Leren van missers bij medisch nieuws

Een voorbeeld: op 8 januari 2016 tekende de Telegraaf uit monde van een Britse professor op dat chocolade het beste medicijn is tegen hoesten. Goed nieuws voor fanatieke snoepers, al was de professor helaas voor hen wat voorbarig en stellig in zijn uitspraken. Zijn onderzoek was ten tijde van het artikel namelijk nog helemaal niet klaar. Een jaar later bleek dat zijn research zijn stelling helemaal niet ondersteunde. Maar die nuance haalde de krant dan weer niét.

Sinds 2015 analyseren en fileren huisarts Lester du Perron en kinderarts in opleiding Tijs Stehmann zulke medische nieuwsmissers op doktermedia.nl. Voor hun nieuwe boek Dokter, ik las in de krant… selecteerden ze honderd medische nieuwsfeiten die ze in iets andere vorm eerder op hun website al van wat broodnodige nuance voorzagen. Van berichten als ‘Lastige patiënt krijgt vaak verkeerde diagnose’ tot ‘Genezing diabetes mogelijk binnen vijf jaar’.

De honderd hoofdstukken in het boek zijn kort (twee á drie pagina’s) en opgebouwd volgens een vast stramien. Du Perron en Stehmann vragen zich bij ieder hoofdstuk eerst af wat de kop van het artikel suggereert, kijken vervolgens wat de bron van het nieuwsbericht is, bepalen daarna of het nieuws ook écht nieuws is en concluderen tot slot wat de lezer nou met het nieuws kan. Kortom: is het onzin of niet? En waar is het waarschijnlijk misgegaan in de berichtgeving?

De vier vragen die Du Perron en Stehmann per hoofdstuk beantwoorden, noemen ze samen de Dokter Media-methode. Met name de uitleg van die methode, opgenomen in het begin van het boek, is interessant voor journalisten. Hij kan gelezen worden als extra slag die je moet maken wanneer je medisch nieuws opschrijft. De honderd losse hoofdstukken zijn een rijke bron aan case studies.

Met die kennis kun je als journalist je voordeel doen. Wie Dokter, ik las in de krant… leest (of ervoor kiest alle hoofdstukken op te zoeken op doktermedia.nl) , krijgt door hoe berichten over medische onderzoeken al snel (onbedoeld) worden opgeklopt tot iets wat ze niet zijn. Of zoals co-auteur Stehmann het eind vorig jaar zelf verwoordde in een interview met Villamedia: ‘als je de valkuilen kent, kun je rekening met ze houden’. En er (hopelijk) met een grote boog omheen lopen.