Pieter Klok hoofdredacteur de Volkskrant

De Volkskrant en Pieter Klok.
Na de NRC komt ook bij de Volkskrant een einde aan de houdbaarheidsdatum van de hoofdredacteur. Tropenjaren waren het voor Peter Vandermeersch en Philippe Remarque. Minder lezers van de papieren krant, snelle digitalisering en andere voorkeuren van lezers noopten tot een bezinning op de rol van de krant in een “nieuwe” wereld.

Wie nu om zich heen kijkt, ziet dat kranten als de New York Times, Washington Post en Guardian voorop lopen met een ‘business model” waarbij papier en digitaal veel meer dan in Nederland een verbond zijn aangegaan waarbij de sterke punten van beide versies worden ingezet ofwel vertrouwde tastbaarheid naast snelheid en inzet van sociale media. Maar wat voor veel lezers van zogenaamde kwaliteitskranten doorgaans doorslaggevend is: besteed de krant aandacht aan mijn interesses op het gebied van politiek, economie en cultuur? En zo ja, wat is dan de kwaliteit van die artikelen? Helpen ze me een snel veranderende wereld beter te begrijpen en duiden? Als ik ’s ochtends De Volkskrant en de New York Times uit de bus haal weet ik dat met de NYT minimaal tweemaal zo lang bezig ben dan De Volkskrant door de onderwerpkeuze, de diepgravendheid van de artikelen en het grotendeels schrappen van human interest artikelen over particuliere besognes. Helemaal fair is die vergelijking natuurlijk niet. Met 1600 journalisten, goed ingevoerde correspondenten in de belangrijkste steden van de wereld, en zo ongeveer iedereen die voor de NYT wil schrijven steken de 200 journalisten van De Volkskrant wat schril af. Te weinig menskracht en te weinig kennis zijn geen goed recept voor kwaliteit in internationaal perspectief. Leen Vervaeke van De Volkskrant kan moeilijk in haar eentje concurreren tegen een tiental journalisten van de New York Times. En waar de druk om met lage budgetten te produceren toe kan leiden hebben we met Oscar Garschagen van de NRC gezien.
Met Remarque als hoofdredacteur en onder leiding van de Belgische eigenaren werd er verder gewerkt aan de popularisering van de krant om het verlies van abonnees zoveel mogelijk te stelpen. Er kwam (nog) meer aandacht voor (populaire) cultuur, veel human interest en er werden veel columnisten en stukjesschrijvers aangetrokken met hun vaardige pen en hun eigen mening over particuliere wederwaardigheden. Het aantal redactionele pagina’s nam niet of nauwelijks toe. De donderdagse krant ging bijvoorbeeld van 64 naar 56 en afgelopen donderdag naar 48 pagina’s. De Zaterdagse krant werd ook een stuk slanker. En waar het nog altijd aan ontbreekt zijn meer diepgravende stukken, essays en long reads over internationale politiek, globalisering, internationale economische ontwikkelingen, technologie, digitalisering, religie, migratie, en aandacht voor specifieke gebieden als China, India, het Midden-Oosten. En niet onbelangrijk, verdubbel het aantal opinie pagina’s zoals de New Times deed. Geef meer ruimte voor meningen van lezers, laat meer experts aan het woord, vergroot de band met je abonnees.
“De sollicitatiecommissie heeft alleen intern gezocht.’ (…)  ‘We hebben Pieter gekozen vanwege zijn bewezen journalistieke excellentie, bevlogenheid en vermogen te inspireren. We zien in hem een hoofdredacteur die het Volkskrant-dna zal versterken, iemand met een overtuigende visie.’
Klok kiest voor ‘een Volkskrant die begrip aanwakkert in de samenleving in plaats van verontwaardiging stimuleert. Een open, nieuwsgierige krant die ook ongemakkelijke vragen stelt. Een toegankelijke krant waarin we lezers in contact brengen met denkbeelden die niet de hunne zijn. Een krant die geen partij kiest. Als je dat wel doet, drijf je het land uiteen en kiest iedereen zijn eigen zuil.’
Tja. Misschien mogen wij als lezer ook wat “ongemakkelijke vragen stellen”, zoals Geert Mak enkele jaren geleden deed in De Groene m.b.t. de toekomst van de NRC die steeds minder zijn krant was.  “Het eens zo heldere NRC Handelsblad is verworden tot een rommelig tijdschrift. Creativiteit en diepgang moeten wijken voor de snelle stijl van Derk Sauer, Peter Visser en Peter Vandermeersch. Een diep ongelukkig huwelijk. Men moet uit elkaar.” Wat niet gebeurde. Hetzelfde deed zich voor bij De Volkskrant waar de diepgang ook moest wijken voor veel luchtige onderwerpen en de snelle stijl, waarin de hoofdredacteur zelf zo bedreven was. Het succes bij de genoemde Angelsaksische kranten danken ze aan meer zware onderwerpen naast de verstrooiing en duidelijk digitale keuzes die een artikel in de krant meerwaarde geven. Multimediaal, passend bij deze tijd.
“Volkskrant-dna”,  wie het weet te omschrijven, melde zich. Wellicht dat Pieter Klok met zijn bèta dna het zware nieuws meer voorrang kan geven, zodat ik ‘s ochtends niet bij voorbaat weet dat ik de Volkskrant na tien minuten terzijde leg ten faveure van de New York Times. Minder Sylvia Witteman en meer Roger Cohen graag. Ik zie huisgenoot P instemmend knikken.

Oh als er een einde kan komen aan de verontwaardiging dan ben ik daar heel dankbaar om. Dat leest afschuwelijk. Misschien neem ik dan weer een abonnement.