Actie voor Azerbeidjaanse journalisten
"Het Eurovisie songfestival zet persvrijheid in Azerbeidjan nog verder onder druk.” Dat zeggen enkele Azeri die in ballingschap in Nederland wonen. Zij organiseren op de avond van de finale -zaterdag 26 mei- een alternatief songfestival met de naam Douze Points for Freedom, in het Werkteater Amsterdam, om aandacht te vragen voor de mensenrechtenschendingen in hun land van herkomst. Ook is er een website Azerbaijan Free Xpression opgericht om aandacht te vragen voor de restricties waar Azerbeidjaanse journalisten mee te maken hebben. In het land zelf zijn deze week diverse protesten en betogingen van politieke activisten geweest die de aandacht moeten trekken van de buitenlandse journalisten die massaal zijn toegestroomd voor het Songfestival.
De bannelingen hebben geen goed woord over voor het regime van president Ilham Aliyev. “Hij houdt alle touwtjes in handen. Zelfs het feit dat Azerbeidjan eerder het songfestival won, claimt hij als zijn succes. Alsof hij ook de stembanden van de zangers controleert.”
Azerbeidjan doet mee aan het Eurosongfestival omdat het lid is van de Raad van Europa. “Volgens deze raad telt het land 88 politieke gevangenen, onder wie 18 mensen die geïnspireerd door de Arabische lente hebben meegedaan aan demonstraties. Volgens de regering gaat het om ‘hooligans’,” aldus Isa Yusibov, die in Amsterdam politicologie studeert. De betogingen in Azerbeidjan worden volgens de oppositie hard neergeslagen door de politie. Zo zouden 41 activisten zijn afgeranseld, opgepakt en vervolgens 60 kilometer buiten de stad zijn gedropt.
Buitenlandse journalisten die in de Azerbeidjaanse hoofdstad Bakoe het songfestival verslaan, hebben het makkelijk vergeleken met lokale journalisten. Alleen een Belgische VRT journalist werd door een taxichauffeur in elkaar geslagen, na onenigheid over de prijs van de taxirit.
Azerbeidjaanse journalisten zijn het mikpunt van (gewelddadige) intimidaties en pogingen tot chantage. Chadija Ismaïlova, een onafhankelijke onderzoeksjournaliste die onderzoek deed naar belangen van de presidentiële familie in lucratieve aanbestedingen, werd gefilmd in haar slaapkamer waar ze seks had. Beelden daarvan werden later uitgezonden op nationale televisie, vermoedelijk in een poging om haar te intimideren.
Het stemt de bannelingen cynisch: “Als geen handlanger bent van de regering is dat de enige manier om op televisie te komen.” Volgens het Comité voor de bescherming van Journalisten (CPJ) werden sinds 1992 vijf Azerbeidjaanse journalisten vermoord.
