mgm nvj maart

— vrijdag 30 november 2012, 10:48 | 0 reacties, praat mee

De scoops komen straks uit de lucht vallen

De scoops komen straks uit de lucht vallen

Drones, op afstand bestuurbare luchtvaartuigen, filmen het nieuws van bovenaf. Maar strengere regels moeten een crash als van de drone van omroep PowNed in de ArenA voorkomen. In Haren mocht een vliegende camera al voor de rellen van de politie de lucht niet in. Laatste wijziging: 14 februari 2013, 15:45

Drones zijn onbemande luchtvaartuigen. Ze zijn op afstand te besturen en uit te rusten met camera’s, microfoons, gps of allerlei sensoren. Ze kunnen zelf naar bepaalde coördinaten vliegen. Bij militaire acties voeren geavanceerde drones precisiebombardementen uit, maar er zijn ook speelgoedvarianten van een paar honderd euro, met camera’s aan boord en te besturen via smartphones. Die apparaatjes hebben maar een kleine reikwijdte. Voor professionele cameraklussen zijn er andere drones, zoals de octocopter, met acht elektrisch aangedreven propellers, te koop voor zo’n 10.000 euro, of in te huren. Want drones zijn een groeiende bedrijfstak. Daarnaast zijn er tal van zelfbouwoplossingen, waarvan de materialen en bouwplannen via internet zijn te verkrijgen.

Voor allerlei taken bewijzen drones al hun nut, zoals dijkbewaking, inspectie van bouwprojecten, opsporen van wietplantages, of het filmen van duinbranden. Er zijn al drones die energie kunnen opwekken. Onbemande vliegtuigjes houden files of windmolens op zee in de gaten. Tussen de 200 en 300 van deze drones vliegen er al rond. ‘Ongeveer honderd Nederlandse bedrijfjes zijn er mee bezig. Zo’n 80 procent gebruikt ze voor het filmen en fotograferen voor bedrijven of media’, zegt Rob van Nieuwland, oprichter van de branchevereniging voor op afstand bestuurbare luchtvaartuigen DARPAS. Drones leverden ook al nieuwswaardige beelden op. Zo vlogen ze boven de brand bij Moerdijk vorig jaar en het recente ongeluk bij de Nijmeegse energiecentrale.

Fotograaf Paul Raats uit Eindhoven gebruikt een octocopter voor het maken van beelden voor onder meer ANP, SBS 6 en Omroep Brabant. Dit onbemande helikoptertje weegt maar ruim 5 kilo en werkt met twee oplaadbare accu’s. ‘Voor het ANP is de reportage van de aanslag in Waalre wel de bekendste die de meeste voorpagina’s heeft gehaald’, zegt hij. Een foto die zijn octocopter maakte van de ontvangst van de Nederlandse Olympiërs in Den Bosch werd door meer dan zestig nationale en internationale nieuwsmedia geplaatst. ‘Dat is destijds afgestemd met de NOC/NSCF en de gemeente Den Bosch. De vertrek- en landingslocatie was een afgeschermde binnenplaats.’

Voordeel zijn de prachtige plaatjes, die vanaf de grond niet zijn te maken. Raats: ‘Je krijgt unieke perspectieven, op een snelle en goedkope manier. Er is nog veel meer mogelijk, zoals warmtemetingen met een infraroodcamera, landbouwmetingen of het verzamelen van geografische data.’ Ook aan die toepassingen kan de journalistiek wat hebben.

Bij de Amerikaanse Universiteit van Nebraska is er een onderzoeksgroep die zich richt op drone journalism. De mediawetenschappers brachten met een drone de grote droogte in de regio in kaart. Volgens onderzoeker Matt Waite van de universiteit zijn met drones ook beelden te maken van crisisgebieden die te voet onbereikbaar zijn. ‘De omvang van natuurrampen is zo sneller in te schatten. Ook is er data te vergaren over bijvoorbeeld luchtvervuiling of radioactieve straling zonder zelf in gevaar te komen’, aldus Waite onlangs tijdens een Duitse conferentie. ‘Er vinden steeds meer natuurrampen plaats, waardoor deze vorm van verslaggeving steeds belangrijker wordt voor nieuwsmedia’, stelt datajournalist Matthew Schroyer van Drone-Journalism.org. Hij ziet ook toepassingen voor het maken van infographics. ‘Je kan een kaart maken van een luchtfoto. Dat kan al met een zelfgemaakte drone van nog geen 1000 dollar.’

PowNed kwam in september op het idee om een besloten training van het Nederlands elftal te bespioneren met een drone, omdat de omroep niet welkom is op persconferenties van Oranje. De octocopter crashte echter tegen het stalen dak van het stadion nadat de connectie was weggevallen. Een medewerker van het ingehuurde bedrijf werd voor verhoor meegenomen door de politie. ‘Dat incident toont aan wat de risico’s zijn en dat er allerlei bedrijven zijn die het niet te nauw nemen met de veiligheid en de regels’, zegt Van Nieuwland. Volgens hem zorgde het helikoptertje boven de ArenA voor paniek bij de luchtverkeersleiding die er telefoontjes over kreeg. ‘De aanvliegroutes van vliegtuigen naar Schiphol werden prompt aangepast, omdat ze niet wisten wat ze ermee aan moesten.’ Zijn branchevereniging werkt aan een keurmerk. ‘Zo kunnen opdrachtgevers als mediabedrijven makkelijker nagaan of bedrijfjes serieus en veilig te werk gaan. We raden aan om bedrijven te vragen naar vergunningen, procedures en verzekeringen.’

Raats werkt altijd met een piloot die naast hem staat. ‘Ik ben verantwoordelijk voor het beeld en de piloot voor het vliegen. Hij houdt altijd zicht op de octocopter. Als je de juiste procedures volgt, de apparatuur 100 procent in orde is, en met een ervaren piloot vliegt, kan er weinig mis gaan. Er blijft risico dat het apparaat volledig zijn stroom verliest en dan valt-ie recht naar beneden. Maar wij zijn tot nu toe crashvrij en we vliegen meestal enkele dagen per week.’ Drones vallen al onder regelgeving, maar zeer duidelijk is dat nog niet. ‘Er zijn nu nog allerlei allerlei grijze gebieden’, zegt Lucas van Oostrum van drone leverancier Aerialtronics, dat onder meer met zijn Altura-drone voor de NOS beelden schoot in de Tweede Kamer. ‘De politie weet zelf ook niet altijd hoe het precies zit. Het kan veilig, als je het allemaal goed regelt, je het hele ontheffingsproces doorloopt en over alle vergunningen beschikt. Je moet ook alle partijen op de hoogte brengen dat je gaat vliegen om problemen te voorkomen. Wij zitten ook niet te wachten op allerlei bedrijven die met houtje-touwtje materiaal in de lucht gaan.’

Momenteel mogen de drones niet hoger dan 130 meter en niet verder dan 500 meter van de piloot vliegen. Ook mogen ze niet boven mensenmassa’s vliegen en moeten ze minimaal 150 meter afstand houden van bebouwing. Vliegen boven militaire gebieden en ’s nachts is ook verboden en in de buurt van luchthavens gelden extra procedures. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu werkt aan nieuwe regels voor onbemande luchtvaartuigen tot 150 kilo. Die moeten volgens ambtenaar Gert Kruiswijk van de Inspectie van Leefomgeving en Transport per 1 april ingaan.

´De Nederlandse overheid wil steeds meer beperkingen, en daar zijn wij als branche huiverig voor. We gaan nu het tweegesprek aan. In Engeland is het al beter geregeld en we proberen dat voorbeeld te volgen’, aldus Van Nieuwland. Intussen zijn ook in Europees verband regels in de maak, die rond 2016 klaar moeten zijn. Raats maakt zich zorgen over de nieuwe, strengere regelgeving. ‘Het legt de drempel zeer hoog. De vraag is of dit wel werkbaar is. Een fotovergunning is eenvoudig, maar een convenant voor de vliegvelden is lastiger, en een ontheffing is nu nog zeer complex.’

Er zijn uitzonderingen op de huidige regels mogelijk, stelt Kruiswijk. ‘Maar alleen bij acceptabele risico’s als er een groot maatschappelijk belang is.’ Of sommige journalistieke doeleinden daar onder kunnen vallen, moet nog blijken. ‘Bij de ontploffing bij de energiecentrale in Nijmegen mocht er wel met een drone worden gefilmd, zolang het maar op minstens 100 meter afstand gebeurde’, zegt Van Oostrum. Ernstige persoonlijke ongelukken met drones zijn er in Nederland nog niet geweest. Van Nieuwland weet wel dat er in het buitenland al twee doden zijn gevallen door de onbemande vliegtuigjes. ‘Een man werd, terwijl hij door een journalist werd geïnterviewd over zijn drone, fataal in zijn nek geraakt door het vliegtuigje dat, doordat hij een tijd lang geen instructies kreeg, automatisch terugkeerde naar zijn landingsplek.’

De inzet van drones roept ook nieuwe privacy vragen op. Amerikaanse en Britse paparazzi zetten ze al geregeld in. Paris Hiltons’ bodyguards probeerden in 2011 al een drone die door fotografen in de lucht was gebracht, te pakken te krijgen. De grenzen aan wat wel en niet mag worden gefotografeerd of gepubliceerd zijn hetzelfde als op de grond: niet alles mag zomaar zonder toestemming. Maar bij groot nieuws gelden die privacy bezwaren minder snel.

Het lijkt een kwestie van tijd totdat een drone van bovenaf primeurs oplevert. Bij de rellen in Haren had dat kunnen gebeuren, meent cameraman Sander Akkerman. Hij zette die dag een livestream op die meer dan 1 miljoen keer werd bekeken. Akkerman was ook van plan een drone de lucht in te brengen. Totdat de politie belde. ‘Er werd gedreigd met een boete of ze zouden hem uit de lucht halen. Erg jammer. Het had unieke beelden kunnen opleveren en sneller zicht op de snel veranderende, chaotische situatie kunnen brengen. De politie zou er zelf ook veel aan hebben gehad.’ Akkerman verwacht dat de nieuwe generatie mobiel internet het ook mogelijk maakt om op een goedkope manier live beelden uit te zenden vanaf een drone. ‘Op social media verwachten mensen steeds vaker live beelden van nieuws. Daar kan je met zo’n drone op inspelen.’

www.droneJournalism.org

Drones mogen niet de lucht in zonder
• registratie in het register van de Inspectie Leefomgeving en Transport
• ontheffing van de Inspectie Leefomgeving en Transport (onder meer voldoende kennis van luchtvaartvoorschriften en een luchtwaardig luchtvaartuig)
• toestemming van de provincie voor opstijgen van een ander terrein dan een luchthaven
• afspraken en radiocontact met de instantie die verantwoordelijk is voor het deel van het luchtruim
• vergunningen voor zendfrequenties voor de besturing van het luchtvaartuig
• vergunning van het ministerie van Defensie voor maken foto’s en filmopnames vanuit de lucht

Bekijk meer van

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.