mgm nvj maart

— vrijdag 28 januari 2011, 09:00 | 0 reacties, praat mee

In Haïti redden journalisten het wel

Radiojournalist Niels Heithuis van BNR Nieuwsradio bezocht Haïti om te kijken hoe de audioapparatuur bevalt die BNR na de aardbeving cadeau deed. En om te helpen. Dat was niet echt nodig. ‘Ik sta hier in de weg.’
Op het ziekenhuisterrein van de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince klinkt een schreeuw. ‘Waarschijnlijk familieleden die te horen krijgen dat een patiënt is overleden. Dat komt vaker voor, vooral met de cholera-epidemie.’ Radioverslaggever Herntz Antilus is hier vaker geweest. ‘Binnen is het soms een ongelooflijk lawaai door alle emoties. Er vallen enkele doden per dag door de cholera.’
Laatste wijziging: 17 april 2014, 14:19

Ik ben op pad met Herntz van Radio IBO in de hoofdstad. Het station heeft van mijn werkgever BNR Nieuwsradio een nieuwe studio gekregen (waarde 8000 euro) na de aardbeving en ik kom kijken hoe het er (journalistiek) voor staat. Op het terrein van het ziekenhuis zoeken we de locatie van een persconferentie. Die zoektocht is al aan de overkant van de straat begonnen, bij het ministerie van Volksgezondheid. Dat ministerie is een halfronde beige tent in de vorm van een bouwkeet. ‘Kunt u mij vertellen waar de persconferentie is?’ Ongeïnteresseerde gezichten. ‘Vraagt u het in de tent.’ We vroegen het achter in de tent, daar zeiden ze dat we het voorin moesten vragen. En voorin zeiden ze tenslotte dat we bij het algemeen ziekenhuis moesten zijn. Hetzelfde kastje-naar-de-muur-tafereel herhaalt zich in het ziekenhuis.

Naast de geboortekliniek vinden we uiteindelijk de juiste plek. Een groene, galmende zaal waar enkele sujetten al individuele interviews geven. We zijn ver na het aangekondigde aanvangstijdstip, maar – gelukkig – is de plenaire persconferentie nog niet begonnen.

Op weg naar het ministerie had ik Herntz al gevraagd wat hij van de persconferentie verwachtte. Dit was een controlevraag. Ik bedoelde: Ben jij wel kritisch ingesteld?

Ik realiseer me ineens dat ik niet onbevooroordeeld aan mijn bezoek begonnen ben. Of in elk geval met de verwachting dat ze zouden willen weten hoe ik tegen radio maken aankijk. Goedbedoelende neokoloniaal vermoedt professionele achterlijkheid bij overzeese collega’s? Nou ja, luister. Ik wil gewoon mijn steentje bijdragen aan de ontwikkeling van de journalistiek hier. Maar, lieve Niels, niemand heeft jou om advies verzocht.

Herntz antwoordt op mijn vraag: ‘Ik hoop dat ik de gelegenheid krijg te vragen welke concrete maatregelen de regering neemt tegen de cholera-epidemie. We krijgen wel steeds cijfers, die er op neer komen dat er nog altijd mensen sterven. Maar we willen concrete actie zien.’  Zie je nou wel: de kritische journalistieke houding is aanwezig. De persconferentie zal overigens ondanks die kritische houding van Herntz op een teleurstelling uitlopen.

Hoofdredacteur/mede-eigenaar Hérold Jean-François, die me bij hem thuis onderdak biedt voor de duur van mijn verblijf, vraag ik naar de unieke punten van zijn station. Hij noemt onmiddellijk ‘betrouwbaarheid’. Haïti is een land met een neurotische stroom geruchten en speculaties. ‘Het is belangrijk’, zegt Hérold, ‘dat wat je op IBO hoort echt klopt. Dat is voor mij een belangrijk punt.’ Die feitelijkheid gaat soms ten koste van snelheid. Een voorbeeld illustreert dat. Tijdens mijn bezoek aan Haïti komt het Amerikaanse persbureau AP met een primeur over de presidentsverkiezingen. De Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), die de gang van zaken tijdens de eerste stemronde heeft onderzocht, komt volgens AP met een opzienbarende conclusie. De uitslag moet drastisch worden gewijzigd.

Het is een bericht dat acute rellen zou kunnen veroorzaken, zegt Hérold, die de ontwikkelingen snel voor mij in perspectief zet. IBO heeft het OAS-rapport zelf niet in handen. Pas als president Préval er een opmerking over maakt, komt het verhaal op de radio.

‘In Haïti wordt de vrijheid van meningsuiting, van drukpers, gerespecteerd’, zegt Hérold. ‘Je zou bijna kunnen zeggen dat er onderhand te veel vrijheid van meningsuiting is.’ Iedereen heeft een opinie en belt ook naar talk radio programma’s om die te ventileren.

Onder die omstandigheden is het werkelijk te zot voor woorden, vindt Hérold, dat de VN-Vredesmacht zijn eigen radiostation begonnen is: Minustah FM. ‘Als dit nou een land was zonder onafhankelijke radiostations met alleen een staatsomroep, kon ik me er nog iets bij voorstellen. Maar we hébben onafhankelijke radiostations.’

Ik moet denken aan de kritiek op ontwikkelingshulp in het algemeen. Hoe die hulp auto­nome processen in een land kan verstoren. Zien we nu dat fenomeen ook al op radiogebied? ‘Ik noem het geen verstoring van de radiomarkt’, zegt Hérold. ‘Het is gewoon weggegooid geld.’

Aan de klus van Herntz is een redactievergadering vooraf gegaan. ’s Morgens om half tien komen de circa tien verslaggevers bij elkaar om met de eindredacteur te overleggen. Bij binnenkomst geeft iedereen elkaar een hand. Vrouwen krijgen een kusje. Er wordt geouwehoerd en gelachen. Ze nemen een handgeschreven lijst met punten door. Uitnodigingen voor evenementen die per mail of telefoon zijn binnengekomen. Agendajournalistiek. Herkenbaar!

Dan vertrekt het hele gezelschap met de verslaggeverauto. Eén auto, met chauffeur, brengt de reporters stuk voor stuk naar hun klus. De eerder genoemde persconferentie waar Herntz en ik heen zijn gegaan, blijkt te draaien om de start van een Amerikaans gezondheidscentrum in Port-au-Prince. The Center for Mind-Body Medicine opent een filiaal. Grondlegger doctor James Gordon uit Washington geeft een kleine demonstratie: ‘Adem in via de neus. En uit via de mond.’ Yoga, dat is net wat de Haïtianen nodig hebben. Herntz probeert nog een verband te leggen met de cholera, maar een gelegenheid om de overheid te tackelen over de epidemie doet zich niet voor.  Na een uur is de persconferentie nog niet afgelopen, maar wij sluipen naar buiten want de verslaggeversauto rijdt weer voor. We zijn de laatsten die worden opgepikt, dus moeten we bij de achterklep instappen en op opklapstoeltjes gaan zitten. Ik kan mijn grote bergschoenen niet kwijt en zit zo’n beetje met mijn knieën in mijn buik.

De chauffeur zit nonchalant schuin in zijn bestuurdersstoel, maar zijn enthousiasme is voelbaar als hij op stukjes van tweehonderd meter waar even geen gaten in de weg zitten, flink gas geeft. Ik krijg het benauwd. Ik hoop niet dat deze rit te lang duurt.

Gaan we meteen terug naar IBO? Nee, we gaan eerst nog langs het ministerie van Verkeer om een verhaal te verifiëren. Op Youtube staat een plan voor een tunnel van Cap Haitien naar Miami. Het zou de langste diepzeetunnel ter wereld worden van een land waar de meeste mensen geen auto hebben naar een land waar ze geen Haïtiaanse vluchtelingen willen. Je ziet toch zo dat dit een onzinverhaal is, mopper ik. Feiten checken kan ook te ver gaan!

Hoelang zou het duren voor ik flauwval achterin die SUV? Dit is een zwaar overtrokken gedachte, maar ook ik heb m’n neuroses. De collega van Herntz krijgt het verhaal niet rond en we zijn snel terug op het bureau. Herntz luistert met het luidsprekertje aan zijn oor de opnamen op zijn dictafoon af. Later zal hij monteren op MiniDisc. Er is er één beschikbaar voor de hele redactie.

Ik sta hier in de weg. Het wordt tijd om zelf een reportage te maken. Hérold neemt me mee naar een tentenkamp, waar we al een paar keer langs zijn gekomen. Nu wil ik er wel eens uitstappen. Hérold tolkt en geeft me informatie. De ontwikkelingshulp komt dit keer mijn kant op.

Bekijk meer van

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.