Hoe ‘trust nuggets’ je journalistiek beter maken

Het is zomaar een van de onderwerpen die recentelijk voorbij kwam in de rubriek Van de hoofdredactie. Daarin legt de leiding van NU.nl redactionele keuzes uit. Ik ben al tijden groot fan van die rubriek. Hij dwingt de redactie om na te denken over haar keuzes (ook al is dat soms pas achteraf) en neemt bezoekers van de nieuwssite daarin mee. Zo krijgen zij een kijkje in de journalistieke keuken. En dat is niet alleen interessant, het is volgens onderzoek ook goed voor het vertrouwen in de journalistiek.

Maar hoe goed dat kijkje in de keuken al is, het kan altijd nog beter, blijkt uit onderzoek dat het Center for Media Engagement in 2019 samen deed met Trusting News. Daarbij keken onderzoekers naar het effect dat ‘verantwoordingskaders’ hadden op het vertrouwen van consumenten in een nieuwssite. In zo’n kader vertelt een redactie hoe een journalistiek verhaal tot stand is gekomen. Verhalen die waren voorzien van zo’n kader (Trusting News noemt ze ‘trust nuggets’) werden in de regel transparanter, informatiever, geloofwaardiger, accurater en minder bevooroordeeld gevonden dan dezelfde verhalen zónder uitleg over het maakproces.

Ondanks de positieve effecten, zien we dergelijke verantwoordingskaders nog maar weinig bij de Nederlandse media. Als media online al uiteenzetten hoe verhalen tot leven zijn gekomen, blijft dat sporadisch. Op de journalistieke verantwoordingspagina van de NOS zit er regelmatig maanden tussen de bijdragen. En bij De Correspondent zijn de verantwoordingen vaak te uitgebreid voor wie even snel wil weten waarom de redactie doet wat ze doet.

En dat terwijl verantwoording afleggen niet zo ingewikkeld hoeft te zijn, benadrukte het team van Trusting News onlangs tijdens de jaarlijkse onderzoeksjournalistieke conferentie IRE. Voor een verslaggever is het een kleine moeite om in een paar regels op te schrijven waarom hij/zij/x een onderzoek is gestart en hoe hij/zij/x een verhaal aanvliegt. Dat zou geen uitzondering moeten zijn, maar de standaard.