— donderdag 22 oktober 2020, 12:10 | 0 reacties, praat mee

‘Hoho! Ik heb een keurmerk!’ De zin en onzin van een keurmerk voor journalisten

Het Genootschap van Hoofdredacteuren wil dat journalisten van de politie dezelfde bescherming krijgen als medewerkers van hulpdiensten. Henri Beunders is daar geen voorstander van en stelt voor een keurmerk in te voeren. Villamedia peilde de reacties op de verschillende ideeën die worden geopperd om bedreigingen tegen journalisten aan te pakken. Laatste wijziging: 23 oktober 2020, 13:36

Omroep Flevoland: hoe zou dit in de praktijk moeten werken?
Begin dit jaar kwam Omroep Flevoland zelf in het nieuws toen een verslaggever van de regionale omroep doelwit werd toen hij verslag wilde doen van de ongeregeldheden die waren uitgebroken in Urk na een uit de hand gelopen ruzie tussen twee tieners.

Hoofdredacteur Allard Berends vertelt dat ze afgelopen week ook weer aangifte hebben gedaan bij de politie. De bedreigingen gaan namelijk “gestaag door”. Bij de meest recente aangifte ging het om een comment onder een nieuwsbericht op Facebook waarin werd gedreigd een brandbrief bij de omroep naar binnen te gooien. “Je merkt gewoon dat bij sociale media de reflectie en elke grens van beschaving verdwijnt.”

Berends zegt blij te zijn dat mensen meedenken en nadenken over hoe je dit probleem kan oplossen. Maar of politiebescherming nut heeft? “Ambulancepersoneel wordt ook in elkaar geslagen.” Hij zegt eerlijk niet goed te weten hoe het in de praktijk zou werken. “Je kan wel bij elke actie politie meenemen, maar er zijn niet zo veel politieagenten.” Berends heeft een goed contact met de politie en bij bepaalde evenementen houdt de politie ze ook wel in de gaten, maar als er maar een politiewagen is en het gaat mis, “dan hebben ze wel wat anders te doen dan op ons te letten, terecht,” stelt de hoofdredacteur.

Ook een keurmerk zal niet veel helpen, denkt Berends. “In de praktijk is er een opstootje, je stuurt een journalist, die belandt in het opstootje, en dan roep je: Hoho, ik heb een keurmerk! Ik zie de praktische waarde niet.” Een keurmerk zal ook niet helpen tegen de bedreigingen die via sociale media binnenkomen. Maar hoe dan wel verder? “Ik zie de oplossing ook niet. We proberen gewoon normaal ons werk te doen.”

Genootschap van Hoofdredacteuren: meer nadenken over positie journalistiek in samenleving
Marcel Gelauff, voorzitter van het Genootschap van Hoofdredacteuren denkt dat een keurmerk “weinig steun zal ondervinden”. Net als Berends ziet hij niet direct hoe het met actieve dreigementen zou kunnen helpen. “De vraag is wie dat keurmerk moet toekennen en handhaven. Het zou de overheid meer mogelijkheden voor controle geven en dat zou de journalistiek niet versterken.”

Gelauff meent dat eerder het tegendeel zal blijken. “Het lijkt me ook zeer de vraag of het statusverhogend werkt. Aan de andere kant is het natuurlijk wel goed als de journalistiek nog meer nadenkt over zijn positie in de samenleving, de beelden die er over de journalistiek bestaan, terecht of niet, en wat we kunnen verbeteren. In die zin lees ik het pleidooi van Beunders wel als een oproep om die discussie meer en fundamenteler te voeren dan we nu misschien doen. En dat is natuurlijk alleen maar goed.”

Raad voor de Journalistiek: welke journalistiek hebben wij nodig?
“Het is treurig als NOS-medewerkers niet veilig hun werk kunnen doen”, stelt Frits van Exter, voorzitter van de Raad voor de Journalistiek. “Als hoofdredacteur heb je geen andere keuze dan maatregelen treffen om ze zo goed mogelijk te beschermen. Dan bel je de politie, huur je een beveiligingsbedrijf in, haal je de logo’s van de wagens en vraag je om maatschappelijke en politieke aandacht voor de agressie - het gaat tenslotte om bescherming van grondwettelijke vrijheden.”

Van Exter vervolgt: “Beunders meent dat de journalistiek alleen aanspraak kan maken op die bescherming als zij zich organiseert als andere beroepsgroepen: artsen, advocaten, makelaars, notarissen. Dus met een erkend diploma, een eed of gelofte, intern tuchtrecht en keurmerk. Hij vindt die oude gedachte nu urgent omdat het huidige maatschappelijke klimaat zo explosief is en een van de problemen de onduidelijke status van de journalist is.

Het is een interessant pleidooi, dat meteen veel vragen en twijfels oproept. Maar ik zou er liever verder over willen praten en denken. Er is teveel loos om zomaar voorbij te gaan aan de vraag: welke journalistiek hebben wij in deze tijd nodig en hoe kunnen we ons daar het beste van verzekeren?”

NVJ: digitaal zichtbaar maken van de perskaart
“Het Keurmerk is een terugkerend en gevoelig onderwerp, waarin ons standpunt redelijk stabiel en blijvend kritisch is”, zegt algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging van Journalisten Thomas Bruning. De NVJ verstrekt perskaarten waarmee op basis van objectieve normen, of iemand met journalistiek werk een inkomen verdient voor een onafhankelijk medium, aan de buitenwereld duidelijk maken dat hij/zij beschouwd kan worden als een professioneel journalist. “We blijven daarbij altijd buiten een inhoudelijk oordeel over de kwaliteit van de aanvrager, maar stellen alleen vast of de persoon een breed publiek via een onafhankelijk kanaal van informatie voorziet.”

Volgens Bruning is het in deze “barre social media tijden te overwegen om te bekijken of we deze perskaart ook digitaal zichtbaar kunnen maken, zodat de journalist in kwestie hier bijvoorbeeld via social media ook melding van kan maken”.

De NVJ zou over het digitaal zichtbaar maken van de kaart wel een discussie met bestuur en leden aan willen gaan, geeft de algemeen secretaris aan, maar laat duidelijk weten “in een inhoudelijk toe te kennen keurmerk niet gelooft. Anders verval je tot inhoudelijke ballotage en dat lijkt ons de dood in de pot.”

Ook zou het volgens Bruning een idee kunnen zijn om, eveneens als vrijwillige keuze, als journalist te melden dat hij/zij aanspreekbaar is op zijn werk via ‘deelname aan beoordeling door de Raad voor de Journalistiek’. “De vraag is natuurlijk hoe dat voor een freelancer uitpakt, die misschien soms werkt voor een medium dat de Raad niet wenst te erkennen.”

Wat volgens Bruning absoluut voorkomen moet worden is dat “de NVJ een inhoudelijk keurende instantie wordt, die een stempel van goedkeuring kan geven en ook collega’s een dergelijk stempel zou kunnen afnemen. Die inhoudelijke beoordeling moeten we zoveel mogelijk aan de leden en titels waarvoor ze werken zelf overlaten”.

Als beroepsvereniging draagt de NVJ de ethische vaknormen, zoals beschreven in de code van Bordeaux uit, en gaat de beroepsvereniging er ook van uit dat de leden deze ook onderschrijven. “We zien het niet als onze rol, maar wel die van een onafhankelijke instantie als de Raad voor de journalistiek om die in de praktijk te toetsen.”

Tip de redactie

Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, coördinator magazine

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.