— maandag 17 augustus 2015, 10:11 | 2 reacties, praat mee

‘Je mobiel heb je altijd bij je!’

© Shody Careman

Geertje Algera is een van de eerste journalisten in Nederland die fulltime werkt als mobiele journalist, oftewel MoJo. Als verslaggever voor KRO-NCRV draait ze sinds een jaar reportages voor internet en NPO 2 met alleen haar iPhone, een microfoontje en een statief. Lees HIER de Engelse vertaling van dit artikel Laatste wijziging: 13 oktober 2017, 16:36

‘Maak je ­reportages met je iPhone? En dat zenden ze uit op TééVéé?’, mensen vallen bijna van hun stoel als ik ze vertel wat ik doe. MoJo staat voor Mobiele Journalist, en is een nieuwe manier van televisie maken. Natuurlijk is filmen met een mobiele telefoon niks nieuws. Het komt steeds vaker voor dat journalisten een paar shots met hun smartphone maken en die inzetten om online extra content aan te bieden. Maar op pad gaan met enkel een smartphone, een microfoontje en een statief, om een reportage voor televisie te maken, dát is iets wat sinds de introductie van de iPhone 4S met 8 megapixel camera, mogelijk is.

Ik ben dit werk niet gaan doen vanwege bezuinigingen of omdat ik tegen cameraploegen ben. Zeker niet. Het werken met vakmensen is fantastisch, en natuurlijk zie en hoor ik het verschil wel tussen mijn shots en die van een cameraploeg. Maar veel mensen zien en horen het verschil niet. En het allerbelangrijkste: uiteindelijk start iedere goede reportage met een goed verhaal en is de camera van ondergeschikt belang.

Waarom ik me verdiept heb in MoJo, is omdat het een ontzettend makkelijke manier van werken is. Zonder cameraploeg en zonder zware cameratas kun je overal ter wereld mooie shots maken. Of het nu een probleemwijk in Nederland, of een conflictgebied in het buitenland is. Daarnaast is het heel leuk, creatief, innovatief en uitdagend om op deze manier te werken. Het is pionieren, het is een wereld van gadgets, tientallen nee honderden apps, waar je je als creatieveling mee kunt uitleven.

Sinds 2004 werk ik als verslaggever bij de KRO en sinds 2006 werk ik ook als camerajournalist (CamJo) en ga ik op stap met een kleinere Sony-camera. Het werken als CamJo vond ik altijd vrij zwaar. Je loopt te zeulen met apparatuur en ook technisch vond ik het vaak ingewikkeld. De wit-balans, de zenders, de scherptediepte.

Toen ik in het voorjaar van 2014 in een online artikel las dat je met een mobiele telefoon reportages kon maken was ik gelijk enthousiast. Bij de EBU (European Broadcasting Union) in Genève werd een tweedaagse cursus aangeboden. Ik gaf me last-minute op en vloog de week erop naar Zwitserland. Het was een heel intensieve cursus, maar in 24 uur leerde ik alles wat ik nodig had om aan de slag te kunnen als MoJo.

Ik leerde dat de minimum uitrusting een smartphone, een dasspeld-microfoon en een statief is. De iPhone is de meest geliefde smartphone, want hoewel mobiele journalistiek ook mogelijk is met een Windows of Android-telefoon, wordt de wereld van MoJo gedomineerd door de gebruiksvriendelijke iPhone.
En verticaal filmen is uit den boze, want tv-schermen zijn nu eenmaal horizontaal. En houd hierbij de home-knop rechts zodat je beelden niet op hun kop staan.

Ik schafte de basis aan en maakte mijn eerste mobiele reportages voor de themakanalen van KRO-NCRV. Dat is een internet first afdeling, waar makers veel vrijheid krijgen om nieuwe dingen uit te proberen. Ik werk voor de website ­npospirit.nl en maak reportages over religie, spiritualiteit en diversiteit.
Ik merkte al snel dat mensen makkelijker praten voor een kleine camera, tijdens straatinterviews in Utrecht bijvoorbeeld. Of die keer dat ik een Marokkaans-Nederlandse blogger portretteerde. Maar ook tijdens een stille tocht en tijdens een Bikram-yoga les kon ik low profile mooie shots maken en makkelijk korte interviews houden.

Geïnterviewden zijn meestal erg verbaasd dat ik met een iPhone film. Vaak vertel ik het van tevoren, maar soms vergeet ik het en zijn de mensen een beetje teleurgesteld: ‘Waar is de cameraploeg?’ Als ik m’n nieuwe manier van werken uitleg, en mijn microfoontje en statief tevoorschijn haal, zijn de geïnterviewden vaak snel om.

De meest gestelde vraag van collega’s is of het geluid wel goed genoeg is en welke microfoon ik gebruik.

Ik heb de RØDE SmartLAV+ dasspeld microfoon, met een verlengsnoer. Deze microfoon kan rechtstreeks in de koptelefoon-ingang, en mits het rustig is in de omgeving, neemt deze microfoon gesprekken heel goed op.

Techneuten vragen mij direct naar de frame-rate van de iPhone. Deze is bij de camera-app die standaard op de telefoon zit, 30. En televisie werkt met een frame rate van 25. Hiervoor bestaan apps zoals Filmic Pro en Pro Camera, waar je de frame-rate in kunt stellen. Als je filmpjes maakt voor online, dan is een frame-rate van 30 meestal geen probleem.

Natuurlijk zijn er ook beperkingen. Wat absoluut niet kan is werken in het donker of in de schemer, en ook kunstlicht binnen is meestal onvoldoende. De kwaliteit van het materiaal holt achteruit zodra de lichtomstandigheden slechter worden.

Een ander probleem is de batterijduur en het geheugen van een telefoon. Na een uurtje of twee filmen is de batterij op. Gelukkig zijn er externe batterijen die je telefoon weer tot leven kunnen wekken. In eerste instantie had ik een iPhone 5c met 16 gb geheugen, erg frustrerend want na een half uurtje filmen zat m’n geheugen vol. Daarna ben ik overgestapt naar de iPhone 6 met 128 gb.

Omdat je met een iPhone geen bewegingen kunt maken, geen tilts, pans of zooms, is het belangrijk om met een goed draaiplan op pad te gaan en goed over shots en shot-sequentie na te denken. Hoe krijg je dynamiek in je verhaal, hoe krijg je beweging in je shots? Het eerste wat ik leerde op dat gebied is: ‘inzoomen doe je met je voeten’, met andere woorden: inzoomen kan niet, dus je moet naar iets toelopen om een close up shot te maken.

Er komen trouwens steeds meer gadgets waarmee je met een smartphone ook prachtige tilts en rijders kunt maken, zoals de Mobislyder en de Galileo. De BoomBandit maakt zelfs shots die eruit zien alsof je een crane tot je beschikking had. Ook zijn er losse lenzen verkrijgbaar om op je smartphone te schroeven.

Wat filmen met de iPhone zo bijzonder maakt, is het grote aantal apps dat je kan gebruiken om speciale shots te maken. Geef een video een 8mm effect of een VHS jaren 80 effect. Mijn favoriet is Hyperlapse om mooie versnellingen te maken, of een strakke beweging door de ingebouwde stabilisatie.
Ook monteren op de iPhone (of op de iPad) behoort tot de mogelijkheden. Het priegelen valt reuze mee. Maar meestal laad ik mijn beelden in Final Cut Pro 7 en monteer ik in dat programma. Het programma iMovie is wat de meeste MoJo’s gebruiken (4,99 in de App Store). Maar monteren kan ook eenvoudiger met de apps Lumify, Splice of Pinnacle.

NOS Nieuws is inmiddels positief over MoJo en is sinds deze zomer bezig om de videoproductie met smartphone stevig uit te breiden. Volgens Gerard van den Broek van NOS Video First wil de NOS absoluut geen bestaande camerateams vervangen, maar de beelden worden ingezet als extra materiaal of op momenten dat een cameraploeg nog niet aanwezig is.

Het verbaast mij dat het aantal fulltime MoJo’s in Nederland nog op één hand te tellen is. Bij de regionale omroep is Wytse Vellinga van Omrop Fryslân een ambassadeur. Hij ging na een training op de ROOS-dagen stiekem aan de slag. ‘Dit is de enige manier om de sceptici over te halen.’ Vellinga en NOS Nieuws zetten ook in op de iPhone als het meest stabiele en gebruiksvriendelijke apparaat.

Bij de de Ierse publieke omroep RTE in Ierland, loopt men voorop. Daar werd in maart van dit jaar MoJoCon georganiseerd, het eerste congres ter wereld op het gebied van mobiele journalistiek. Glen Mulcahy van de RTE haalde ruim vijftig sprekers naar de Ierse hoofdstad en bijna vierhonderd MoJo’s vanuit de hele wereld woonden de conferentie bij. Wat mij is bijgebleven is dat er op dit moment heel veel en heel snel verandert. Video kijken we steeds vaker online en on demand, en televisie is op zijn retour.

Daarnaast lag de focus in Dublin op het vertellen van verhalen. Niet oude journalistiek maken met een nieuw apparaat, maar andersoortige journalistiek. Meer crossmediaal, meer sociaal. En het verhaal gaat altijd boven de techniek. De consument is niet geïnteresseerd in pixels, beeldlijnen, witbalans en perfecte audio, de consument wil gegrepen worden door goede verhalen.

Mijn stellige overtuiging is: iedere journalist zou de basis moeten leren van het filmen met de smartphone, want nieuws en goede verhalen zijn overal, en je mobiel heb je altijd bij je!

Lees HIER de Engelse vertaling van dit artikel

MoJo-tips
1 Schaf een dasspeld-microfoon aan, bijvoorbeeld de RØDE SmartLAV+ lavelier .
2 Koop een klein statief, bijvoorbeeld een Joby of Manfrotto Pixi.
3 Als je gaat filmen, zet je telefoon op vliegtuigstand om storing van binnenkomende berichten te voorkomen en je batterij te sparen.
4 Bepaal op je scherm waar de scherpte en de belichting moet liggen en ‘lock’ dit door je vinger op het scherm vast te houden. Vooral bij interviews en bij close-ups is dit belangrijk.
5 Begin met het maken van korte 15 seconden filmpjes op Instagram, maak met vijf shots een verhaaltje. Het vierkante Instagram is gelijk de uitzondering op horizontaal filmen: Je mag je telefoon verticaal houden!
6 Maak korte filmpjes met de app Lumify, een intuïtief programma voor mensen die iMovie te ingewikkeld vinden.
7 Installeer de app Magisto, perfect om een kek filmpje te maken voor websites. Het programma is zelfdenkend en monteert automatisch (!) de beste shots en voegt awesome effecten toe. 
8 Gebruik de apps Periscope of Meerkat om live uit te zenden, voor mediaorganisaties bestaat de app Dejero.
9 Qua accessoires kan je het zo gek maken als je zelf wilt, losse lenzen, een rails, jib of dolly. Zelfs steadycam en een crane behoren tot de mogelijkheden. Of denk eens aan de mogelijkheid om van je telefoon een drone te maken!
10 Zorg dat je altijd je oordopjes bij je hebt, in een noodgeval kun je de oordopjes gebruiken als externe microfoon, voor bijvoorbeeld een quoot.


Een voorbeeld van een iPhone reportage van Geertje Algera

De IMC Weekendschool is in 1998 opgericht in Amsterdam-Zuidoost als aanvullend onderwijs voor gemotiveerde jongeren van 10 tot 14 jaar uit sociaaleconomische achterstandswijken. Inmiddels zijn er in heel Nederland tien vestigingen. Op de weekendschool kunnen jongeren kennismaken met de wereld van cultuur en wetenschap. Drie jaar lang gaan ze iedere zondag naar school en krijgen ze onder meer les in Recht, Filosofie, Geneeskunde, Journalistiek, Wiskunde, Ondernemen, Sterrenkunde en Beeldende Kunst. Professionals geven de jongeren les en dragen daarbij hun liefde voor het vak over. Ook Safae (11) en Sabri (12) gaan iedere zondag vrijwillig naar school! Deze zondag volgen ze het vak Recht bij de Rechtbank van Amsterdam. Safae vindt de weekendschool leerzamer dan gewoon buiten spelen. Sabri wil later bij de marechaussee en vindt de Weekendschool leuk en leerzaam. De jongeren mogen vandaag een arrestantenbuisje en een politiecel van binnen bekijken. Daarna volgt een rechtszaak en verdedigen Safae en Sabri verdachte Ronnie. De jonge advocaten doen allemaal hun toga aan. Safae lacht: ‘Ik voel me een echte advocaat!’ Een spannende rechtszaak volgt en de rechter doet uitspraak.
Bekijk de reportage.

Bekijk meer van

vernieuwing Nieuwe tijden MoJo

Tip de redactie

Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

2 reacties

Peter Brinkman, 17 augustus 2015, 15:48

Mooi verhaal.
Als extra tip zorg ervoor dat je voldoende opslagruimte op je iPhone hebt. En maak backups van je materiaal!
En je kunt natuurlijk ook de smartphonetraining bij de NVJ academy volgen.

Geertje Algera, 28 augustus 2015, 13:15

Update: Instagram stapt van het vierkante formaat af, en laat de fotograaf of filmer de vrije keus.

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, coördinator magazine

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.