Preventief metselwerkschade voorkomen met sterkere Super Six wapening
Het wapenen van metselwerkgevels om het gescheurd verband te herstellen is een geaccepteerde methodiek in Nederland. Vrijwel altijd worden daarvoor de wokkelvormige wapeningsstaven van Helifix gebruikt. De Engelse fabrikant heeft een speciale versie hiervan ontwikkeld, genaamd de Super Six. Deze draad heeft een dikkere kern als de standaard 6 mm lintvoeg wapening en kan meer trekkracht opvangen. De Boer Gevelrestauratie zet de Super Six in bij door aardbevingen getroffen woningen in Groningen.
Volgens Cees Regeling van De Boer Gevelrestauraties en directeur Marten de Jong van ontwerp – en adviesbureau Total Wall is de Super Six 15 tot 20% sterker dan de 6 mm standaard en zelfs de 8 mm variant, waardoor een besparing mogelijk is op materiaalkosten. “We passen deze variant toe bij het aardbevingsbestendig renoveren van een vijftal woningen in de omgeving van Loppersum. In dit risicogebied moet het metselwerk van de gevels in de nabije toekomst ook preventief worden versterkt”
Optimale balans tussen sterkte en krachtenoverdracht
Ten opzichte van de standaard 6 mm lintvoeg wapening van Helifix ziet de Super Six er ogenschijnlijk hetzelfde uit. Maar schijn bedriegt, want deze variant is uit een sterkere draad vervaardigd. “Helifix heeft met de wokkelvorm en de HeliBond verlijming een optimale balans gevonden tussen draadsterkte en de mogelijkheid om krachten via het mortelbed en metselwerk over te dragen. De staven worden in een in de bestaande lintvoeg aangebracht. Hiervoor wordt deze lintvoeg op een voor het object geschikte wijze uitgeslepen. De toegepaste ankermortel verschilt per object. Er is voor monumentaal werk een speciale kalkankermortel ontwikkeld. De krachten in het metselwerk worden via de ankermortel over de gehele lengte van de wapening verdeeld. “De wapening zorgt ervoor dat het metselwerkverband wordt hersteld zonder verlies van origineel materiaal”, legt Regeling uit. “Dat gegeven sluit perfect aan bij de principe van het restaureren”. (Zie ERM uitvoeringsrichtlijn historisch metselwerk/URL 4003)
Onzichtbare latei
De Boer Gevelrestauratie, samen met de andere verwerkers de gecertificeerde uitvoerende partijen van Total Wall, passen op meer manieren de lintvoegwapening toe van Helifix. Het bedrijf uit Bolsward is vooral actief in de monumentale, oudere woning -en utiliteitsbouw waar het metselwerk door allerlei oorzaken uit haar verband is gerukt en scheurvorming is ontstaan. Met de lintvoeg wapening kan ook in bestaand werk een latei worden gecreëerd. Iets wat in Nederland onder toezicht van Total Wall al vele jaren met succes is uitgevoerd. Ten opzichte van het achteraf aanbrengen van bijvoorbeeld een beton latei is forse tijdwinst te behalen, aldus Marten de Jong. Total Wall kan per object een constructieve berekening maken, waardoor er zekerheid en garantie geboden wordt aan de opdrachtgever.
Alle voordelen van de lintvoeg wapening ten spijt, deze wapening hoeft niet klakkeloos worden toegepast. “De meeste schade in ons werkgebied wordt veroorzaakt door roestende bestaande verankering (zicht- of blindankers) ”, weten Regeling en directeur-eigenaar Edwin de Boer van De Boer Gevelrestauraties. “Andere boosdoeners kunnen lateien zijn die ter hoogte van de oplegging niet glijdend zijn uitgevoerd waardoor het metselwerk kapot wordt gedrukt, dichtgezette dilataties of zelfs het ontbreken ervan. We passen dus niet zonder meer lintvoeg wapening toe voor herstel. Je moet eerst de oorzaak wegnemen, anders treedt de scheurvorming binnen de kortste keren weer op”, legt Regeling uit. ”Dat is niet altijd eenvoudig. Zo ontstonden in een 45 jaar oude gevel van een woning ineens scheuren. Wat bleek na onderzoek: de combinatie van de heel donkere steen en de isolatie in de spouw zorgde er voor dat het buitenspouwblad veel warmer bleef in de zon zodat de kritische grens werd bereikt en de stenen scheurden. Wapening is dus niet de Heilige Graal voor metselwerkherstel, maar mits goed toegepast een ongelooflijk zinvolle toepassing”.
Rekening houden met Eurocode 6
Regeling en directeur Edwin de Boer van De Boer Gevelrestauraties kunnen elk type scheur in het metselwerk ‘lezen’. In 95% van de gevallen weten ze gelijk wat de oorzaken zijn en welk herstelplan moet worden ingezet. Bij twijfel kan de expertise van Total Wall worden ingezet. In Engeland, de bakermat van metselwerk, worden verschillende varianten van de wapening ook voor heel andere toepassingen ingezet. Zo gebruikt men het bijvoorbeeld voor het vastzetten van isolatiematerialen op daken en de montage van houten elementen of lijstwerk. Helifix heeft een injecteringstechniek ontwikkeld om via speciale lange ankerstaven (koppelbare 3 meter lengtes) in een speciale sok, steenachtige materialen te verbinden; een techniek die in Nederland nog niet op grote schaal wordt toegepast.
Volgens directeur Marten de Jong van Total Wall, die de Helifix wapeningstechniek naar Nederland bracht, dienen aannemers en verwerkers rekening te houden met de Eurocode 6 die sinds vorig jaar aangescherpte kwaliteitsnormeringen en nieuwe rekenmethodes oplegt voor constructief metselwerk. Nieuwe veiligheidscoëfficiënten voor doorbuiging, trek -en druksterkte van metselwerk zijn van kracht geworden, mede naar aanleiding van gevaarlijke situaties, zoals aardbevingen en andere rampzalige toestanden, zoals hevige branden. Het aanbrengen van wapening in metselwerk kan daarbij een cruciale stabiliserende rol spelen. De Helifix wapening bijvoorbeeld werd bijvoorbeeld voor het eerst in Nederland toegepast bij het herstel van woningen in het vuurwerkrampgebied in Enschede, 17 jaar geleden. De wapeningsmethode bood een structurele oplossing om het losgeslagen metselwerkverband te herstellen.
In Nederland zijn in totaal elf gevelrestauratiebedrijven actief die gelieerd zijn aan Total Wall. De erkende verwerkers hebben een uitvoerige training gehad over een correcte verwerking van de Helifix wapening, zodat zij weten waar ze op moeten letten bij het constructief herstel van metselwerk. Total Wall is eindverantwoordelijk voor de kwaliteit en biedt een kwaliteitsborgingssysteem. De uitvoerende en bouwkundige kwaliteit worden gecontroleerd tijdens de uitvoering. De opdrachtgever is verzekerd voor een garantie van minimaal 10 jaar.