40 procent van de freelancers kan niet tot amper rondkomen

De Monitor werd ingevuld door 945 personen. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers aan het onderzoek is 49 jaar. De overgrote meerderheid heeft een HBO-opleiding of hoger. Ze werken gemiddeld 37 uur per week, waarvan 22 betaalde uren, en hun gemiddelde belastbare inkomen was in 2015 23.500 euro (+2,1% ten opzichte van 2014).

Het gemiddelde uurtarief lag in 2016 op 58 euro, in 2014 en 2015 lag dit gemiddeld op 59 euro per uur. Freelancers die uit ondernemerschap freelancer zijn, doen het beter dan degenen die zich gedwongen freelancer voelen; het uurtarief van de ondernemende freelancer is gemiddeld 68 euro. Ook de verschillen tussen leeftijdsgroepen is beduidend. De groep freelancers tot 35 jaar moest in 2016 fors inleveren en ontving een uurtarief van 36 euro (44 euro in 2015, -18%). De groep van middelbare leeftijd kreeg rond de 62 euro per uur en 55-plussers ontvingen 66 euro per uur.

Het aandeel journalistiek werk neemt af, zo blijkt uit de Monitor. Meer freelancers werken voor niet-media opdrachtgevers en bedrijven, gevolgd door vak- en publiekstijdschriften, landelijke omroepen en dagbladen, andere gedrukte media, overheden, regionale omroepen en dagbladen, PR-bureaus, internetorganisaties, opinieweekbladen, en lokale omroepen en huis-aan-huisbladen.

Freelancers doen er dus goed aan om de risico’s te spreiden en niet alleen in te zetten op de schrijvende journalistiek of fotojournalistiek, want hier dalen de tarieven. De groep schrijvende freelance journalisten ging er in 2016 op achteruit en ontving een uurtarief van 44 euro (was 52 euro, -15%), terwijl tekstschrijvers erop vooruit gingen van 53 naar 56 euro per uur. Degenen die journalistiek schrijven en algemeen schrijven combineren, zakten ook van 53 naar 51 euro per uur.

Bij de fotografen is eenzelfde beweging te zien: het uurtarief van fotojournalisten zakte van 53 naar 44 euro per uur (-17%) en het tarief van fotografen steeg van 70 naar 78 euro per uur (+11%).

Er zijn meerdere motieven waarom deelnemers freelancer zijn geworden. Ruim een vijfde zegt dat zij gedwongen zijn te freelancen vanwege ontslag of geen vacatures. Een even groot deel zegt dat zij liever ook in loondienst werken. Een derde noemt het ondernemerschap als belangrijkste motief om freelancer te zijn (30% in 2015). Dat betekent dat in het afgelopen jaar iets meer freelancers uit overtuiging ondernemer zijn.

Een goede ontwikkeling, vindt Rosa García López, secretaris Zelfstandigen en NVF. ‘Kies je uit overtuiging voor het ondernemerschap dan doe je het over de hele linie beter: je bent beter in onderhandelen, je orderportefeuille is groter en je tarief is hoger. De andere kant van het verhaal is dat het percentage gedwongen freelancer nog steeds extreem hoog is en dat de groep freelancers die eigenlijk helemaal in loondienst willen werken, groeiende is.’
Meer bij de NVJ