Tijdelijke afluisterwet gaat ook gelden voor journalisten

Bij een consultatieronde rond het wetsvoorstel in september stuitte de nieuwe afluisterwet op veel bezwaar. In de vernieuwde Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten worden de bevoegdheden van de algemene en militaire inlichtingendiensten AIVD en MIVD fors uitgebreid. Afluistermogelijkheden worden uitgebreid en kabelgebonden (internet)verkeer mag worden afgetapt. De NVJ gaf toen al aan dat het het vertrouwen tussen potentiële bronnen en journalisten ondergraaft. Ook de Kamer had twijfels en wilde onafhankelijke toetsing bij het tappen van advocaten.

Plasterk meldt de Kamer nu in de ‘Tijdelijke regeling onafhankelijke toetsing bijzondere bevoegdheden Wiv 2002 jegens advocaten en journalisten’ dat, ‘in afwachting van definitieve wetgeving, kan worden volstaan met gepubliceerd beleid over de wijze waarop gebruik wordt gemaakt van de bedoelde wettelijke bevoegdheden. Er “wordt een tijdelijke onafhankelijke toetsingscommissie ingesteld. De toetsingscommissie heeft tot taak om advies uit te brengen over de uitoefening van bijzondere bevoegdheden jegens advocaten of journalisten. Indien de toetsingscommissie negatief adviseert, zullen wij geen toestemming verlenen voor de uitoefening van de bijzondere bevoegdheid.”

Otto Volgenant van Boekx Advocaten zegt hierover, mede namens de NVJ: “In het verleden is de AIVD in de fout gegaan door allerlei opsporingsmiddelen in te zetten om bronnen van De Telegraaf te achterhalen, zonder zich om de bijzondere positie van journalisten te bekommeren. Nederland is daarvoor in 2012 stevig op de vingers getikt door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Het wachten is al jaren op een goede wettelijke regeling voor journalistieke bronbescherming. Er zijn momenteel twee wetsvoorstellen in behandeling. Daarin is de rechtbank Den Haag aangewezen voor toetsing van een doorbreking van het brongeheim. In deze tijdelijke regeling wordt dat nu neergelegd bij de voorzitter van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD), Harm Brouwer. Het EHRM heeft een duidelijke voorkeur voor onafhankelijke toetsing door de rechter. De NVJ deelt die voorkeur. De regeling die per 1 januari 2016 wordt ingevoerd is een tijdelijke regeling. Het moet niet de opmaat worden voor het loslaten van de eerder voorgestelde toetsing door de rechtbank.”