Meerderheid NVJ-leden voor ‘een vorm van’ overheidssteun

Reden voor het onderzoek is dat het volgens de NVJ steeds moeilijker is voor mediabedrijven om hun journalistieke taak uit te voeren. Zo is er alleen al op lokaal en regionaal niveau sprake van een halvering van redacties en is er steeds minder geld voor freelancers, terwijl volgens de NVJ juist in deze tijd de bevolking behoefte heeft aan verbinding en de grens tussen onafhankelijk nieuws en ‘alternatieve feiten’ een toenemend probleem is.

Als vertegenwoordigers van de journalistiek ziet de NVJ het daarom niet alleen als taak van de overheid om de publieke nieuwsvoorziening te steunen, maar ook de private sector.

De NVJ stekt vijf mogelijke vormen van overheidssteun voor die onafhankelijke journalistiek kunnen ondersteunen. Er zou volgens de verenging een fonds moeten komen voor journalistieke initiatieven die zich richten op regionale of lokaal publiek. Zij moeten uit een landelijk fonds voor een periode van vier jaar een bijdrage krijgen. Een aanvragend medium moet wel aan zekere minimumeisen voldoen, zoals een minimale redactionele omvang, een duidelijke doelgroep en borging van redactionele onafhankelijkheid in een redactiestatuut.

Een ander probleem volgens de NVJ zijn de opgelegde bezuinigingen in 2017, van vijftig miljoen op de publieke en regionale omroep. De NVJ hoopt op een budget vergelijkbaar met omliggende landen voor hun publieke omroep. “De publieke omroep is geen hobby”, aldus NVJ. Er moet voldoende geld zijn om activiteiten die commercieel niet rendabel of experimenteel zijn uit te voeren. De bezuiniging van 50 miljoen euro zou van tafel moeten.

Alleen meer geld naar de mediasector sturen is geen oplossing. Er moet volgens de NVJ een btw-verlaging komen om journalistiek werk laagdrempelig te maken. Digitale activiteiten zouden onder het lage btw-tarief moeten komen te vallen. Aan een laag btw-tarief mogen volgens de verenging dan ook best eisen worden verbonden.

De overheid zou ook kunnen ingrijpen in de huidige machtsongelijkheid wat betreft makers en distributeurs als kabel- en telecombedrijven, die verdienen aan het distribueren, herverpakken en publiceren van zulk materiaal maar daar volgens de NVJ nauwelijks voor hoeven te betalen. De ontwikkeling van een verdienmodel is daardoor bijzonder moeilijk, zolang die machtsongelijkheid bestaat, vindt de NVJ.

In dat licht wil NVJ wil een ook betere onderhandelingspositie voor individuele zelfstandige journalisten. De tarieven staan al jaren onder druk en freelancers raken door eenzijdige contractuele bepalingen zeggenschap over hergebruik kwijt - inclusief bijbehorende inkomsten. 

Er zijn onder de NVJ-leden overigens ook tegenstanders van overheidssteun bij onafhankelijke journalistiek. Ze vragen zichzelf af hoe objectief de journalist kan blijven als er geld van de overheid komt.  Brief en toelichting bij de NVJ