mgm nvj maart

— donderdag 20 januari 2022, 08:30 | 0 reacties, praat mee

Taaltip: Nul boek / boeken

Taaltip: Nul boek / boeken

Het is één boek en twee boeken. Waarom is het nul boeken en niet nul boek?

Na telwoorden als nul, drie en duizend komt het zelfstandig naamwoord in het meervoud te staan. De enige uitzondering is één. Het is daarom nul boeken, drie lammetjes, duizend deelnemers, enz. In feite is dus niet nul de uitzondering, maar één.

Het getal nul is vergeleken met de andere getallen een nieuwigheid. De nul komt in het Nederlands ‘pas’ voor vanaf het begin van de zestiende eeuw.

Nul gedraagt zich in sommige opzichten als geen. Een zin als ‘Bij hen thuis zijn er echt nul boeken’ kun je opvatten als: ‘Bij hen thuis is er echt geen één boek (terwijl de meeste mensen in elk geval énkele boeken hebben).’ Die bijgedachte aan de boeken die de meeste mensen juist wél hebben (een meervoud dus), heeft er misschien toe bijgedragen dat nul boeken veel beter klinkt dan nul boek. Je gebruikt nul boeken/huizen, enz. dan min of meer in de betekenis ‘geen enkel boek/huis/exemplaar van de boeken/huizen/exemplaren die je zou verwachten’.

Nul hoort overigens wel degelijk bij de telwoorden. Een zin als ‘Ik neem deze keer nul boeken mee’ is namelijk het antwoord op de vraag: ‘Hoeveel boeken neem je mee?’ Dat is duidelijk een vraag naar een aantal. In de zin ‘Ik neem deze keer geen boeken mee’ is geen een ontkennend woord, geen telwoord. Deze zin is eerder het antwoord op de vraag ‘Neem je boeken mee?’

Nul fout/fouten
Als je een dictee foutloos maakt, kun je zeggen ‘Ik had nul fouten’, maar ook ‘Ik had nul fout.’ Ook ‘Ik had twee, drie, vier enz. fout’ is mogelijk naast ‘Ik had twee, drie, vier, enz. fouten.’ Dat enkelvoud fout is misschien ontstaan vanuit zinnen als ‘Ik had er nul/drie fout.’ Vandaar is de stap naar ‘Ik had nul/drie fout’ immers klein.

Breuken
Na breukgetallen staat het zelfstandig naamwoord in het enkelvoud. Het is bijvoorbeeld twee en een halve boterham en drie en een halve ster.

Decimalen
Na decimalen is zowel het meervoud als het enkelvoud mogelijk. Als je 3,5 leest als ‘drie en een half’, leidt dat tot ‘De film kreeg 3,5 ster.’ Het is echter gebruikelijker 3,5 te lezen als ‘drie komma vijf’. Dan ligt het meervoud voor de hand: ‘De film kreeg 3,5 sterren.’

Er zit geen duidelijk systeem in de meervoudsvorming na getallen met een komma en een of meer decimalen. Het lijkt erop dat als het gedeelte voor en/of na de komma een getal is dat groter is dan 1, het meervoud gebruikelijker is. Dus 2,1 minuten, 1,56 kinderen, 7,12 punten. In gevallen als 0,1, 1,1 en 1,01 heeft het enkelvoud de voorkeur.

Als na het getal een eenheid volgt, komt die in het enkelvoud te staan: 2,1 meter, 1,56 kilo, 7,12 watt. Ook na hele getallen staat zo’n eenheid overigens in het enkelvoud: 42 meter, 70 kilo, 60 watt.

Bekijk meer van

Taaltip

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.