‘Europese voorstellen onbegrensde digitale recherche gevaar voor journalistiek’
Nieuwe richtlijnen rond zogeheten 'e-evidence' waar de Europese Commissie aan werkt moeten waarborgen bevatten voor de journalistiek en zijn dichtgetimmerd met afdoende toezicht, stellen journalistieke en maatschappelijke organisaties. In de voorstellen wordt het voor opsporingsinstanties mogelijk om, niet gehinderd door landsgrenzen, digitaal onderzoek te doen in apparatuur en systemen binnen lidstaten van de Europese Unie.
De organisaties erkennen dat bewijsverzameling in het internettijdperk gemoderniseerd moet worden, maar dringen aan op veel meer wettelijk vastgelegd toezicht in de definitieve wetgeving - zeker nu in een aantal lidstaten het rechtssysteem onder druk staat.
De briefschrijvers begrijpen de wens voor snel onderzoek over landgrenzen heen, maar bescherming van fundamentele rechten moet onderdeel zijn van de wetsvoorstellen.
In de oproep aan de Commissie Burgerlijke vrijheden, Justitie en Binnenlandse Zaken (LIBE) van het Europees Parlement eisen de organisaties dat er juridisch toezicht verplicht is in zowel het land dat het onderzoek uitvoert én de lidstaat waar in systemen wordt gezocht.
Deze instanties zouden voor er daadwerkelijk speurwerk plaatsvindt toestemming moeten geven. Nu wordt er gedacht over een tijdlimiet; na het verstrijken ervan krijgt de zoekactie automatisch groen licht.
“Zo’n automatische goedkeuring druist in tegen het idee van wederzijde goedkeuring en samenwerking op juridisch gebied en biedt geen garantie dat de uitvoerende partijen (zoals internet- of mobiele aanbieders, red.) het verzoek voor het verstrijken van de deadline afdoende hebben kunnen beoordelen”, aldus de organisaties aan LIBE-voorzitter Birgit Sippel.
Zonder zulke waarborgen is er een groot risico op misbruik door opsporingsinstanties, waardoor de rechten van journalisten, artsen, juristen, sociale hulpverleners en anderen in het gedrang komen, aldus de organisaties. Onder meer de Europese Federatie van Journalisten, diverse internetaanbieders, individuele zenders, dagbladuitgevers en koepelorganisatie European Broadcasting Union steunen de oproep.
Volgens de Europese digitale burgerrechtenbeweging EDRi vormt het voorstel in de huidige vorm “een onacceptabele bedreiging” voor onder meer klokkenluiders en activisten en sloopt het bestaande juridische regels die beschermen tegen misbruik door politie en politiek gemotiveerde vervolging.
Praat mee