Context graag

Het is veelgehoorde kritiek op de journalistiek en het komt ook voorbij in het boek ‘Geen vak voor bange mensen. Over journalisten en andere barbaren’ geschreven door Bernard Hammelburg en Paul van Liempt, die tot voor kort beiden bij BNR Nieuwsradio werkten. Van Liempt is inmiddels werkzaam bij RTL Z.

De ervaren journalisten schetsen in de eerst 90 pagina’s van het boek aan de hand van een aantal bekende journalistieke dilemma’s (zoals wanneer en hoe pleeg je hoor- wederhoor en hoe ga je met anonieme bronnen om) een beeld van de dagelijkse praktijk in de Nederlandse journalistiek. Daarvoor spraken ze met een flink aantal journalisten en met negen mensen die geregeld met journalisten te maken hebben, onder wie SP’er Jan Marijnissen, oud-Shell topman Jeroen van der Veer en econoom Arnoud Boot. In het tweede deel van het boek werken ze interviews met de negen ‘ervaringsdeskundigen’ helemaal uit.

Daarbij trappen Hammelburg en Van Liempt een beetje in de journalistieke valkuil die ze zelf in het boek beschrijven: nieuws is dat wat negatief afwijkt van het gebruikelijke of anders gezegd ‘goed nieuws is geen nieuws’.

De auteurs benaderen de journalistiek vooral vanuit het perspectief van wat er mis kan gaan en ook mis gaat. In beide delen van het boek gaan ze vooral op zoek naar slordigheden van journalisten, geschonden afspraken, hele en halve blunders.

Terwijl ik op basis van het boek ook durf te beweren dat het nogal meevalt. Alle geïnterviewden zeggen ergens wel in een bijzin, dat ze doorgaans goede ervaringen hebben met de journalistiek. Maar dat ze nog wel een paar adviezen hebben nu hen er toch naar wordt gevraagd.

En daar ligt meteen de waarde van het boek, de adviezen komen niet van de minste personen en verdienen daarom alle aandacht. Hammelburg en Van Liempt presenteren ze in het eerste deel van hun boek onder het kopje ‘Hoe kan het beter?’.

Het meest gehoord advies is; bied context. Journalisten zijn er niet om losstaande feiten de wereld in te slingeren, maar om zaken uit te leggen. Het kaf van het koren te scheiden, leren de interviews met de ervaringsdeskundigen ons. Context bereik je volgens de geïnterviewden door zorgvuldig te zijn, consequent hoor en wederhoor toe te passen en naar professionalisering te streven. En dat laatste zou kunnen door de introductie van een eed, gedragscode of systeem van intervisie. Op dat vlak biedt het boek helaas geen context. Voordeel daarvan is, dat er stof genoeg is voor een tweede boek.