De journalisten van de toekomst worden al gekweekt bij Scholieren.com

Scholieren.com begon in 1998 als plek waar boekverslagen werden gedeeld. In de loop der jaren kwamen daar blogs - interviews, reportages en achtergrondartikelen - bij, geschreven voor en door scholieren.

Ook dat is allang niet meer het enige waar de kurk op drijft, inmiddels zijn er twee aparte redacties die zich richten op video, respectievelijk op YouTube en TikTok.

Op zondagmiddag gaat het, voorafgaand aan de redactievergadering, over scholierenonderwerpen: spijbelen voor een concert, het profielwerkstuk dat geschreven moet worden, zou je één dag overleven zonder WiFi?! Op tafel staan bakjes chips, snoepjes, paaseitjes en een ruime hoeveelheid frisdrank.

Alle genres
Redacteur Zoë schrijft sinds een half jaar voor Scholieren.com, maar heeft haar hart al verpand aan de journalistiek – na de zomer gaat ze journalistiek studeren.

Afgezien van het feit dat hoofdredacteur Van Noorloos hoopt dat ál haar ‘kinderen’ uiteindelijk in de journalistiek belanden – ‘daar hebben ze stuk voor stuk talent voor’ – dient de redactie van Scholieren als een venster op de wereld.

‘Door het interviewen leer je zoveel buiten je eigen wereld kennen. Je komt met scholieren uit het hele land en met iedere achtergrond, in aanraking. Het is waardevol voor je eigen ontwikkeling.’ De redacteuren krijgen een kleine (onkosten)vergoeding voor hun werk.

De scholieren moeten zichzelf constant blijven uitdagen

De ontwikkeling als journalist is ook belangrijk. ‘De scholieren moeten zichzelf constant blijven uitdagen. Al een tijdje niet geïnterviewd? Dan moet je voor de volgende pitch een interviewkandidaat bedenken. Wil je een keer op reportage? We bellen en we verzinnen wel wat leuks.’

De grap wil dat Van Noorloos – net zoals de verslaggever – haar carrière in de journalistiek ruim tien jaar geleden begon bij Scholieren.com. Naast haar freelance hoofdredacteurschap werkt Van Noorloos voor onder andere LINDA. en NRC.

Voordat de échte vergadering begint, schuift onderzoeksjournalist Stan Hulsen van RTL Nieuws aan voor een gastles onderzoeksjournalistiek. De groep wordt opgedeeld in tweetallen en krijgt van Hulsen en Van Noorloos een opdracht: verdiep je eens in óf een (mogelijk) smartphoneverbod op school of in mentale problemen onder jongeren.

Juicy onderwerp
‘Jullie moeten een feeling krijgen met onderzoeksjournalistiek’, instrueert Van Noorloos. ‘Het is wel erg juicy’, zegt Wu-Ji over z’n onderwerp, mentale gezondheid. ‘Misschien een dag meelopen met iemand in een ggz-kliniek?’, vraag hij zich hardop af. ‘Kunnen mensen wel goed presteren op school met mentale problemen? Maar hoe vind je die mensen? Op LinkedIn?’

Hoofdredacteur Van Noorloos en RTL Nieuws-onderzoeksjournalist Stan Hulsen.

Niet iedereen die solliciteert wordt aangenomen, vertelt Van Noorloos. Jaarlijks heeft ze twee sollicitatiesrondes en in totaal ontvangt de hoofdredacteur gemiddeld zo’n zestig á zeventig sollicitaties per jaar. Er moet dus wel een selectie gemaakt worden. Ervaring met schrijven of journalistiek is geen vereiste, ze zoekt naar ‘een gevoel’ bij een aspirant-redacteur.

Je wil geen redactie met alléén maar blonde meisjes uit Amsterdam-Zuid

‘Soms zit dat in de onderwerpideeën, soms in de achtergrond.’ Je wil geen redactie met alléén maar blonde meisjes uit Amsterdam-Zuid, lacht ze. ‘De redactie moet een afspiegeling zijn van héél Nederland, niet alleen uit de regio’s, maar ook in schoolniveaus’, zegt Van Noorloos, die zelf uit Wieringerwerf, in de kop van Noord-Holland komt.

Soms is er nog wat werk aan de winkel, maar Van Noorloos herkent talent. ‘Eén sollicitant gebruikte in de brief en het proefartikel consequent “me”, maar het verhaal was wel goed opgeschreven. Die krijgt iets meer begeleiding.’

Na een half uur brainstormen willen redacteuren Ariane en Lena uitzoeken of scholen met verschillende confessionele achtergronden anders kijken naar het lemma rondom smartphones. Ook willen ze een gedragspsycholoog spreken: wat is het effect van “de druk” van een smartphone in de klas? ‘Ga het maar maken’, zegt Hulsen enthousiast.

‘Misleidende’ cijfers
Een andere groep, Tobias en Fréderique, ontdekten dat de cijfers rondom de mentale gezondheid van jongeren ‘misleidend’ zijn.

‘Jongeren kunnen zich mentaal slechter gaan voelen door wat ze op social media zien. Ze gaan zichzelf vergelijken met het perfecte plaatje dat ze daar zien’, zegt Fréderique. Hulsen is tevreden over het resultaat: ‘Jullie kijken kritisch naar de onderwerpen én de cijfers’.

Na de gastles is het tijd voor de ‘gewone’ redactievergadering. Er zijn legio ideeën. Samar wil een vriendin interviewen die familie verloor in het aardbevingsgebied in Turkije en een verhaal schrijven over hoe zij de Ramadan overleeft. Lieke zit op een topsportschool in Venlo en wil voetballers van VVV Venlo interviewen over de vraag hoe zij onderwijs en topsport combineren.

De redactievergadering van Scholieren.com.

Kneden en vormen
Hoofdredacteur Van Noorloos bewaakt de lijn en kneedt het proces. Zo wil Zoë meelopen in een dierenasiel, omdat na de pandemie huisdieren massaal gedumpt worden. ‘Een reportage’, peinst Van Noorloos, maar ook: ‘Het lijntje met scholieren is een beetje dun … kun je een jonge medewerker vinden?’.

Misschien kunnen we dit verhaal ook ergens droppen?

Fatima-Zahra kent iemand die aan perfectionisme lijdt en daarvoor in therapie is. Daardoor mist ze ook lessen op school. Hoe is dat? ‘Héél interessant’, vindt Van Noorloos.

Inhakend op de gastles van vanmiddag kent Naomi ook iemand wiens ggz-behandeling plots gestaakt is. ‘Gebeurt dat vaker?’, vraagt Van Noorloos opgewekt. ‘Misschien kunnen we dit verhaal ook ergens droppen?’ Ze kijkt met een schuin oog naar onderzoeksjournalist Hulsen, die instemmend knikt.

Comfortzone
Wat hopen de redacteuren te leren, en is het voor hen een springplank naar de journalistiek? ‘Ik hoopte meer uit mijn comfortzone te komen’, zegt Naomi. ‘Schrijven over moeilijke onderwerpen, interviewen en experimenteren.’

Fréderique wil graag de journalistiek in en gebruikt Scholieren.com om ervaring op te doen, vertelt ze. Wu-Ji, afkomstig uit Taiwan, wil graag zijn Nederlands verbeteren. ‘Voordat ik bij Scholieren kwam, had ik er nooit over nagedacht om de journalistiek in te gaan. Maar nu denk ik dat het wel iets voor mij is.’

En Fatima-Zahra wilde leren ‘serieus’ te schrijven en om te gaan met deadlines en het schrijven voor een doelgroep. Ze wil graag de wetenschapsjournalistiek in en eigen onderzoek gaan doen. Ze ziet Scholieren.com als ‘springplank’ voor de journalistiek.

Na het einde van de vergadering vertrekken de meeste redacteuren direct. Uit een schooltas wordt een wiskundeboek gevist voor in de trein terug naar huis in Eindhoven. ‘Ga je studeren?’, klinkt het vol ongeloof. Het moet wel: ‘Morgen heb ik een toets, en ik heb slecht geleerd…’

Omdat het merendeel van de redacteuren minderjarig is, is besloten om hen uit privacyoverwegingen alleen bij de voornaam te noemen.