mgm nvj maart

— dinsdag 12 januari 2021, 09:00 | 0 reacties, praat mee

Verhoor journalist Van der Valk brengt ook collega’s nodeloos in gevaar

Verhoor journalist Van der Valk brengt ook collega’s nodeloos in gevaar
Het proces Taghi. - © Foto: ANP

Na de vruchteloze poging vorig jaar om de NOS-journalist Robert Bas door middel van gijzeling een getuigenverklaring te laten afleggen in een liquidatiezaak, lijkt de geschiedenis zich weer te herhalen. Dat betogen Maarten Pijnenburg, advocaat bij Dekens Pijnenburg Strafrechtadvocaten en strafrechtjurist Jordi l’Homme. Laatste wijziging: 13 januari 2021, 08:53

Deze keer gaat het om documentairemaker Joost van der Valk die in het verleden een documentaire heeft gemaakt over de straatbende Crips, waaruit de beruchte motorbende Caloh Wagoh is voortgekomen. Deze motorbende wordt weer in verband gebracht met Ridouan Taghi, de hoofdverdachte in het Marengo-proces, dat over verschillende liquidaties gaat.

Delano R., de hoofdverdachte in het met het Marengo-proces verweven Eris-onderzoek, had veelvuldig contact met de documentairemaker in verband met een geplande documentaire reeks voor Videoland, waarin Delano R. als presentator zou optreden. Zover kwam het echter niet omdat de presentator zelf als verdachte van liquidaties kwam vast te zitten.

Het is vanuit het perspectief van de opsporing een voor de hand liggende gedachte om iedereen die nauw contact heeft gehad met deze Delano R. als getuige te willen horen. Die vanzelfsprekendheid ligt echter in onze visie anders op het moment dat sprake is van een getuige die in zijn hoedanigheid als journalist een getuigenverklaring zou moeten afleggen: terughoudendheid en een zorgvuldige afweging zouden voorop moeten staan. 

Die terughoudendheid en zorgvuldigheid lijken op dit moment echter op de achtergrond te verdwijnen. De vraag dient te worden gesteld of dit past in een rechtsstaat waarbij de persvrijheid en de hieruit voortkomende bronbescherming als kernwaarden worden gezien. Niet voor niets heeft het EHRM de afgelopen jaren in meerdere uitspraken laten blijken dat persvrijheid een bijzondere plek kent binnen artikel 10 EVRM (vrijheid van meningsuiting).

Verschoningsrecht
In de situatie van Robert Bas was er na het gebruik van het verschoningsrecht zelfs sprake van een kortstondige gijzeling. De journalist die –  zoals het een goed journalist betaamt – zijn bronnen niet wilde prijsgeven, werd kortstondig gevangengezet. Hier werd een einde aan gemaakt door een oordeel van de raadkamer van de rechtbank, waarin werd benadrukt dat een te beperkte uitleg van de bronbescherming een gevaar voor de vrije nieuwsgaring is.

In de situatie van Joost van der Valk zijn we nog niet zover dat een gijzeling plaatsvindt, maar wat niet is kan nog komen. Het is een schaakspel waarbij de tegenzetten met een hoge mate van zekerheid kunnen worden voorspeld. Op iedere vraag die aan Van der Valk zal worden gesteld over zijn contacten met Delano R. zal hij zich vanwege de van toepassing zijnde bronbescherming beroepen op zijn verschoningsrecht.

Geen enkele zichzelf respecterende journalist zal immers zijn bronnen, of informatie die hij via zijn bronnen heeft verkregen, gaan delen. Dit wordt beschouwd als een soort “professionele zelfmoord“. Wie gaat er nog informatie delen met een journalist, als er een risico is dat deze journalist wordt verplicht om te praten met justitie?

Vanwaar dan toch het aandringen op deze “rituele dans“? Nog even los van alle journalistieke principes en grondrechten, brengt het daarnaast naar onze mening journalisten nodeloos in gevaar. Indien deze verdachte zich daadwerkelijk schuldig zou hebben gemaakt aan (de voorbereiding van) liquidaties, zou hij dit dan hebben opgebiecht aan de documentairemaker?

Het is de afgelopen jaren gebleken dat journalisten die publiceerden over de georganiseerde misdaad gevaar liepen. Het blijven aandringen op een verhoor is bedreigend voor de positie van de journalistiek. Dit terwijl men weet dat de journalist die schrijft of filmt over georganiseerde misdaad zich in een kwetsbare positie bevindt.

Uiteraard weten we dat vrijwel geen enkel recht – en dus ook de bronbescherming – een absoluut recht is en dat er zich situaties kunnen voordoen dat een inbreuk hierop gerechtvaardigd is. De rechtbank Rotterdam vond in het geval van Robert Bas, zelfs informatie over een eventuele vergismoord onvoldoende om het fundamentele belang van de vrijheid van nieuwsgaring te doorbreken. Het opzoeken van deze grenzen zet echter de positie van de journalist en de journalistiek in bredere zin onder druk.

In het huidige tijdsegment, waarin bedreiging en intimidatie van journalisten geen uitzondering is, is er al meer dan voldoende druk. Wees dus zuinig op de persvrijheid.

Maarten Pijnenburg, advocaat bij Dekens Pijnenburg Strafrechtadvocaten
Jordi l’Homme, strafrechtjurist
Beiden hebben geen betrokkenheid bij deze zaak.

Bekijk meer van

Robert Bas Joost van de Valk

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.