Op speurtocht
Spullen zijn tegenwoordig vooral ballast. De westerse mens schijnt gebukt te gaan onder een grote hoeveelheid spullen, stond onlangs in Trouw. Zij citeerden de Amerikaanse schrijver James Wallman die het boek ‘Stuffocation’ schreef dat zich volgens de krant nog het beste als ‘verspulling’ laat vertalen. De grote hoeveelheid spullen zorgt voor stress en maakt ongelukkig omdat we nou eenmaal iets met al die spullen moeten. Het kost ons veel tijd en energie.
Dat spullen ook interessante informatie opleveren is wellicht minder bekend. Zo toonde bijvoorbeeld onderzoek van de Amerikaanse psycholoog Samuel Gosling aan dat spullen meer over onze persoonlijkheid en ons gedrag vertellen dan we doorgaans doorhebben. Sterker nog: als een groep onbekenden de slaapkamer of het kantoor van iemand mocht bekijken kon deze groep op sommige dimensies een beter beeld van de persoonlijkheid schetsen dan een groep oude vrienden.
Gosling publiceerde het boek ‘De geheime taal van dingen. Hoe je spullen verraden wie je bent’. Zijn werk zorgde er onder meer voor dat ik bij interviews zo veel mogelijk bij mensen thuis of op kantoor wil afspreken. Daar is een schat aan informatie te vinden mits je weet waar je naar moet kijken. Hangen er bijvoorbeeld ingelijste diploma’s van topuniversiteiten aan de muur? Dat duidt erop dat iemand statusgevoelig is en het belangrijk vindt aan anderen te laten zien wat hij heeft bereikt. Staan eventuele foto’s van de partner of het gezin eerder naar de bezoeker opgesteld? Of zodanig dat iemand er vooral zelf naar kan kijken? Dat is volgens Gosling een aanwijzing of we eerder met onszelf bezig zijn of vooral met hoe wij op anderen overkomen.
Het speuren naar spullen is uiteraard geen natuurwetenschap. Sommige conclusies liggen voor de hand. Is een bureau chaotisch of staan de CD’s of boeken op alfabet geordend?
Maar onze spullen en de staat waarin ze verkeren vertellen soms een ander verhaal dan het verhaal dat we graag over onszelf aan anderen vertellen. Zo schijnen er veel onrealistisch optimistische persoonlijkheden rond te lopen, aldus Gosling. De onuitgepakte hardloopschoenen bijvoorbeeld of het trainingsschema van de sportschool dat in de hoek stof verzamelt.
Een interview kan een ware speurtocht zijn waarbij we onverwacht aanwijzingen kunnen vinden over iemands persoonlijkheid of gedrag. Zo had ik een interview met een gerenommeerde managementgoeroe die alleen zijn eigen boeken in de boekenkast had staan. En een gesprek met een bestuurder die net uitgebreid verteld had hoe toegankelijk hij is voor medewerkers en niets op heeft met statussymbolen. En vervolgens naar de eigen directieparkeerplaats dichtbij de ingang wandelt. Spullen zijn niet alleen ballast, maar ook heel betekenisvol.
Praat mee