goede schrijver en dit is het punt waarop ze behoefte heeft aan een sterke eindredacteur. Ik werk niet met de tekst, maar met het hoofd. We bespreken straks nog de structuur, maar ik verwacht weinig te hoeven doen aan de uiteindelijke tekst.’