Schijten bij de buren; niet omdat het moet, maar omdat het kan
Hoeveel verantwoording aan lezer/kijker moet een redactie afleggen, vraagt Jan van Vegchel van RTV Rijnmond zich af. In elk geval niet zoveel als de Raad voor de Journalistiek in gedachte heeft. De raad vindt de manier waarop RTV Rijnmond een reaguurder de mond snoerde niet chique. Maar hoe bont mag je het maken voordat je een ban krijgt?
Stel u voor. Uw buurman belt aan. U doet open. De buurman loopt onmiddellijk naar de woonkamer en schijt de driezitsbank onder. U bent daar niet van gediend en wijst hem de deur. De volgende ochtend staat hij er weer, belt aan, loopt linea recta naar de keuken en pist daar de gootsteenbak vol. Ook daar zit u eigenlijk niet op te wachten. U raakt geïrriteerd en opnieuw werkt u de buurman naar buiten. Maar de vrolijke Frans weet van geen ophouden: de volgende ochtend staat hij er weer. Nu bent u het zat: de viezerik komt er niet meer in, u houdt de deur dicht, hoe hard hij ook aanbelt. Logisch toch? Nee dus, volgens de Raad voor de Journalistiek.
Volgens de Raad heeft u dan namelijk onzorgvuldig gehandeld door de schijtert buiten de deur te houden. U zou juist in discussie moeten gaan met uw buurman. Om in een goed gesprek te onderbouwen waarom u het vervuilen van uw huis toch niet echt kan waarderen.
Dat is de strekking van de uitspraak die de Raad van de Journalistiek op 9 september deed in een zaak die een reageerder bijna zes (!) maanden daarvoor had aangespannen tegen RTV Rijnmond. Met die uitspraak lijkt de Raad het contact met de werkelijkheid een beetje verloren te hebben.
RTV Rijnmond heeft een website die zich mag verheugen in grote belangstelling van de inwoners van Zuid-Holland-Zuid (en daarbuiten). De site trekt zo’n miljoen unieke bezoekers per maand. En menigeen reageert. Daar zitten helaas ook uitingen tussen die de grenzen van het fatsoen overschrijden.
Maar RTV Rijnmond stelt grenzen. Zo mogen reageerders niet beledigen, bedreigen, discrimineren of nodeloos kwetsen. Wie dat toch doet, ziet zijn reactie verwijderd worden. Dit alles naar eenzijdig oordeel van de redactie, zo melden de spelregels op de site. Reageerders die hardleers zijn en aanhoudend blijven vuilspuiten zijn niet meer welkom. Die krijgen een IP-ban. Ondertussen hebben tientallen Rotterdammers zo’n IP-ban. En bij het uitdelen daarvan gaat de redactie niet in discussie. Daar gaat RTV Rijnmond in de fout, oordeelt de Raad.
Een medium dat ertoe overgaat reacties te verwijderen omdat een reageerder in strijd met de voorwaarden voor plaatsing zou hebben gehandeld, moet zijn handelwijze beargumenteren, stelt de Raad. Het opleggen van een IP-ban moet zelfs nader worden onderbouwd “door de klager aan de hand van concrete voorbeelden uit te leggen op welke punten zijn reacties kennelijk zo herhaaldelijk niet voldeden aan de door de omroep gestelde criteria”. Een verwijzing naar de spelregels volstaat niet.
Kortom, de Raad eist niet alleen dat wij onze site achteraf modereren (dat doen we al, meestal zelfs vooraf), maar daar bovenop ook nog dat we met die reageerders in discussie gaan. En voor een IP-ban moeten we de reageerders zelfs aan de hand nemen en met hem de verschillende voorbeelden van verbaal wangedrag langs lopen. Ga er maar aan staan!
De internetredactie van RTV Rijnmond heeft haar handen vol aan het modereren van de site. U wilt niet weten welke bakken taalkundige ongemanierdheid onze kant op komt. Hoeveel werk is het dan wel niet om met die reageerders te ‘sparren’ over de grenzen van betamelijkheid, nog los van het feit dat zo’n discussie over fatsoen in veel gevallen onbegonnen werk zal zijn. Hoe lang moeten we in zo’n discussie volhouden? Na hoeveel op-en-neer-argumentatie is ‘neen’ ook een antwoord?
Maar los van de praktisch onmogelijkheid van de eis van de Raad is meer fundamenteel de vraag: van wie is die site van RTV Rijnmond eigenlijk? Dus wie beslist wat erop komt? En wat er vanaf gaat? Het is onredelijk om van de redactie te verlangen dat zij iedereen toelaat en onverbeterlijke viezeriken pas na een opvoedkundige praatsessie de deur kan wijzen. Wat is er mis met het standpunt dat wie denkt zo maar bij ons zijn stront te kunnen dumpen moet ophoepelen?
Net zoals de poging tot her-opvoeden van de buurman een eindpunt heeft, zo is de toegang tot de site van RTV Rijnmond op een gegeven moment afgesloten. Klaar uit.
In zijn uitspraak slaat de Raad door in het streven om als media steeds maar verantwoording te willen (en moeten) afleggen. Soms is een eindpunt bereikt; begrip is eindig en fatsoen kent grenzen. RTV Rijnmond houdt de deur dicht voor engerds. Wij gaan de buurman toch ook niet uitleggen dat hij zijn viezigheid bij zich moet houden.
Jan van Vegchel
manager redactionele bedrijfsvoering RTV Rijnmond
Praat mee
2 reacties
Van Exter, 21 september 2016, 17:59
Beste Jan van Vegchel,
Geheel in de geest van je frisse metafoor, wil ik je er graag op wijzen dat je mogelijk een strontje in het oog hebt.
Dit zijn immers de feiten:
- Klager plaatste regelmatig reacties op de site van RTV Rijnmond, totdat hij zonder opgaaf van redenen geblokkeerd werd;
- Desgevraagd ontving hij een algemene mail waarin onder andere stond: ‘Als we dan overgaan tot een IP-ban is er echt wel wat aan de hand met een reactie. Dan is iemand echt over de schreef gegaan en dat gold kennelijk ook voor u.’ En: ‘…we willen niet dat onze site een plek wordt waar iedereen naar hartenlust kan beledigen, schelden, bedreigen of anderszins zich kan misdragen.’
- Klager vroeg in een brief opnieuw om een onderbouwing, omdat hij zich naar eigen zeggen nooit schuldig heeft gemaakt aan dergelijk gedrag. Hij kreeg geen antwoord, ook niet in tweede instantie. Daarop wendde hij zich tot de Raad voor de Journalistiek.
- Omdat RTV Rijnmond alle reacties van klager heeft verwijderd, kon de Raad ook helemaal niet beoordelen of hij al dan niet op goede gronden een IP-ban heeft gekregen. De Raad kon het ook niet vragen omdat de omroep niet naar de zitting was gekomen. Het is overigens ook de vraag of de Raad zich daarover zou moeten uitspreken, omdat RTV Rijnmond zijn eigen spelregels moet kunnen hanteren.
- Het enige waarover de Raad een oordeel heeft, is de weigering van RTV Rijnmond om zijn besluit nader toe te lichten. De Raad verwacht helemaal niet dat de redactie met klager in discussie was gegaan, maar wel dat zij een brief met een verzoek daartoe gewoon beantwoordt. Dat lijkt ons iets van alle tijden.
Frits van Exter, voorzitter Raad voor de Journalistiek
Janvanvegchel, 23 september 2016, 09:13
Beste Frits,
Als RTV Rijnmond de uitspraak van de Raad helemaal verkeerd heeft gelezen, zou dat (in dit geval) alleen maar mooi zijn. Maar het oordeel van de Raad is toch echt dat wij de IP-ban “... nader (hadden) moeten onderbouwen door klager aan de hand van concrete voorbeelden uit te leggen op welke punten zijn reacties kennelijk zo herhaaldelijk niet voldeden aan de door de omroep gestelde criteria dat tot de sanctie van een IP-ban is besloten.” Mede gezien de aanhoudendheid waarmee deze reageerder (en anderen) ons benadert zou dat zeker tot (m.i. oeverloze) discussie hebben geleid, nog los van het feit dat Rijnmond m.i. niet tot die verdediging gehouden is.