Veronica Magazine niet met de lezer het graf in

Vanuit poptempel De Vorstin in Hilversum klinkt een vette beat. Blonde vrouwen verwelkomen de gasten in witte strakke pakjes en op vuurrode naaldhakken. Vandaag worden de plannen voor het vernieuwde Veronica Magazine – sinds kort onder de vlag van Talpa en Sanoma – gepresenteerd. Zowel in print als digitaal wordt een nieuwe stap richting de toekomst gezet. Dat is de gids van de voormalige zeezender, die zijn imago van jong & wild nog steeds koestert, aan zijn stand verplicht, zegt uitgever David Vink op het podium. ‘We moeten ons razendsnel aanpassen aan de veranderende mediaconsument.’

Omroepbladen hebben het niet makkelijk. De oplage van de in totaal dertien gidsen liep de afgelopen vijf jaar terug van ongeveer 4,5 miljoen naar 3,5 miljoen, berekende de Volkskrant onlangs nog. Ook het in 1976 opgerichte Veronica Magazine daalt. Een paar jaar geleden was de betaalde oplage nog bijna een miljoen. Nu gaat de teller richting 800.000. Nog steeds een oplage waar veel bladen van dromen, maar feit is dat de gidsen meer nog dan ‘gewone’ publiekstijdschriften het effect voelen van de digitale revolutie. Want waar kijkt u voor het televisie- aanbod van vanavond? Op uw laptop? Op de EPG (Electronic Program Guide) van uw digitale televisie, op de smartphone? Uw iPad? Of toch nog in de vertrouwde tv-gids? Al die nieuwe uitingen zorgen ervoor dat de gids iets wordt ‘van de 50+ generatie’, zegt Barent Momma, directeur van Bindinc (voorheen programmabladen AKN, zie kader pagina 12). En dan hangt ze ook nog het vrijkomen van de programmagegevens – een wens van dit kabinet – boven het hoofd, waardoor welke partij dan ook in theorie een tv-gids zou kunnen beginnen. (The usual suspects zoals als De Telegraaf, stellen zich daarin vooralsnog echter terughoudend op.)

Hoofdredacteur van Veronica Magazine, Rens Muller, weet al die uitdagingen een week na de presentatie op kantoor in Hilversum behendig te relativeren. ‘Onderschat de mensen niet die nog steeds het papier koesteren. Het is niet zo dat iedereen met een iPad en een iPhone voor de televisie zit. In de toekomst misschien, maar in de praktijk zitten ze nog steeds met de aloude tv-gids op hun knieën. Maar’, zegt hij ook, ‘eerlijk is eerlijk: de ontwikkelingen gaan heel hard. De switch die we nu met het blad maken staat natuurlijk niet los van die discussie.’ Die switch betekent zoveel dat de gids zich nog meer dan voorheen gaat presenteren als een magazine over tv, film, entertainment en lifestyle om zo de afhankelijkheid van programmagegevens kleiner te maken en te voorkomen dat het blad in de woorden van Muller ‘met de lezer het graf ingaat’.
‘Veronica Magazine is altijd meer geweest dan alleen het zogenoemde spoorboekje, dat gaan we nog meer benadrukken. De afgelopen jaren hadden we mooie verhalen in het blad staan, maar in de regel nogal verstopt in het achterste deel. We onderscheiden onszelf door ondanks alle malaise nog steeds de hele wereld over te reizen om verhalen te maken. In een tijd dat andere bladen hun verhalen van persbureaus kopen, gaan wij nog steeds achter de Johnny Depps van deze wereld aan (Veronica Magazine heeft tien vaste verslaggevers in dienst, red.). Die verhalen trekken we naar voren.’

‘We onderscheiden onszelf door nog steeds de hele wereld over te reizen om verhalen te maken in een tijd dat andere bladen ze van persbureaus kopen ’

Naast die herindeling heeft het nieuwe columnisten aangetrokken (onder anderen Erik de Zwart en Lauren Verster), wordt er veel zwaarder ingezet op lifestyle en zijn er nieuwe rubrieken toegevoegd zoals de entertainmentagenda ‘Deze Week’. De aanpassingen zijn subtiel, en aan de vormgeving verandert weinig. ‘Evolutie, geen revolutie’, predikt Muller. ‘Je moet je blad op een slimme manier opschudden zodat de lezer niet van je vervreemd raakt.’
Grootse veranderingen zitten op het digitale vlak, vult hoofd digitaal Bart de Wijs aan. Daar is de afgelopen jaren behoorlijk aan gesleuteld. Veronica Magazine was drie jaar geleden de eerste programmagids met een EPG voor de iPhone en kwam vorig jaar met een iPadapp van het magazine, die inmiddels 125.000 keer is gedownload. Het magazine deel wordt gemiddeld 3000 keer per week gedownload. Geld leveren al die nieuwe uitingen niet op, want de apps zijn gratis. Volgens De Wijs kan dat niet anders, omdat de digitale concurrentie – met name tv-gids.nl – ook gratis is.
De focus ligt voorlopig dan ook voornamelijk op ‘een zo groot mogelijk bereik behalen’. Daar wordt in december een volgende stap in gezet, als De Wijs de vernieuwde EPG voor computer, iPhone, iPad en – voor het eerst – Android presenteert. Het wordt een EPG waarin social media een belangrijke rol gaan spelen. De Wijs: ‘Mensen kijken gemiddeld nog steeds ruim drie uur per dag naar de televisie. Veel mensen die een tablet hebben, houden die op schoot als ze tv kijken. Nog meer kijken tv met de smartphone in de hand. Als je weet dat 42 procent van deze groep social media gebruikt tijdens het tv kijken, dan is het bijna vanzelfsprekend dat wij daar iets mee moeten doen.’ De nieuwe EPG wordt volledig afgestemd op de persoonlijke voorkeuren van de gebruiker. Wie via Facebook of Twitter inlogt bij Veronica, krijgt middels icoontjes in de digitale gids te zien waar zijn vrienden naar (gaan) kijken en welke programma’s trending zijn op Twitter.

Ook onthoudt het welke programma’s de gebruiker vaak aanklikt en de genres waar die graag naar kijkt. Met die informatie kan de EPG op de persoon afgestemde alerts versturen, bijvoorbeeld wanneer er een nieuwe aflevering van zijn favoriete serie wordt uitgezonden. Ook kan een gebruiker recensies schrijven of – naar foursquare-model – aangeven waar hij op dat moment naar kijkt. De Wijs: ‘Zo leren we van onze gebruikers, en daar kunnen we onze aanbevelingen weer op afstemmen.’ De Wijs sluit niet uit dat deze nieuwe dienst zo’n groot bereik kan halen, dat er op den duur verdienmodellen voor mogelijk zijn. ‘Niet in de vorm van een betaalde app – de basisinformatie blijft gratis – maar binnen die app zou je bijvoorbeeld dvd’s kunnen bestellen of naar een betaald VoD-platform worden doorgestuurd.’
Zo blijft Veronica tegen de wind in pionieren. ‘Een mooi bruggetje’, vindt Muller. ‘Want Veronica was van begin af aan een pionierszender en in die geest opereren we nog steeds. We zijn niet een partij die achter de muziek aanhobbelt maar een die vooruit probeert te lopen.’ In De Vorstin sluit uitgever Vink af door te zeggen met vol vertrouwen naar de toekomst te kijken: ‘We hebben immers wildere zeeën bedwongen’.

Veronica Magazine onthulde tijdens de presentatie het fysiek grootste blad ter wereld. 2,70 meter hoog en 1,90 meter breed. Het blad krijgt een vermelding in het Guiness book of Records en is t/m 11 december te bewonderen in Beeld en Geluid, waar ook een kleine expo over de geschiedenis van het magazine te zien is.

Wat doet de rest?
Veronica Magazine wil steeds meer benadrukken dat ze een magazine zijn om de afhankelijkheid van programmagegevens te verkleinen. Meer omroepbladen maken die beweging. De VPRO Gids, altijd al een een atypische gids, zet de laatste jaren volgens hoofdredacteur Hugo Blom nog meer dan voorheen in op het magazinedeel dat opereert op het snijvlak van media en cultuur, zonder ‘de kern los te laten’. Na de reeds bestaande literatuur- en filmpagina’s volgt in 2012 een wetenschapspagina. Ook verschijnt de VPRO Gids al enige tijd op glossier papier en met meer pagina’s.
Bij EO Visie is dit voorjaar een restyling doorgevoerd waarbij het magazinedeel is versterkt. Maar volgens hoodredacteur Arie Kok is de belangrijkste functie nog altijd om betrokkenheid met de EO en het geloof uit te stralen. ‘Dat geeft de gids de meerwaarde die je nodig hebt om abonnees vast te houden en nieuwe te werven.’
Bindinc (voorheen Programmabladen AKN), met zes omroepgidsen (Televizier, de Mikro Gids, KRO Magazine, TV Film, NCRV-gids en Avrobode) en www.tvgids.nl de grootste uitgeverij van programmabladen, ziet ook een tegengestelde beweging. Directeur Barent Momma zag de afgelopen tijd groei bij het blad TV Film. ‘Een blad dat puur is gebaseerd op programmagegevens voor de komende twee weken in plaats van één. Blijkbaar is er behoefte aan een breder overzicht.’ Los daarvan loopt hij er niet voor weg dat de programmagids iets wordt ‘voor de 50+ generatie’ en dat de oplages alleen nog maar verder zullen dalen. Welke gevolgen heeft dat voor het fenomeen van het omroepblad? ‘Uiteindelijk zullen er een aantal verdwijnen’, zegt Momma. Ook sluit hij niet uit dat titels op den duur samengevoegd zullen worden. Een voorbeeld daarvan zou het samengaan van de Mikro Gids en KRO Magazine – beide van de KRO – kunnen zijn. De aangekondigde fusies tussen de omroepen zullen voorlopig nog geen effect op de programmagidsen hebben, verwacht hij. Maar mochten omroepen in de toekomst ook hun verenigingen fuseren, dan zou het logisch zijn om ook de gidsen in elkaar te schuiven. ‘TrosKompas (Tros) en Televizier (Avro) bijvoorbeeld.’

Bert Rendering, uitgever van TrosKompas en TV Krant, moet beamen dat de oplages teruglopen, maar verwacht juist niet dat titels verdwijnen of worden samengevoegd. ‘Zolang je onderscheidend bent, en je nog steeds een bindende factor voor de omroep bent, is daar weinig aanleiding toe.’ TrosKompas is wat hem betreft nog steeds een heilig huisje. ‘Ik zie me dat niet samenbrengen met welk blad dan ook.’ Rendering heeft voor zijn omroepgidsen dan ook geen ‘grote veranderingen’ op de agenda staan. Hooguit wil hij in de toekomst nog meer invalshoeken bedenken om de binding met de Tros-leden te vergroten middels fysieke producten. Zo werd deze week het blad Radar+ gelanceerd, naar het gelijknamige Trosprogramma.