— dinsdag 25 maart 2014, 10:27 | 0 reacties, praat mee

Samenwerken lijkt het toverwoord

Omroepen en kranten werken steeds nauwer samen. Nieuwe verdienmodellen steken de kop op. Hier en daar klinkt zelfs het woord fusie. 
‘Nu zijn we nog sterk genoeg om onze krachten te bundelen. Dat wordt een stuk lastiger als de lamme de blinde moet gaan helpen.’ Laatste wijziging: 27 februari 2015, 11:08

‘Zet journalisten van omroep en krant bij elkaar in de kantine. In korte tijd komen ze met de mooiste plannen over samenwerking. Daar kan geen beleidsnota van de bazen tegenop.’

Was getekend: Leo Hauben, hoofdredacteur van L1, de provinciale omroep in Limburg. Helemaal in het noorden brengen twee journalisten de woorden van Hauben sinds anderhalf jaar in de praktijk. Bas van Sluis (Dagblad van het Noorden) en Arnoud Bodde (RTV Noord) grepen Project X Haren aan om samen te onderzoeken hoe het Facebook-feestje zo gruwelijk uit de hand kon lopen. De journalisten, ondersteund door vier collega’s, wonnen met hun producties De Tegel.

De bekroonde samenwerking smaakte naar meer. Van Sluis en Bodde onthulden een zwartgeldaffaire bij SV Veendam en een omkoopschandaal waarbij de noodlijdende voetbalclub betrokken was. Op dit moment werken ze aan een scoop met nog meer impact, beloven ze. Of ze jacht willen maken op een tweede Tegel? Bodde, lachend: ‘We werken niet samen om Tegels te winnen, maar om tegels te lichten. Er liggen nog tal van verhalen die verteld kunnen en moeten worden.’

Bodde en Van Sluis hebben voor hun werkgevers de rellen in Haren verslagen. Krantenjournalist Van Sluis kreeg de bewuste avond in september 2012 een paar meppen van de politie en van zijn collega Bodde werd de auto vernield. De autoriteiten deden net alsof er weinig aan de hand was. De twee journalisten wisten wel beter. Het was een zooitje geweest en daar moest een reden voor zijn. Aanvullende informatie kregen ze echter niet van het gemeentebestuur en de politie. Van Sluis: ‘Ik belde Arnoud met de vraag of hij wilde samenwerken. Om een front te vormen. De NOS en de landelijke kranten waren er ook mee bezig. Zo is het begonnen.’

Het gezamenlijke onderzoek duurde zes weken, goed voor liefst duizend manuren. De impact van hun berichtgeving was groot. Landelijke media konden niet anders dan de regionale media als bron van de nasleep te noemen. Er kwam een onderzoekscommissie met Job Cohen aan het hoofd. Het rapport kostte burgemeester Rob Bats, pas vier maanden in dienst, zijn kop. Hij had het feestje onderschat en veel te laat ingegrepen.

Bodde: ‘Regionale journalistiek staat onder druk. Hetzelfde geldt voor onderzoeksjournalistiek. De krant kan het niet alleen, wij ook niet. Samen lukt het wel.’ Van Sluis: ‘De publicaties landen zoveel harder. Samen vormen we een sterk front naar de bestuurders. Die kunnen krant en omroep niet meer tegen elkaar uitspelen, wat je zo vaak ziet.’

In het zuiden kiezen L1 en de Media Groep Limburg (uitgever van Dagblad de Limburger en Limburgs Dagblad, red.) voor samenwerking op een ander vlak. Zij gaan het snelle nieuws – persberichten, politienieuws, aankondigingen – vanaf medio juli samen maken én distribueren. In het kantoor van de omroep in Maastricht komt een gezamenlijke internetredactie van tussen de vijf en acht personen. Meerdere werkgroepen – inhoud, sales, marketing, techniek - bereiden de lancering voor.  ‘Je kunt alleen innoveren als je eerst iets afbreekt’, zegt Hauben. ‘We gaan een nieuw merk in de markt zetten, 1limburg. De nieuwswebsites van de krant en de omroep verschillen steeds minder van elkaar. Waarom zouden we dan niet samen de inhoud maken? Dan kunnen we journalisten vrijmaken voor duiding, diepgang en debat, onze drie kernpunten. Dit model zou je kunnen toepassen in andere provincies met één regionale omroep en één regionale krant. Brabant is lastiger met zijn drie regionale kranten. De Randstad; nog moeilijker. Daar zijn de landelijke dagbladen sterk.’

1limburg is het vervolg op eerdere samenwerkingsprojecten, zoals Heilust, een serie artikelen en reportages over de krimpregio Parkstad. Hoofdredacteur Huub Paulissen (MGL) zegt klip en klaar dat de volgende stap een redactionele fusie is. Mede uit noodzaak, geeft hij toe. ‘De inkomsten eroderen, zowel bij MGL als bij L1. Nu zijn we nog sterk genoeg om onze krachten te bundelen. Dat wordt een stuk lastiger als de lamme de blinde moet gaan helpen. Dan heeft het geen zin meer.’

Hauben neemt het woord fusie niet in de mond, maar wijst wel op de voordelen van samenwerken. ‘Kranten met hun grotere redacties zitten meer in de haarvaten van de regio. De omroep is sneller en heeft beeld. In de digitale wereld zijn dit cruciale factoren. Samen kunnen we de regiojournalistiek een betere basis geven.’

In Brabant is hoofdredacteur Johan van Uffelen (BN DeStem) al langer bezig met samenwerking. Niet zo vreemd, want zelf was hij ooit hoofdredacteur-directeur van het eerste commerciële televisiestation in Brabant, TV8. BN DeStem vergaart sinds enige tijd, met subsidie van het Stimuleringsfonds voor de Pers, het dagelijkse nieuws samen met de redactie van Omroep Brabant. Publiceren doen ze, in tegenstelling tot wat gaat gebeuren in Limburg, ieder afzonderlijk. ‘Eerst kijken naar vormen van samenwerking waar iedereen blij van wordt’, zegt Van Uffelen. ‘Op termijn kun je denken aan één nieuw, gezamenlijk bedrijf. Mijn toekomstvisie is: een coöperatie met gedeeltelijke overheidsfinanciering.’

Directeur Monique Schoonen van Omroep Zeeland ziet dat anders. De regionale omroepen moeten samen zeventien miljoen euro inleveren. Dat hakt erin. En de kranten verliezen net zo snel advertenties als abonnees.

‘Één organisatie is de enige oplossing’, klinkt het resoluut. ‘De PZC erkent de problematiek, maar ziet ruimte om zelfstandig te blijven binnen Wegener. Onder het mom van, ‘we maken nog steeds winst’.  Dat is naïef gedacht. In vijftien jaar is de oplage gedaald van 60.000 naar 42.000. Oude lezers gaan dood en jongeren nemen geen abonnement. Dat kun je niet blijven opvangen door ieder jaar de prijs te verhogen. Eens houdt het op.’

Hoe zit het met de pluriformiteit, waar journalisten altijd de mond van vol hebben of hadden? Schoonen: ‘Beter één mediaorganisatie dan helemaal geen.’

Hauben in Limburg: ‘Door internet is het medialandschap totaal veranderd. Veel meer partijen produceren nieuws. Gemeenten, de politie, ziekenhuizen, noem maar op. Meer dan ooit ligt hier een belangrijke taak voor ons. De pluriformiteit garanderen we met duiding en diepgang, niet meer met het persbureaunieuws.’

Wettelijke blokkades

Schoonen hoopt dat de politiek de wettelijke blokkades opheft die samenwerken tussen omroepen en kranten nu bemoeilijken. De directeur heeft in ieder geval staatssecretaris Sander Dekker (Media. VVD) aan haar zijde. De rode draad in zijn toespraak onlangs tijdens de ROOS-dagen was ‘samenwerken’. Hij kwam met voorbeelden. RTV NH wisselt samen met de Avro, Het Parool en AT5 nieuws uit. RTV Rijnmond is de samenwerking aangegaan met lokale omroep RTV Dordrecht en het ROC in het gezamenlijke Mediacentrum Dordrecht. Alleen het versmelten van NPO met de regionale omroepen hapert, vindt Dekker, die zelf het voortouw gaat nemen. Waarom dertien directeuren als het met één ook kan?, vraagt hij zich af. En waarom van belastinggeld een handvol tv-ploegen naar Sotsji sturen? Onnodig duur, vindt de staatssecretaris. ‘In een medialandschap dat zo verandert, is stilstaan en wachten tot de bui overwaait simpelweg geen optie. Wie stilstaat of onvoldoende inspeelt op veranderingen wordt snel irrelevant. Het mag dan ook duidelijk zijn dat er meer moet gebeuren.’

Journalisten van omroepen en kranten blijken in de praktijk in elk geval uitstekend met elkaar te kunnen samenwerken. Zo valt te beluisteren in Limburg, Brabant en Friesland. Wantrouwen wordt snel overwonnen. Het is zoals Hauben schetst: zet journalisten van verschillende pluimage bij elkaar en het gaat vanzelf lopen. Gedreven beroepsprofessie slecht muren tussen organisaties. Al is het wel even wennen.

‘In het begin gingen de laptops meteen dicht als er iemand van RTV Noord over de vloer kwam’, zegt Van Sluis van het Dagblad van het Noorden. ‘Na een paar weken was het wantrouwen verdwenen.’ Collega Bodde: ‘Het scheelt natuurlijk wel dat ik een achtergrond heb bij de krant. Ik heb er tien jaar gewerkt. Ze vertrouwen mij eerder.’ Van Sluis: ‘Bij samenwerken hoort stevig discussiëren. We zijn het niet altijd met elkaar eens. Ja, er wordt wel eens gevloekt.’

Soms kruipt het bloed waar het niet kan gaan, is de ervaring Van Uffelen in West-Brabant. ‘De redacties kunnen bij elkaar in de redactiesystemen kijken. Dat gebeurt op basis van vertrouwen. Het is wel eens voorgekomen dat er ongevraagd een bericht van de een bij de ander op de site stond. Dat mag natuurlijk niet gebeuren.’

‘Je moet vooraf goede afspraken maken’, vult Bodde aan. ‘En dan nog loop je wel eens ergens tegenaan.’ Zo kreeg RTV Noord er lucht van dat de NOS op het punt stond een primeur in de Haren-zaak weg te kapen. Besloten werd om vroegtijdig het nieuws te brengen, tot woede van de redactie van het Dagblad van het Noorden. ‘We kwamen in een situatie terecht die we vooraf niet hadden besproken. Daar moesten we nu binnen een half uur afspraken over maken. We stonden onder grote druk en maakten die afweging. Toegegeven, de krant had de volgende dag wel het betere verhaal. En wat betreft de NOS; zo spannend was het uiteindelijk niet wat Hilversum bracht.’

Market Garden

Samenwerking leidt tot nieuwe vormen van samenwerking, zo bewijst het verbond tussen Omroep Gelderland en De Gelderlander. Onder de noemer gldstemt.nl hebben ze samen de gemeenteraadsverkiezingen verslagen. Het volgende project is veel groter van opzet. Het overstijgt zelfs meerdere provinciegrenzen.

Dankzij tonnen subsidie van het Nationaal Fonds voor Vrede Vrijheid en Veteranenzorg, het zogeheten V-Fonds, gaan regionale kranten van Wegener samen met de regionale omroepen maandenlang aandacht schenken aan de bevrijding van Nederland, in 2015 precies zeventig jaar geleden. Historische gebeurtenissen zoals de Slag om Overloon en Operatie Market Garden worden herbeleefd. Op internet zal een multimediale longread verschijnen. Voor scholen wordt een vredesproject opgezet.

Projectleider Michiel Willems: ‘We beginnen met D-Day en eindigen met Operatie Market Garden. In het gebouw van De Gelderlander richten we een “commandocentrum” in voor alle journalisten en cameramensen die meedoen.’

Verdienmodellen

Verdienmodellen steken de kop op. Tijdens de ROOS-dagen, begin maart, kondigden Alex Oude Wesselink (RTV Oost) en Angelina Schoonewille (Wegener) aan dat het uitgaansplatform OverUIT voor Overijssel, Apeldoorn Harderwijk en de Achterhoek – het verspreidingsgebied van Twentsche Courant Tubantia en De Stentor - een editie West-Brabant krijgt.

Schoonewille: ‘We streven naar een landelijke dekking. Hoe meer regio’s meedoen, des te goedkoper de licentie. Op die manier verdienen we de exploitatiekosten terug. Met BN DeStem erbij gaat het om twee ton per jaar.’

Via de kranten, weekbladen en omroep geniet het digitale platform naamsbekendheid. De app is inmiddels 45.000 keer gedownload en de website trekt 80.000 bezoekers per maand. Voor een themakanaal hoopgevend, vindt Schoonewille. De online inkomsten bedragen circa 60.000 euro. OverUIT uitrollen over heel Nederland maakt het themakanaal wellicht interessant voor grote adverteerders. Nieuwe initiatieven moeten meer omzet genereren.

Schoonewille: ‘We hebben een ticketmodule toegevoegd waar iedereen lokale arrangementen en tickets met korting kan bestellen. In een paar weken tijd zijn meer dan vijftienhonderd entreekaarten verkocht. Daar krijgen wij een fee van. Verder hebben we kortingskaarten verkocht van een sauna. De opbrengst is voor ons.’

Niet dat alle plannen lukken. In Zeeland strandde het opzetten van een regionaal digitaal platform voor Omroep Zeeland, onderzoeksinstituut Scoop en de Zeeuws bibliotheken. De burger zou makkelijker gebruik kunnen maken van alle bronnen en desgewenst zelf kunnen publiceren. Andere media, zoals regionale kranten, zouden later mogen aansluiten.

Zo ver kwam het niet, ondanks bijna 120.000 euro subsidie van het Stimuleringsfonds voor de Pers. Directeur Monique Schoonen van Omroep Zeeland: ‘We hebben ons teruggetrokken. Het is technisch gezien bijzonder lastig om voor drie organisaties een nieuw platform te bouwen.’

Jaar van de Regio van start in Weert

De NVJ heeft 2014 uitgeroepen tot het Jaar van de Regio, een jaar waarin de meerwaarde en het belang van de regionale journalistiek zichtbaar moet worden. Daarom organiseert de NVJ op woensdag 9 april een eerste bijeenkomst over dit thema in het Munttheater, Collegeplein 3, in Weert. De keuze om de eerste bijeenkomst in Weert te houden heeft onder andere te maken met actualiteiten die ook van belang kunnen zijn voor andere regio’s. Zo heeft de Provincie Limburg een miljoen euro vrijgemaakt voor een provinciaal mediafonds.

De presentatie is in handen van Wouter Kurpershoek. Gasten: Inge Brakman, voorzitter van de Commissie Toekomstverkenning Publiek Mediabestel, geeft haar visie op regionale mediacentra; Peter van Dijk, gedeputeerde in Limburg, bespreekt de rol van de regionale journalistiek in het digitale tijdperk en
Loek Radix, directeur Media Groep Limburg, presenteert de toekomst van het regionale mediabedrijf.

Discussie met de zaal onder leiding van Wouter Kurpershoek, met in het panel naast de inleiders ook NRC-journalist Joep Dohmen en hoofdredacteur van L1 Leo Hauben.

Ontvangst vanaf 19.30 uur, aanvang 20.00 uur, borrel vanaf 21.30 uur.

Aanmelden kunt u .(JavaScript moet ingeschakeld zijn om dit e-mail adres te bekijken)

 

Tip de redactie

Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, coördinator magazine

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.