‘WOB-verzoek moet kosteloos’
Wie een beroep doet op de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) om de overheid te dwingen niet-geopenbaarde documenten vrij te geven, kan daar geen rekening voor krijgen, anders dan een redelijke vergoeding voor bijvoorbeeld kopieerkosten of het maken van een samenvatting. Het doen van het verzoek zelf mag zelfs helemaal niets kosten. Dat is de uitkomst van een zaak die onderzoeksjournalist Brenno de Winter voerde tegen de gemeente Kaag en Braassem. De gemeente wilde De Winter leges rekenen voor het nemen van een beslissing over een WOB-verzoek. De rechtbank oordeelt nu dat wie een WOB-verzoek doet, burger of journalist, een recht uitoefent waarvan iedereen profiteert.
Het is kortom geen dienst - uittreksel bevolkingsregister, bouwvergunning - waarvan slechts één persoon of bedrijf profijt van heeft. Wethouder Communicatie van de gemeente Kaag en Braassem Floris Schoonderwoerd noemt het jammer dat het tot een rechtzaak moest komen: “Maar wij dachten dat onze legesverordening geldend was.”
“Dit is vooral een overwinning voor de persvrijheid”, stelt Thomas Bruning, algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging van Journalisten. De NVJ heeft De Winter bijgestaan in zijn procedure. Volgens de NVJ konden gemeenten en overheidsinstanties bepaalde informatie eenvoudig via hoge kosten ontoegankelijk maken. Het is gemeenten vanaf nu niet toegestaan leges te vragen voor het opvragen van openbare documenten.
De Winter was bezig met een onderzoek naar een ICT-actieplan van toenmalig staatssecretaris Heemskerk van Economische Zaken, waarvoor veel WOB-verzoeken uitgingen. Hij kreeg daar tientallen brieven op terug, waarin gemeenten hun voornemen bekend maakten om leges in rekening te brengen.
De Winter is erg blij met de overwinning: “Het is een ongelofelijke opluchting dat de wet zo werkt. Voor een freelancer zou het doen van goed onderzoek onmogelijk zijn als je iedere keer moet vrezen voor rekeningen voor documenten die we al via belastingen hebben betaald.”
Praat mee