— vrijdag 30 juli 2010, 10:00 | 0 reacties, praat mee

‘Claimcultuur neemt toe’

‘Zo zit de wereld in elkaar’, zei directeur Henk Kesler van de KNVB over het verkopen van de huldiging van het Nederlands elftal aan de commerciële omroep SBS. Grote commotie was het gevolg. Met over en weer verwijten over de toenemende claimcultuur. ‘We moeten oppassen dat Nederland niet op slot gaat.’ Laatste wijziging: 17 april 2014, 13:11

De rapen waren gaar toen KNVB-directeur Henk Kesler aankondigde dat de huldiging van het Nederlandse elftal was verkocht aan SBS. Dat was nog nooit eerder vertoond. De NOS ondernam meteen actie. De Tweede Kamerleden Joop Atsma (CDA) en Anouchka van Miltenburg (VVD) schreven een brandbrief aan demissionair Mediaminister André Rouvoet. Uiteindelijk maakte de NOS de registratie voor SBS6. Nog een compromis. RTL dreigde de stad Amsterdam met een kort geding. Inzet: meer cameraploegen verslag laten doen van de huldiging op het Museumplein. RTL kreeg alsnog zijn zin.

‘Ik vraag mij af: was alle commotie ook ontstaan als de KNVB de deal had gesloten met de NOS in plaats van met SBS? Ik denk het niet’, blikt woordvoerder Eric Dekker (SBS) terug. De nuance ging verloren in het mediageweld. ­‘Iedereen begon te schreeuwen, zonder de feiten te kennen. Journalisten en politici. Wij zouden de huldiging exclusief gekocht hebben. Terwijl het alleen ging om de rondvaart door de grachten en de huldiging op het podium op het Museumplein. Eén cameraploeg. De spelers wilden het zo, de KNVB wilde het zo.’

Woordvoerster Renske Bruinsma van de KNVB: ‘Hoe hadden we het anders moeten doen? Meer journalisten dan voetballers toelaten op de spelersboot? Vandaar dat we een persboot (zie foto) organiseerden, vlak achter de spelersboot. De NSP regelde de accreditaties. De foto’s van de spelersboot hebben we meteen via het ANP verspreid.’

‘Het was onmogelijk om iedereen tevreden te stellen’, reageert zegsman Bartho Boer van de stad Amsterdam. ‘Er lagen bijna vierhonderd verzoeken voor de persboot en het Museumplein. Onmogelijk. Op het Museumplein waren veertien cameravakken. Die probeerden we zo eerlijk mogelijk te verdelen.’

Nederland moest de (verloren) finale in Johannesburg nog spelen, toen Kessler de keuze voor mediapartner SBS logisch noemde. De commerciële omroep zendt immers tot 2014 alle thuiswedstrijden van Oranje uit. Maar de NOS dan? Die deed het WK, inclusief alle voor- en nabeschouwingen.

Algemeen directeur Jan de Jong van de NOS beklaagde zich erover dat de NOS geen bod had kunnen uitbrengen. Dekker brengt in dat SBS als mediapartner korte lijntjes heeft met de KNVB en daar handig van heeft geprofiteerd. De NOS was simpelweg te laat en RTL liet niet van zich horen.

Uiteindelijk sloegen NOS en SBS de handen in elkaar. De Jong: ‘Zonder arrogant te willen zijn, maar ik denk dat de NOS de enige partij is die zoiets ingewikkelds als zo’n huldiging in beeld kan brengen. Wij wilden SBS helpen, in ruil voor beelden vanaf de boot. Dat laatste vonden we essentieel. Het ging erom dat we wilden laten zien wat 23 spelers vinden van die feestvierende mensenmassa langs de kant.’

Inmiddels had minister Rouvoet antwoord gegeven op de Kamervragen van Atsma en Miltenburg. Het antwoord zinde adjunct-hoofdredacteur Pieter Klein van RTL Nieuws niet. Hij klom meteen in de pen. Haaks op wat de minister zei, is de vrije nieuwsgaring wel degelijk in gevaar, herhaalde Klein zijn boodschap in het radioprogramma Mediazaken (BNR). RTL mocht de beelden overnemen van SBS en NOS, maar wel onder voorwaarden wat betreft tijdstip van uitzenden en prijzen.

Klein: ‘De belangrijkste clausule was dat RTL de camera’s niet mocht richten op de huldiging op het podium. Krankjorum gewoon. Ook bij de landing van de helikopter met de spelers op marinecomplex Kattenburg werd ons het werken onmogelijk gemaakt.’

De Jong: ‘Voor huldigingen wordt nooit geld gevraagd. Daarom is het uniek wat er is gebeurd. Ik kan de KNVB wel begrijpen dat ze bepaalde onderdelen wil verkopen, maar het podium? Dat is een publieke ruimte; die kun je niet claimen.’

Tweede Kamerlid Atsma sluit zich daarbij aan. Hij vreest voor precedentwerking. ‘Nu gaat het over de huldiging, overmorgen wellicht over de Gay Pride en daarna over Prinsjesdag. Voordat je er erg in hebt is half Nederland op slot. Daar moeten we ontzettend goed mee uitkijken’, aldus Atsma in Mediazaken.

Het medialandschap dat de politicus schetst is deels al werkelijkheid, stelt hoofdredacteur Paul van Gessel van BNR. Zo mag het commerciële radiostation geen verslag doen van de voetbalwedstrijden in de Eredivisie. ‘We hebben geen toegang tot de mixed zone, zoals dat heet. Het gekke is dat je zo’n accreditatie moet regelen bij de concurrent, de NOS. Die is rightholder. Bij de huldiging konden we kiezen tussen een plekje op de persboot of op het Museumplein. Allebei ging niet. Wat me daarbij nog het meeste stoort is dat een overheidsinstantie dat bepaalt.’

Van Gessel spreekt van een ‘sluimerende claimcultuur’. ‘Het wordt steeds erger. De notoire boosdoeners zijn De Wereld Draait Door, Pauw & Witteman en in mindere mate Nova en Netwerk. Zij claimen gasten die dan voor andere programma’s niet beschikbaar zijn.’

Klein: ‘Het is een ziekelijke trend. Ik snap dat je een zo goed mogelijk programma wilt maken, maar claimen? Wij doen daar niet aan mee.’

‘O nee? Wat te denken van RTL Boulevard. Die claimen ook gasten’, reageert Dekker. En Boer: ‘RTL bedong drie van de veertien posities in het persvak op het Museumplein. Als dat geen claimen is? Het gevolg was dat we twee andere zenders ‘nee’ moesten verkopen.’ Over wat BNR overkwam bij de huldiging, zegt hij: ‘Voor persboot en het Museumplein was een aparte accreditatie vereist. Het was niet zo dat accreditatie voor het één de accreditatie voor het ander uitsloot. RTL bijvoorbeeld zat op de boot én was op het Museumplein. We konden niet alle media bedienen, aangezien de belangstelling vele malen groter was dan het aantal beschikbare plekken.’

Na de zomer trekken Tweede Kamerlid Atsma en adjunct-hoofdredacteur Klein opnieuw aan de bel bij de minister. Ze willen bijvoorbeeld weten hoe het zit met de gemaakte kosten. Wie draait daar voor op? Amsterdam alleen of ook de KNVB, die een deel van de publieke ruimte opeiste? De KNVB betaalt mee, maar hoeveel wil Bruinsma niet zeggen. Boer verschaft enige duidelijkheid: ‘De kosten voor Amsterdam bedragen circa twee miljoen euro. Met de KNVB is de afspraak gemaakt dat we gaan praten over een bijdrage.’

Verder vraagt Atsma zich af of er achter de schermen geheime afspraken zijn gemaakt. Klopt het dat Amsterdam belangrijke voetbalwedstrijden krijgt toebedeeld, omdat de stad zijn gulle medewerking verleende aan de huldiging? Dat fabeltje wil Boer meteen de wereld uit helpen. ‘Een ingenieuze gedachte. Van een dergelijke verbinding is geen enkele sprake. De tijd ontbrak ons om zoiets te kunnen bedenken.’

Hoe kijken de partijen terug op de huldiging? Bij SBS6, NOS, KNVB en Amsterdam overheerst tevredenheid. ‘Het is prima gegaan’, vindt Dekker. ‘De kijkcijfers liepen op tot 550.000. Daar zijn we tevreden over. Van de NOS kun je toch niet winnen. Kijkers stemmen bij dit soort evenementen automatisch af op de NOS.’ De Jong: ‘1,2 miljoen kijkers voor een middag is prima. De uitzending zag er goed uit.’

Boer: ‘Het was een waar volksfeest, zonder enige wanklank. Voor ons was het erg spannend om in korte tijd zo’n groot evenement te organiseren. Ga er maar eens aan staan. Door de huldiging is Nederland het trauma van Johannesburg een beetje vergeten.’

‘Fantastisch dat zoveel partijen dit in elkaar hebben kunnen zetten en dat zonder draaiboek’, vindt Brandsma. ‘De ontvangst op Schiphol, het bezoek aan de Koningin en het feest in Amsterdam. Echt bewonderenswaardig. Dit was reclame voor de stad Amsterdam. Alleen jammer dat we tweede zijn geworden.’

Ook Klein was uiteindelijk tevreden over de registratie. ‘We doen altijd ons werk, ook al waren we dit keer licht gehandicapt. Daarom hebben we beelden van de NOS overdag uitgezonden, zonder daarvoor extra te betalen. Is de NOS het daar niet mee eens, dan zien we elkaar wel voor de rechter.’


——-

Bekijk meer van

Tip de redactie

Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, coördinator magazine

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.