Meer persvoorlichters? Zouden we willen!
In de journalistiek wordt voortdurend gesproken over de groei van het aantal persvoorlichters. De tsunami van spindoctors, in hedendaags jargon. Dat is niet onbelangrijk of onwaar maar daar schuilt een veelbetekenend misverstand in: we gaan er als journalisten nog steeds van uit dat we het centrum van het publicatie-universum zijn. De rest draait om ons heen, zo denken we. De werkelijkheid is erger.
Laten we eens met een angstbeeld beginnen. We zijn niet ver af van de situatie dat ieder bedrijf, iedere organisatie en deskundige publiceert. De tijd dat het onmogelijk was een relevant publiek te bereiken zonder de medewerking van de pers is voorbij. Daar heeft internet voorgoed een einde aan gemaakt. Er zijn goedkope mediamiddelen gekomen. Een HD-camera kost een habbekrats en er zijn goede gratis CMSen, een kind kan de was doen. Of je nu de SP bent, PSV, of het meisje van de slijterij bent, je richt je gewoon rechtstreeks tot je eigen publiek. Ons monopolie op informatie en onze centrale rol als filter is voorbij en komt nooit meer terug.
Dat is prima en onproblematisch zolang de bron herkenbaar is en duidelijk laat zien dat objectiviteit niet haar eerste zorg is. Als je weet dat iemand ergens voor staat, kun je dat als ontvanger incalculeren. Ik verwacht op AudiTV geen objectieve reviews van de laatste automodellen. En het is eigenlijk wel prettig mijn informatie direct bij de bron te halen. Sterker nog, van zovel gemakkelijk toegankelijke bron profiteert de journalistiek nu al. Mijn vrees is echter dat de komende decennia mensen langzaam de draad zullen kwijtraken. Welke informatie is zorgvuldig afgewogen en welke beelden en woorden proberen me een bepaalde kant op te duwen? Wie kan ik nog vertrouwen als ik uit alle informatie de beste keuze wil maken? Is er een tegengeluid? Precies daar ligt de rol van de journalist en zijn we de komende tijden broodnodiger dan ooit.
Maar daarin hebben we dus vaak een verkeerd beeld van onszelf. We spreken nu al een aantal jaar over de groei van de voorlichtingsbranche en calculeren met een verschrikt gezicht dat er 10 keer meer PR-mensen zijn dan journalisten. Natuurlijk, dat zijn niet allemaal persvoorlichters, merken de wetenschappers nog haastig op, maar dan is het kwaad al geschied. Er heerst toch een sfeertje dat we als journalisten dagelijks door hordes spindoctors worden gemanipuleerd. Nick Davies schetst in Flat Earth News zo’n spannend oorlogsverhaal. Ik zeg: was het maar het belangrijkste verhaal.
Want de communicatiebranche groeit niet zo snel omdat ze de journalistiek willen beïnvloeden, maar omdat ze zonder ons kunnen. Blogs, sociale netwerken, connected TV, mobiele applicaties, het is online helemaal niet zo lastig meer om zelf een schare volgers op te bouwen. Letterlijk, de KLM heeft 60.000 followers op Twitter. Dat is meer ‘kijkers’ dan het Nederland 1 NOS journaal om 9.00.
Dat is een wereld die door vele goeroes wordt verwelkomd, het ineenstorten van de macht van de traditionele media, het verkruimelen van het bastion der vertekening. Ben niet afhankelijk van interpretaties en slordige journalistiek: haal je informatie direct van de bron.
Klinkt mooi en puur. We hebben hen er zelfs bij geholpen, met studies als bedrijfsjournalistiek. Maar ik moet bekennen dat die toekomst me voornamelijk angst inboezemt. We zijn niet aan de winnende hand.
http://www.twitter.com/erikvh
http://nl.linkedin.com/in/erikvanheeswijk
Praat mee