I.M. Frits Baarda: ‘Niet alleen elk mens, elk woord deed ertoe bij Frits’

Zijn nieuwsgierigheid naar de medemens kon hij kwijt in zijn werk. Over de “wonderbaarlijke ontmoeting” en het “prachtige gesprek” dat hij gisteren weer had gehad, vertelde hij ‘s ochtends graag bij de koffieautomaat. Dat was een denkbeeldige koffieautomaat bij ons gefingeerd redactieoverleg.

Na tien jaar gewerkt te hebben als buitenlandredacteur van Het Vrije Volk, was Frits alweer dertig jaar freelance journalist. We waren twee journalisten die allebei een werkruimte huurden in hetzelfde pand. ‘Weer te laat voor het redactieoverleg’, verzuchtte Frits als hij eerder gearriveerd was dan ik.

Frits Baarda (1955-2023) overleden. Een hommage aan zijn werk voor Villamedia 

Zielsverwantschap
Psycholoog, auteur, maatschappelijk werker of Egyptoloog had hij willen worden. Egyptoloog werd hij nooit. Die andere beroepen combineerde hij als journalist en schrijver. Coen Verbraak was als interviewer zijn grote voorbeeld. Met hem had hij niet eens zo lang geleden een vraaggesprek voor Villamedia Magazine. Frits proefde zielsverwantschap. Ongelooflijk goed luisteren en vragen stellen die de kern raken, Frits kon dat ook.

Zo’n twintig jaar lang interviewde Frits vrijwel alle fotojournalisten en beeldmakers voor Villamedia Magazine. Uiterlijk onbewogen maar innerlijk juichend kwam hij vaak terug van zo’n gesprek. “Wat een verhaal. Wat een bijzonder mens”, zei Frits dan bij het redactieoverleg. En altijd had hij wel een veelzeggende observatie gedaan. Maar hoe ging hij dat allemaal in al zijn volheid op papier krijgen. Niet alleen elk mens, elk woord deed ertoe bij Frits.

Hij schreef zo’n twintig boeken, waarvan de helft aan Dordrecht is gewijd, de stad waar hij het grootste deel van zijn leven heeft gewoond. “Mijn eiland”, noemde hij Dordt. In de coronaperiode, toen ook in Dordrecht iedereen in isolement zat, bedacht hij een bevrijdend project. Tientallen van zijn straatgenoten liet hij hun verhaal doen, op veilige afstand. Die verhalen verschenen eerst online en werden later gebundeld in ‘Stemmen uit mijn straat’. Het project kreeg tijdelijk een plaats in het Dordrechts Museum.

Frits Baarda in Leiden, november 2021.

‘Kleine avonturen’
“Op mijn manier lever ik tegenwicht tegen de eenzaamheid door met extra aandacht naar mijn buren te luisteren”, zei Frits destijds over de straatgesprekken. En over de ontmoetingen tijdens het maken van zijn bruggenboek: ‘Elke dag was gevuld met kleine avonturen. Ik luisterde naar verhalen over stil geluk en troost.’ Zijn werk als journalist paste hem als een handschoen.

Tijdens een redactieoverleg zei hij ooit dankbaar: “Het maakt me steeds opnieuw deel van een wereld die ik niet ken.” Frits kende iedereen in Dordrecht. En iedereen in Dordrecht kende Frits. Dat was logisch, omdat hij zoveel deed in en voor de stad. Hij gaf schrijfles aan redacties van wijkkranten, was actief bij theater Het Weeshuis, cultuurcentrum Kunstmin, Stichting De Stad, de bibliotheek. En nooit ontbrak hij op de jaarlijkse Boekenmarkt in Dordt.

Frits leefde ‘in reservetijd’, zoals hij zelf zei. Van een zware hartoperatie was hij wonderbaarlijk goed hersteld. Als van nature bescheiden man had hij bij de presentatie van zijn laatste boek misschien voor het eerst met flair een plaats op de voorgrond ingenomen. Hij genoot met volle teugen van ‘het speelkwartier’, zoals hij het noemde, dat hem nog gegund werd. Dat heeft te kort geduurd.