‘Revolutie in de journalistiek’

Hij trekt die conclusie op basis van het onderzoek ‘De stand van de Nieuwsmedia 2014’, dat het Stimuleringsfonds donderdag in Nieuwspoort in Den Haag heeft gepresenteerd.

Pino bij presentatie #nieuwsstand door Stimuleringsfonds vd journalistiek. Hij krijgt eerste exemplaar. Gekkigheid pic.twitter.com/85XE3eIwqI

— Colin van Hoek (@colinvanhoek) December 10, 2015

Van Zanten: ‘We willen met het project drie dingen bereiken. Allereerst willen we alle meetinstrumenten die er in Nederland zijn bijeen brengen in één overzichtelijk geheel. Nu is het zo dat iedereen op basis van wat losse cijfers de kans heeft in zijn eigen mythes te geloven. Dat is prima, maar als dat als bewijs wordt gezien, dan wordt het pijnlijk.’

‘Ten tweede willen we op basis van die objectieve gegevens aan duiding doen, het lieft slimme dingen zeggen over de sector. Wat zijn de trends, wat vertellen die cijfers? En ten derde willen we er een jaarlijks evenement aan koppelen waarbij we politieke en journalistiek bij elkaar brengen.’

Dit jaar leidt dat tot de website standvandenieuwsmedia.nl en een bijbehorende krant, die vrijdag ook bij alle abonnees van Villamedia magazine in de bus valt. Plus een bijeenkomst in Nieuwspoort. Van Zanten: ‘Het is een pilot. We kijken hoe het valt in de branche en hopen het dan volgend jaar wat uit te breiden.’
Van Zanten wil dan eerder in het jaar met een terugblik op 2015 komen en ook de website regelmatig bijwerken met nieuwe informatie.

Het idee is afgekeken van de jaarlijkse State of the News Media in de Verenigde Staten. Van Zanten: ‘De bedenker Tom Rosenstiel heeft eens gezegd dat het onderzoek pas heeft laten zien dat er een revolutie gaande is in de Amerikaanse media. Wij hopen op een vergelijkbaar effect in ons land. Ik denk dat het belangrijk is om je feiten op een rij te hebben voordat je conclusie trekt.’

Het onderzoek van het Stimuleringsfonds bevestigt de grote zorgen die Van Zanten heeft over de omvangen en de kwaliteit van de Nederlandse journalistiek. ‘Bij sommige mediabedrijven kun je inmiddels wel uitrekenen hoe lang het duurt voordat ze verdwijnen.’

Aan de andere kant bespeurt hij de laatste jaren veel ‘aanvalsdrift’. ‘Er is een enorme zoektocht gaande naar nieuwe wegen. Dat is winst. Ik denk dat journalistiek nog steeds een vak is waarvoor er een toekomst is. Maar spannend is het wel.’

Van Zanten maakt zich in De Stand van de Nieuwsmedia druk over het gebrek aan politieke belangstelling voor de mediarevolutie. ‘Mediabeleid is in Nederland toch al snel publieke omroep-beleid. Dat vind ik raar. Politiek heeft toch een duidelijk belang bij de mediawereld. Allereerst is het een grote sector. Ten tweede hebben ze media nodig om hun boodschap over het voetlicht te krijgen. Ik begrijp niet dat politici zo blind zijn voor de gevolgen van de mediarevolutie.’

Binnen de revolutie is er voor het Stimuleringsfonds een bescheiden rol weggelegd, constateert ook Van Zanten. Het fonds ontvangt 2,2 miljoen euro per jaar van het rijk, waarvan ongeveer 4 ton naar de overhead gaat. De rest is voor onderzoek en steun. ‘Toen ik nog directeur bij De Gelderlander was, was de dat advertentie-omzet van een zaterdagkrant’, relativeert hij.

Vandaar dat het fonds de laatste jaren zoekt hoe het geld zo doelmatig mogelijk kan worden ingezet. Volgend jaar gaat er opnieuw het nodige veranderen. Van Zanten: ‘Wij kijken of en hoe we vernieuwingen in de journalistiek in een eerder stadium, dat het idee nog moet rijpen, kunnen ondersteunen. Dus minder steun voor de uitvoering van een plan en meer aandacht voor planontwikkeling. We hopen dat er daardoor meer ideeën goed worden doordacht en daarmee ook een kans krijgen om te worden uitgevoerd. Voor een goed plan is immers altijd geld te vinden.’