2020: recordaantal journalisten in de cel
UPDATE Dit jaar is een recordaantal journalisten gevangen gezet vanwege hun journalistieke activiteiten, blijkt uit de jaarlijkse peiling van het Comité ter Bescherming van Journalisten (CPJ). Op 1 december stond de teller op 274 journalisten, het hoogste aantal sinds de persvrijheidsorganisatie begin jaren negentig gegevens begon te verzamelen.
Het is het vijfde opeenvolgende jaar dat er met minstens 250 journalisten in de gevangenis zitten. China, Turkije, Egypte en Saoedi-Arabië zijn de landen waar de meeste journalisten gevangen zitten, aldus CPJ.
“Het is schokkend en afschuwelijk dat een recordaantal journalisten wordt opgesloten te midden van een wereldwijde pandemie”, zei CPJ-directeur Joel Simon. “Deze golf van repressie is een vorm van censuur die de informatiestroom verstoort en de ‘infodemie’ voedt. Nu COVID 19 door gevangenissen raast, brengt het ook de levens van journalisten in gevaar.”
Volgens CPJ probeerden autoritaire leiders te midden van de pandemie ook verhalen te sturen en te beheersen door journalisten te arresteren. Daarnaast vertraagden ze rechtszaken, werden bezoekers beperkingen opgelegd en negeerden ze het verhoogde gezondheidsrisico in de gevangenis. Tenminste twee journalisten stierven nadat ze COVID-19 in hechtenis hadden opgelopen. CPJ documenteerde meer dan 200 schendingen van de persvrijheid met betrekking tot COVID-19 en lanceerde de #FreeThePress-campagne om wereldleiders op te roepen alle gevangengenomen journalisten vrij te laten.
Protesten en politieke spanningen waren volgens CPJ “een katalysator” voor veel arrestaties. Twee landen met een aanzienlijke toename van het aantal gevangengenomen journalisten waren Ethiopië, waar politieke onrust is omgeslagen naar een gewapend conflict, en Wit-Rusland, waar journalisten werden vastgehouden terwijl ze verslag deden van protesten tegen president Aleksandr Loekasjenko.
Hoewel er in de Verenigde Staten geen journalisten in de gevangenis zaten ten tijde van de CPJ-telling, werden er in 2020 wel een ongekend aantal van 110 journalisten gearresteerd of aangeklaagd. Velen deden verslag van demonstraties tegen politiegeweld. Volgens de Amerikaanse Press Freedom Tracker lopen er nog steeds rechtszaken tegen zeker twaalf journalisten.
Autoritaire regimes gebruiken de harde nepnieuws-retoriek van president Donald Trump om hun acties te rechtvaardigen en journalisten in hun eigen land hard aan te pakken. Wereldwijd zijn 34 journalisten veroordeeld wegens ‘fake news’, vergeleken met 31 vorig jaar. CPJ noemt het recordaantal journalisten dat over de hele wereld gevangen zit “de erfenis” van president Trump op het gebied van persvrijheid.
UPDATE Reporters sans Frontières (RSF) is ook met hun jaarlijkse lijst van gevangen journalisten gekomen. De persvrijheidsorganisatie turfde dit jaar 387 journalisten in de cel. Vorig jaar was dat 389. Volgens RSF zijn China, Egypte, Saudi-Arabië, Vietnam en Syrië de landen waar de meeste journalisten gevangen zitten. Het verschil in cijfers komt onder andere doordat de organisaties vaak andere criteria hanteren.
Praat mee