mgm nvj maart

— vrijdag 19 oktober 2012, 11:00 | 0 reacties, praat mee

Vluchthuis voor journalist

Vluchthuis voor journalist
Directeur van het Maison des Journalistes Darline Cothière

In Parijs kunnen gevluchte journalisten terecht in het Maison des Journalistes. Dit jaar viert het huis, uniek in de wereld, zijn tienjarig jubileum. Directeur Darline Cothière: ‘Sommigen denken dat de status van gevluchte journalist automatisch toegang geeft tot een woning en een baan. Dat is een kwestie van cultuur.’ Het Maison des Journalistes (MdJ) is gevestigd in dezelfde straat waar ook president François Hollande woont met de first girlfriend, Valérie Trierweiler. Aan de buitenkant van het gebouw dat de gemeente Parijs ter beschikking stelt, een oude borstelfabriek, is niets te zien. Er hangt geen bord, omdat het MdJ zich ziet als een privéwoning. Laatste wijziging: 14 februari 2013, 16:06

Vorige week kwam Trierweiler, zelf journalist, langs voor een bezoek. En om 2000 euro te overhandigen. Dat bedrag was de schadevergoeding die Trierweiler en Hollande hadden ontvangen voor een serie veelbesproken foto’s van het presidentiële koppel in zwemshort en bikini die het blad VSD publiceerde deze zomer.

‘Ze is in het echt veel mooier dan ik dacht’, lacht de Turks-Koerdische Ilkem Ezgi Asam. Asam (25) arriveerde vijf maanden geleden in het huis. In Turkije werd zij veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf voor een citaat van vier regels. Een citaat van een vertegenwoordiger van een Turkse mensenrechtenorganisatie die een Turkse generaal beschuldigde van moord op Koerden die werden gevonden in een massagraf in Zuidoost Turkije. Asam ging in beroep en kon in afwachting daarvan met de hulp van een Italiaanse collega en Reporters sans Frontières het land verlaten.

Asam vertelt haar verhaal in moeizaam Engels, Frans spreekt zij nog heel weinig. We drinken een kop Nescafé bij buurvrouw Amina Issa in het MdJ, een Koerdische uit Syrië. Beide kamers zijn sober, Spartaans haast, ingericht. Ze bieden uitzicht op een kerkhof. Maar het verblijf bevalt haar uitstekend. ‘I miss my country’, pruilt ze gespeeld weemoedig als ze uit het raam kijkt.

Nog een paar weken en dan moet Asam zelf op zoek naar een woning en een baan. De maximale verblijfsduur is zes maanden. ‘Ik weet dat het niet makkelijk is. Dat mensen je hier niet graag hebben als huurder als je de taal niet spreekt en uit het buitenland komt’, zegt Asam. ‘Maar ik ben niet zielig. Ik heb een hoofd en twee benen, ik zal mijn weg wel vinden.’

Niet iedereen in het Maison heeft de instelling van Asam. ‘Voor veel ex-bewoners is de kennismaking met de werkelijkheid een schok’, vertelt directeur Darline Cothière. ‘Sommigen denken dat de status van gevluchte journalist automatisch toegang geeft tot een woning en tot een baan. Dat is een kwestie van cultuur. Je komt die houding vaak bij Iraniërs tegen, sommigen verwachten dat de rode loper hier uitgaat. Het hoort bij ons werk om ze wegwijs te maken, door ze bijvoorbeeld uit te leggen dat het normaal is dat ze bij de préfecture (de dienst die onder andere gaat over verblijfspapieren, red.) net als iedereen in de rij moeten staan. Dat ze geen speciale behandeling krijgen.’

Oprichtster van het MdJ, de radiojournalist Danièle Ohayon, kwam op het idee voor het huis toen zij het geworstel van gevluchte journalisten en hun vaak beroerde materiële omstandigheden zag. Met de zes maanden opvang, die behalve uit een kamer, bestaat uit een pas voor het openbaar vervoer, restaurantbonnen, hulp bij de asielaanvraag en een talencursus, is in ieder geval de start er enorm op vooruit gegaan, denkt Cothière.

Behalve journalisten opvangen en begeleiden vraagt het MdJ aandacht voor het belang van persvrijheid. Verschillende bewoners gaan naar scholen om daar te vertellen over hun ervaringen.

In de afgelopen tien jaar ontving het Maison 248 journalisten uit 52 landen. Daarvan keerde maar een handjevol terug naar het land van herkomst. Autoritaire regimes vallen af en toe, maar dat wil vaak niet zeggen dat het daarna meteen goed gaat met de persvrijheid, benadrukt Cothière die zelf in 2001 het Haïti van Aristide gedwongen verliet omdat haar man journalist is. ‘Bovendien ligt het in veel gevallen niet voor de hand terug te gaan als je hier jaren hebt geïnvesteerd om te integreren.’

Niet veel ex-bewoners vonden een baan in de media zoals eigenlijk de bedoeling is, dat lukte ongeveer 15 procent. Er zijn enkele geslaagde voorbeelden, zoals de Ivoriaan Soro Solo die co-presentator is van een muziekprogramma op de publieke zender France-Inter. Het grote probleem is de taal. ‘Wie hier komt, is de dertig vaak al voorbij, dan is het veel moeilijker opnieuw met alles te beginnen.

In dat opzicht is er geen verschil met andere asielzoekers. Daarbij speelt ook een rol dat zij zich hier andere journalistieke zeden en codes eigen moeten maken. Dat valt niet mee voor iemand die bijvoorbeeld in een Afrikaans land altijd meer een soort voorlichter op een ministerie is geweest dan journalist.’

De meerderheid kwam overal en nergens terecht. ‘In de hotellerie, als sociaal werker, bewaker in een supermarkt, uitzendwerk, van alles.’ Cothière, die in het MdJ begon als docente Frans, adviseert ook wie wil studeren. ‘Ook hier is vaak sprake van een overmaat aan optimisme. Niet voor iedereen is duidelijk dat een studie sociologie geen mogelijkheden op de arbeidsmarkt biedt.’
Een nieuwe sluiproute voor asielzoekers is het MdJ niet geworden. 20 procent van de aanvragen wordt afgewezen door Cothière en haar twee betaalde medewerkers.

Aspirant-bewoners moeten precies kunnen aangeven waarom ze zijn gevlucht en waaruit hun werk precies bestond. Net als eigenlijk bij de echte asielaanvraag. ‘We hebben één keer iemand gehad uit Sri Lanka die zich uitgaf voor journalist maar in werkelijkheid was hij de lijfwacht geweest van een minister. Of een Congolees die wel journalist was maar zich hier meldt nadat hij een jaar eerder Frankrijk binnenkwam op een toeristenvisum. Daar zeggen wij natuurlijk ook nee tegen.’

Het MdJ viert in december het tienjarig jubileum en die gelegenheid wil het aangrijpen om aan fondsenwerving te doen. Het huis heeft veertien kamers. Het budget van, op dit moment, 350.000 euro per jaar wordt voor de helft opgebracht door Franse media: kranten en de tv-zenders sponsoren een kamer. Vanzelfsprekend is dat niet. ‘Verschillende media verlagen hun bijdrage omdat ze aan het bezuinigen zijn, of ze trekken het helemaal in. Je moet er altijd achteraan.’

Daarbij krijgt het MdJ de andere helft van de gemeente Parijs, goed voor 20 procent van het budget, en het Europees Fonds voor Vluchtelingen. Voor de laatste bron moet Cothière elk jaar een aanvraag doen. En op de besteding ervan wordt in weerwil van een vooroordeel over Europese subsidies streng toegezien. ‘De controle is in handen van het ministerie van Binnenlandse Zaken en die is nogal rigoureus. Wij zijn maar een kleine organisatie maar er wordt wel van ons verwacht dat we van elk metrokaartje dat we aanschaffen een bonnetje hebben en daar een kopie van maken. Dat is niet altijd makkelijk.’

Bekijk meer van

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.