Hoe haal je als freelancer meer uit Blendle?

Je eigen artikelen uitgeven, wat is dat?

Wat DJ’s, muzikanten en schrijvers al veel langer kunnen, kunnen journalisten ook: hun eigen werk uitgeven, waarbij ze het rechtstreeks aan lezers (of kijkers, als ze fotograaf zijn) verkopen. Zonder tussenkomst van een uitgever die de artikelen voor je publiceert. De journalist wordt zo zijn of haar eigen merk. Rechtstreeks contact met je lezer, via je eigen site, social media, mail.

Online kiosken als Blendle publiceren niet alleen bestaande media. Als individuele journalist, of als collectief van journalisten, kun je er ook in verschijnen. Met op maat gemaakt werk, of met eerder gepubliceerde stukken – als je de auteursrechten hebt. Je kunt ze in de kiosken publiceren, of op je eigen site verkopen, of allebei. In alle gevallen krijg je een groot deel van de opbrengst zelf.

Waarom zou je dat doen?

In het verleden was de journalist, uitzonderingen daargelaten, grotendeels onzichtbaar. Of je nu voor print of online werkte, stukken schreef of beeld maakte: het ging om het medium waar je in verscheen. ‘Goed’ was je werk pas als er het stempel ‘gepubliceerd’ op stond, liefst door een ‘kwaliteitsmedium’. En pas dan kreeg je betaald.

Internet, en social media in het bijzonder, hebben de media vergaand gedemocratiseerd. Dat heeft zo z’n nadelen – het onderscheid tussen een willekeurig kattenbelletje en hoogwaardige journalistiek is nogal vervaagd bijvoorbeeld. Maar voordelen heeft die democratisering zeker ook: het is nu, veel meer dan voorheen, aan de lezer om te bepalen of je het stempel ‘kwaliteit’ krijgt. En die oordeelt geregeld anders dan bestaande media.

Een beetje gechargeerd gezegd: was vroeger het medium het merk, nu is dat in toenemende mate de journalist zelf. En dat opent, in combinatie met technologie die steeds goedkoper en makkelijker in het gebruik wordt, talloze nieuwe mogelijkheden.

Een voorbeeld. Of je nu sinds een half jaar of sinds dertig jaar journalist bent, je hebt een catalogus van eerder gemaakt werk. In veel gevallen heb je daar zelf de rechten van, in ieder geval deels. Dat betekent dat je je catalogus ook zelf te gelde kunt maken, als de artikelen nog relevant zijn. Of als je ze opnieuw relevant maakt – door ze te updaten.

Ander voorbeeld: persoonlijke verhalen. Over geboorte, dood, en de andere Grote Zaken des levens. Veel gevestigde media zijn aarzelend om die te publiceren, omdat ze voor een te klein deel van het publiek dat ze bereiken relevant zijn. Als eigen ‘merk’ kun je een groep lezers bereiken die het wel relevant vindt. Omdat ze hetzelfde hebben meegemaakt bijvoorbeeld.

Iets vergelijkbaars geldt voor niche-onderwerpen, of onderwerpen die als zodanig beschouwd worden. Niet-christelijke media besteden, ik noem maar een voorbeeld, doorgaans weinig aandacht aan theologische onderwerpen. Deels door de samenstelling van hun redacties, deels omdat ze denken dat hun lezers het niet interessant vinden. Dat is veelal een misvatting, en door zelfstandig je artikelen uit te geven bereik je grote groepen lezers die zo’n onderwerp wel degelijk interessant vinden.

En wat ook nog een nieuwe mogelijkheid is: een aantal journalisten-die-merk-geworden-zijn bij elkaar halen, en daarmee een gezamenlijke uitgave beginnen. Zoals het vroeger was, maar dan precies omgekeerd: het is niet meer het medium dat de journalisten om zich heen verzameld, maar zelfstandige journalisten die collectief een eigen medium oprichten en daarin hun werk verkopen.  Door een eigen persbureau te beginnen, een lokale nieuwssite, een reismagazine. Met deels vrij verkrijgbare, deels betaalde artikelen. Of zelfs met een compleet eigen Blendle-uitgave.

Hoe werkt jezelf uitgeven precies?

Jezelf uitgeven is niet zozeer meer werk dan artikelen bij opdrachtgevers publiceren, als wel ander werk. In de meest eenvoudige vorm stuur je een stuk naar een distributieplatform als Reporters Online (disclaimer: ik heb het opgericht). Dat zet het stuk voor je op Blendle, en als ze binnenkort de deur weer open doen op eLinea. Als zo’n eerste publicatie bevalt kun je daarna zelf stukken uploaden.

Een handiger manier is om je artikelen (of eigenlijk: alle content die je maar wilt, of het nu artikelen, foto’s of online cursussen zijn) op je eigen website te verkopen. Dat kan door gebruik te maken van het betaalsysteem van Blendle, dat behalve de eigen kiosk ook de mogelijkheid biedt lezers op je eigen site met Blendle te laten betalen.

Als je een Wordpress-website hebt werkt dat via een plugin min of meer out of the box, en verschijnen je stukken in een moeite door ook in de online kiosken. Voor sites die gemaakt worden met Drupal is met wat kunst- en vliegwerk ook een oplossing voorhanden. Aan andere systemen wordt gewerkt.

Vuistregel is: tenzij je hele ingewikkelde ambitie hebt (technisch ingewikkeld, voor de goede orde: 25 foto’s in een artikel bijvoorbeeld) ligt je artikel met 10 minuten werk ‘in de winkel’.

Voor welke soorten journalistiek werkt het wel en niet?

Je eigen artikelen uitgeven lijkt in veel opzichten meer op boeken publiceren dan op werken voor media. Lezers betalen exponentieel veel vaker voor absolute topkwaliteit dan voor ‘gewoon goed’.  Dus je kunt beter 1 topartikel verkopen dan 10 behoorlijk goede. Zoals een top-boek ook vele malen beter verkoopt dan een goed boek. Het maakt daarbij doorgaans niet uit of een artikel al eerder elders is verschenen, zolang het ook nu nog van belang is. Al hebben een half miljoen mensen een stuk al gelezen, dan zijn er immers nog altijd miljoenen die dat niet hebben gedaan.

Betaalde online journalistiek onderscheidt zich ook van de gratis variant doordat ‘kort, krachtig en zo snel mogelijk’ niet per se een garantie voor succes is.  Zoals dat voor (non-fictie) boeken ook geldt. Beter het Definitieve Artikel over een onderwerp dan het eerste artikel erover.

Daarbij: publiceer bij voorkeur over de een of twee onderwerpen waar je echt heel veel van weet en waar je iets bijzonders over te melden hebt, en niet over al te algemene onderwerpen. De presidentsverkiezingen in de VS krijgen zo veel aandacht dat je wel heel veel moet toevoegen om gelezen te worden.

Hoe doe ik dat allemaal zonder dat het me heel veel tijd kost?

Voor wie begint met zichzelf uitgeven is de volgende aanpak veruit de handigste, ze kost nauwelijks tijd, sluit in veel gevallen prima aan op wat journalisten toch al doen en resulteert zo nu en dan in een redelijke bijverdienste.

Veel journalisten hebben een portfolio-website voor hun artikelen. Als je die niet hebt: go get one, het is allerwegen handig voor een journalistiek ‘merk’. Het is, anders dan 10 jaar geleden, ingewikkeld noch duur. Installeer daarop plugin-technologie waarmee lezers je stukken kunnen kopen.  Zo nu en dan doen ze dat, en als je artikelen voor niks aan bijvoorbeeld opdrachtgevers wilt laten zien: zet de betaalknop gewoon uit.

Zorg er daarbij voor dat je stukken in de online kiosken verschijnen - dat is gewoon een kwestie van een extra knopje aanvinken. Zo verdien je wat bij aan een website die je toch al hebt, en krijg je de beschikking over een betaald archief - wat soms echt heel handig is.

Tijdsinvestering: een uur of 4 maximaal, eenmalig, en op deze manier merk je vanzelf of jezelf uitgeven bevalt. Als dat zo is, dan weet je ook of het de moeite waard is om werk speciaal voor je eigen ‘mini-uitgeverij’ te maken.

Wat levert het op?

In 2014 haalde het best verkopende artikel bij Reporters Online een omzet van (bruto, er gaat het een en ander aan commissies af) 400 euro. In 2015 was dat 1.500 euro. In 2016, tot op heden, iets boven de 4.000. Volgend jaar hopen we voor het eerst over de 10.000 euro te komen.

Voor één artikel dus.

Daarmee is niet gezegd dat elk artikel duizenden betalende lezers trekt, of dat je van het zelf uitgeven van je werk kunt leven. Het is een van de tientallen dingen die je als freelancer kunt doen om je omzet op peil te houden. Dat laatste gaat wel steeds beter. Gemiddeld leveren stukken op Reporters Online nu zo’n 5 keer meer op dan 2 jaar geleden,  en niets wijst erop dat die groei de komende jaren zal afnemen.

Van de netto opbrengst per artikel krijg je (bij Reporters Online) 90%, we rekenen 10% voor administratiekosten en support. De netto opbrengst is na aftrek van BTW (21%), en Blendle rekent op alle verkoop via haar kiosk 30%. Vuistregel: van elke verdiende euro krijg je de helft, hetzelfde percentage als uitgevers krijgen wanneer ze hun kranten en bladen bij de AKO verkopen.

En wat is de Grote Truc?

Die is er niet. Hoewel er ook in marketing voor journalistiek en journalisten tegenwoordig aanzienlijk meer mogelijkheden zijn dan vroeger. Waar veel uitgevers Facebook vooral als een enorme bedreiging, zijn wij bij tijd en wijle bijvoorbeeld meer dan aangenaam verrast over de mogelijkheden die het biedt voor het aan de mens brengen van mooie stukken.