Rechter legde Undercover-producent Noordkaap uitzendverbod op na uitlokking

Centraal staat een oproep van een koppel voor een trio. Het stel, dat onder meer een manege en een paardenhandel runt, plaatste op een sekssite een ‘erotische vacature’ over hun zoektocht naar een derde, vrouwelijke partner.

Undercover beoogde op 25 juli in een metoo-uitzending aandacht te besteden aan ‘grensoverschrijdend gedrag van werkgevers ten opzichte van werknemers’ en wilde onder meer het voorbeeld van deze ‘erotische vacature’ gebruiken. Noordkaap huurde een vrouw in om op de advertentie te reageren en een gesprek met het stel gaande te houden. De vrouw in kwestie, zelf werkzaam als legale sekswerker, deed zich voor als 19-jarige geïnteresseerde.

Gesprekken en twee fysieke ontmoetingen liepen uiteindelijk op niets uit. De man van het stel wilde daarna niet verder, ook omdat hij twijfels had of de vrouw de relatie wel wilde. De ingehuurde vrouw bleef aandringen, volgens de rechter “wellicht om toch een televisie-uitzending te kunnen maken”.

Daarna volgde een laatste ontmoeting op 9 december vorig jaar, waarbij de man met een smoes van een productiemedewerker naar een auto werd gelokt en daar door presentator Stegeman werd geconfronteerd met draaiende camera.

Grondrechten
Een uitzendverbod is een zware eis, erkent de rechter in het oordeel. Het grondrecht van Noordkaap op vrijheid van meningsuiting wordt daarmee beperkt. De voorzieningenrechter is echter van oordeel dat “de handelwijze van Noordkaap in dit geval (tenminste) grenst aan uitlokking”, mede gedreven door het groeiende besef dat er in de zaak geen sprake was van grensoverschrijdend gedrag zoals de uitzending ging belichten.

Toen Noordkaap vanwege het gebrek aan voortgang daarop de leeftijd van het meisje naar beneden bijstelde, gaf de man meerdere keren aan geen interesse te hebben zolang zij geen 18 was. Ook was er geen sprake van dwang en wilde de man het contact verbreken omdat hij volgens eigen zeggen aanvoelde dat de vrouw “het eigenlijk niet zag zitten” en niet toe was aan het type relatie dat het stel nastreefde.

De rechter meent dat Noordkaap de leeftijd bijstelde “kennelijk om op die manier een misstand te creëren”. In deze zaak was evenmin sprake van een afhankelijkheidsrelatie zoals in alle werkelijke metoo-incidenten het geval is.

Uitlokking
“Artikel 25 van de Code voor de journalistiek schrijft voor dat een journalist geen incidenten uitlokt om een misstand te illustreren, tenzij daarmee een groot maatschappelijk belang is gediend. Noordkaap heeft gereageerd op een advertentie op een website voor meerderjarige gebruikers, waarvan duidelijk was dat het om een baantje van seksuele aard ging. Zij heeft een meerderjarige professionele sekswerker ingehuurd om te reageren op de advertentie”, somt de rechter op.

Undercover werd na de confrontatie op 9 december benaderd door een nicht van de man in kwestie, met de beschuldiging van misbruik. Daar blijkt sprake van een langslepend familieconflict, met ontkrachte beschuldigingen van brandstichting en poging tot doodslag.

Noordkaap wilde de beschuldiging van misbruik verwerken in de uitzending, maar volgens de rechter lijkt de verklaring van de nicht “er met de haren bijgesleept” en dient deze niet als onderbouwing van de originele aantijging en kon de eiser zich niet serieus verweren tegen de zware beschuldiging.

Belang
Uitzending heeft ernstige gevolgen voor het stel, dat in paardenwereld makkelijk te achterhalen is. De confrontatie met Stegeman op 9 december is in de paardenwereld uitgekomen. Er wordt volgens de rechter dan ook “uitgekeken naar de uitzending”.

“Nu het zeer de vraag is of hier sprake is van een misstand die aan de kaak moet worden gesteld, en gelet op de wijze waarop Noordkaap de door haar gestelde misstand heeft uitgelokt, is de voorzieningenrechter van oordeel dat het belang van [eiser], zoals hiervoor toegelicht, bij het niet uitzenden van ‘zijn verhaal’ zwaarder weegt dan het belang van Noordkaap bij uitzending.”

Noordkaap is het verboden om in deze zaak op enige wijze beeld- en/of geluidsopnames uit te zenden, openbaar te maken of te verspreiden. De rechter legde een stevige dwangsom op: 100.000 euro voor iedere keer dat die voorwaarden worden geschonden, te vermeerderen met 10.000 euro voor elke dag dat de overtreding voortduurt, tot maximaal 500.000 euro. Meer in uitspraak ECLI:NL:RBAMS:2021:3834