Het writer’s block op de pijnbank
Na 27 boeken werd schrijfster Renate Dorrestein geconfronteerd met een writer’s block. Een jaar lang worstelde ze met haar blokkade. Liet zich zelfs omscholen in de hoop dat haar stem in plaats van haar pen brood op de plank zou brengen. Ze leerde commercials inspreken, teksten bij documentaires en dat soort zaken.
En ze schreef een boek over haar writer’s block, getiteld ‘De Blokkade’. Want de blokkade beperkte zich tot haar fictie. Dorrestein wilde weten waarom ze weigerde als een paard voor de hindernis die het al zo vaak heeft genomen. Ze joeg ‘writer’s block’ door Google en trof honderdveertig miljoen hits aan. Even daarvoor schrijft ze desondanks: ‘Toch wordt er weinig over gesproken. Er rust zelfs een taboe op. Mijn Amerikaanse agent Linda Michaels vertelde me ooit over een schrijversdiner waarbij een argeloze debutante het onderwerp ter sprake bracht.
Nog weken nadien kreeg die schrijfster boze telefoontjes van andere aanzittenden, die haar verweten dat haar onnadenkende opmerking ertoe had geleid dat ze dagen niet hadden kunnen werken.’ Taboe of topic, writer’s block beperkt zich niet tot romanschrijvers. Of je nu schrijft voor toneel of voor muziek, of je nu dicht of romans schrijft, of je journalist bent of dikke nota’s schrijft. De blokkade kan toeslaan. In alle vormen en gedaanten, in alle hevigheid en nooit meer over gaan of kortstondig en mild en alles wat daar tussen te bedenken is.
Dorrestein legt het writer’s block op de pijnbank. Ze weet in haar geval precies waar het begon, tijdens het schrijven van een nieuwe roman waarin ze een zelfmoord van een jonge vader ter sprake brengt. Al snel legt ze de link met de zelfmoord van haar jongere zus, maar het duurt nog tot het einde van het boek en het jaar totdat ze het verband zelf ziet. Dorrestein verbeeldt zich dat ze een documentaire inspreekt over haar probleem. Ze hoort zichzelf zeggen: ‘Uit wat schrijvers zelf rapporteren – wanneer de blokkade achter hen ligt – blijkt dat het euvel om heel uiteenlopende redenen kan toeslaan.’
Dan volgt een opsomming: niet weten hoe je moet beginnen of hoe je eindigt, last van de goede of juist slechte recensies, te veel of te weinig ideeën, faalangst of een traumatische ervaring. En dan hebben we nog druk, deadline, perfectie of een gebrek aan wilskracht.
Oorzaken te over dus, maar oplossingen? Op internet staan allerlei trucjes om (journalistieke) writer’s blocks weg te poetsen. Die komen er bijna allemaal op neer dat je gewoon aan de slag moet. De smoezen om niets te doen moet je één voor één om zeep helpen.
Dat zijn echter geen echte oplossingen. De aanpak van Dorrestein ligt blijkbaar minder voor de hand: een beetje kritisch zelfonderzoek. Snap het probleem en je hebt de oplossing te pakken. Dorrestein keek haar frustratie recht in de ogen. Zag dat ze zichzelf een onmogelijke opdracht had gegeven: een boek schrijven dat zelfmoord zou uitbannen. Accepteren dat dat er nooit van zal komen, gaf voldoende lucht om het schrijven van fictie weer op te pakken. Voor andere patiënten van het syndroom van writer’s block is dit wellicht een nuttige tip en daarmee nuttig boek.
Renate Dorrestein: De blokkade. Onthullende zoektocht naar de oorzaken van een writer’s block. Uitgeverij Podium, ISBN 9789057595622, € 17,50
Praat mee