Sauer is een Russische held
Eind deze maand wordt in de Nieuwe Kerk in Middelburg, in bijzijn van onder anderen koningin Beatrix, de Freedom Award voor vrijheid van meningsuiting uitgereikt aan Dmitri Muratov, hoofdredacteur van Novaja Gazeta. Deze Russische krant, waarvoor onder anderen de in 2006 in haar Moskouse portiek geliquideerde Anna Politkovskaja werkte, wordt vaak omschreven als het enige echt onafhankelijke persorgaan in Rusland. De voortreffelijkheid van Novaja Gazeta als instituut van onderzoeksjournalistiek, dat de Russische machthebbers dicht op de hielen zit, staat buiten kijf; behalve Politkovskaja werden in de loop der jaren nog drie andere redacteuren van het blad omgebracht.
Toch staat Novaja Gazeta niet alleen. De Russische uitgaven van Newsweek en Forbes (waarvan de hoofdredacteur Paul Chlebnikov in 2004 werd doodgeschoten) onderscheiden zich eveneens in hun onafhankelijke berichtgeving. Dit geldt tevens voor The Moscow Times, het geesteskind van
Derk Sauer. Al achttien jaar stelt deze Engelstalige krant haar opiniepagina open voor onverholen kritische geluiden over het Kremlin. Ondermeer met columns van Julia Latinina, tevens werkend voor Novaja Gazeta.
De NRC-lezer, onder wie ik, is de afgelopen weken niet ontgaan wat er op de burelen rondom het vertrek van Birgit Donker als hoofdredacteur is gebeurd. De krant heeft haar visie over de gang van zaken - in een hoofdredactioneel commentaar - nog eens verwoord. Dat siert en schept duidelijkheid. Wat mij echter verbaasde waren sommige kwalificaties omtrent de huidige president-commissaris Sauer in diverse landelijke media, die zijn verdiensten in Rusland op zijn zachtst gezegd in twijfel trokken.
Ik ken Sauer al jaren; we zijn bevriend. Zijn even dualistische als energieke persoonlijkheid heeft mij eens geïnspireerd tot een romanpersonage. Sauer heeft zijn media-imperium opgezet in een land dat zowel onder de tsaren, tijdens de Sovjet-Unie als thans ronduit persvijandig is. The Moscow Times is een instituut dat door de
correspondenten van The New York Times tot Die Zeit, van de BBC tot ZDF over de jaren heen heeft gediend en nog steeds dient als gids, om niet te zeggen: werd en wordt geplunderd voor visies en ideeën voor stukken.
Een hoge ambtenaar van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken vertelde mij eens The Moscow Times te beschouwen als een kriebelende luis in de pels van het Kremlin. En hij motiveerde: “De hele wereld schrijft die krant over.”
Sauers plaats als mediapionier in de postsovjetgeschiedenis staat vast; en daarmee zijn bijdrage aan het ontwikkelen van het vrije woord in Rusland. Anders dan de genoemde vier moedige en begaafde mensen rondom Muratov, is er van de journalisten van Sauers Russische publicaties - bij mijn weten - nooit iemand vermoord. Mocht dat, wat God verhoede, ooit wel gebeuren, dan zal men de persoon van Sauer ongetwijfeld in een ander licht bekijken.
Nederland heeft immers een naam hoog te houden als het gaat om het eren van helden - dikwijls jammergenoeg als het te laat is.
Pieter Waterdrinker is romancier te Moskou.
Praat mee
2 reacties
Anna Zayer-van Ammelrooy, 11 mei 2010, 09:48
Laten we ophouden te concluderen dat een krant onafhankelijk en moedig is als journalisten ervan vermoord worden. Neem bijvoorbeeld de ongelukkige Sardasht Osman, de jonge Koerdische journalist die pas geleden doodgeschoten werd. U kunt de kwaliteiten (en het gebrek eraan) van Kurdistanpost.com zelf checken in de Engelse versie. Geen zichzelf respecterende Nederlandse journalist zou voor Sardasht’s werkgever willen werken, erger nog, deze publicatie vergiftigt met vele andere Koerdische en Arabisch-talige publicaties de politieke atmosfeer in Irak. Wat uiteraard nog geen reden is om wie dan ook af te maken. In Nederland en Belgie worden verhalen van onderzoeksjournalisten gewoon soms niet gepubliceerd, of journalisten wordt gevraagd naar een andere specialisatie op een ander continent om te zien. Wanneer hebben we voor het laatst een grondig stuk over de Russische mafia in de Volkskrant of Le Soir gezien? Van Alain Lallemand van Le Soir hoorde ik dat zijn krant de financiele gevolgen van onderzoeksjournalistiek naar de Russiche mafia niet meer kon dragen en iets soortgelijks hoorde ik over de Volkskrant maar misschien is dat een gerucht in Kurdistanpost-stijl. In weer andere landen zoals Colombia en Irak gaan bedreigde journalisten bijtijds enkele weken of maanden weg totdat de boosheid over een artikel is weggeebd. En zo zijn er nog veel meer trucs om te overleven in gewelddadige democratieen. En verder: fijn dat het Westen medailles uitreikt aan dappere journalisten uit minder geciviliseerde streken, maar ik vind wel dat de westerse media het behoorlijk laten afweten op het gebied van onderzoeksjournalistiek die vooral die woeste streken ten goede komt. Voorbeeld? Het Amerikaanse leger heeft al zo’n 50.000 man teruggetrokken uit Irak. Er zijn er nog 90.000 over. Vraag: wat doen die nu eigenlijk de hele dag nu ze uit Iraks steden verbannen zijn? Een heel simpele vraag waarop nog niet een Amerikaanse journalist een antwoord heeft gegeven. Meer gecompliceerde vraag: wat is er met de 8 miljard onder voormalig gouverneur Paul Bremer verdwenen dollars gebeurd, geld afkomstig uit Iraks olie-inkomsten? Nog een vraag: wanneer zijn welke wetten in de EU doorgevoerd om de financiele instellingen net zo “vrij"te maken als in de VS?
Renzo, 12 mei 2010, 19:02
Hmm, pieter, ik heb je wel eens kritischer over Sauer gehoord. En ook gelezen, je scherpe interview in de Telegraaf met Sauer een paar jaar terug.
Je vond het maar vervelend dat Sauer in NL de held was…
en nu ben je omgeslagen. Dat mag hoor, maar het zou leuk zijn als dat vermeld werd, dat je nu ook bij de fanclub hoort…