Zandbak
Gastcolumnist Jan Hoedeman is verslaggever van de Volkskrant en oprichter van de Vereniging Verslaggevers Koninklijk Huis
Keiharde commerciële partijen die miljoenen verdienen aan individuen en daarmee mensenrechten schenden, zijn voor Nederlandse journalisten vaak reden om in de bres te springen. Zeker als het niet alleen om volwassenen gaat, maar om kleine kinderen. Dit blijkt gans anders te liggen als het om het Koninklijk Huis gaat. Dan bevindt menig collega zich liever in een peloton met oplagen opstuwende roddeljournalisten en paparazzi, dan dat uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens serieus worden genomen. Om de Nederlandse advocaten van Associated Press (AP) te parafraseren: zo gauw de paleisdeur achter de Oranjes in het slot valt, zijn ze vogelvrij. Wat dat in het extreemste geval betekent, zagen we aan het verongelukken van prinses Diana.
De mediacode is geen handig woord voor de modus vivendi tussen de Oranjes en de pers. In 2005 is door de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) bij de Vereniging Verslaggevers Koninklijk Huis afgetast of men de privacy van opgroeiende kinderen zou willen respecteren in ruil voor fotomomenten en informatie. Er bestond begrip en animo voor zo’n mediacode. Maar: nieuws is nieuws. De journalistiek neemt haar eigen verantwoordelijkheid.
We zijn met zijn allen een beetje laf, want we laten ons onder druk zetten door de RVD en dat gebeurt alleen in dictaturen, zegt de tot inkeer gekomen Peter van de Vorst van RTL Boulevard. Hij belt de RVD dan ook met de vraag of hij een foto mag laten zien in de uitzending. Daarmee geef je het journalistieke kompas weg.
De meeste Nederlandse media bepalen zelf wat zij nieuws vinden. De rechter heeft bepaald dat als een foto publiek debat oproept of een algemeen belang dient, dat dit zwaarder weegt dan privacy.
De mediacode is in feite vooral gemaakt voor de roddelpers. Kijkcijfers en oplagen mogen vanuit hun optiek privacy best bruuskeren. Daarvoor is nu een buffer: de mediacode, die is gebaseerd op Nederlandse en Euro¬pese rechtspraak. Gewone media hebben daar geen last van. Daarvoor geldt: nieuws is nieuws.
De rechtszaak tegen AP was in feite geen rechtszaak tegen AP. Die ging over de toekomst, zoals hoofd¬redacteur van Privé Evert Santegoeds zei: ‘Als AP dit wint, dan mogen wij weer in de zandbak met prinses Amalia.’
Jan Hoedeman werkt momenteel, samen met Volkskrant-collega Remco Meijer aan ‘Koning Willem IV. De biografie’. Wanneer het boek gaat verschijnen is nog onduidelijk. Uitgeverij Atlas meldt: ‘verschijnt z.s.m. na de abdicatieaankondiging’.
Praat mee