Iedere journalist voelt zich jachthond
Hoe ver kan een journalist gaan? De grens tussen privé en publiek wordt steeds kleiner. Mogen voicemails afgeluisterd worden? En wanneer zijn privézaken van politici relevant? Tijdens de café-avond van de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ), afgelopen maandag 26 september, spraken journalisten Lise Witteman (HP/De Tijd, de Volkskrant), Sander ’t Sas (EenVandaag) en NRC-ombudsman Sjoerd de Jong over deze tendens in de media. Iedere journalist voelt zich een beetje een jachthond, daar waren de panelleden het wel over eens. ‘Maar je moet niet zomaar overal op af duiken’, zegt Witteman. Zij schreef voor HP/De Tijd het spraakmakende artikel over de vermeende ontvoering van drie kinderen door GroenLinks-Kamerlid Mariko Petersen en haar echtgenoot Robert Kluijver. ‘Voor mij lag het nieuws op straat. Ik kon het niet weerstaan om hier iets mee te doen.’ Ook verwees Witteman in haar freelance artikel naar Peters die als diplomate in Kabul in 2005 advies gaf over een subsidieaanvraag van Kluijver. Deze vermeende ‘vriendjespolitiek’ kreeg uiteindelijk de meeste aandacht in de media.
Volgens De Jong was de hele productie vooral op Mariko Peters gericht, terwijl haar partner juist de hoofdpersoon is. ‘De productie bestond voor tachtig procent uit het ontvoeringsverhaal. Het nieuws over de belangenverstrengeling stond onderaan de pagina in een kader met de kop “Vriendjespolitiek?”, terwijl dit juist relevant is.’
Daar dacht Witteman anders over. Zo schreef de freelance journaliste eerder op haar website: ‘Volgens de Nederlandse wet, die Peters vertegenwoordigt, gaat het hier om een zwaar misdrijf.’
Ook Sander ’t Sas van EenVandaag onthulde dit jaar informatie die tot het privédomein van publieke figuren behoort. Het actualiteitenprogramma liet zien hoe gemakkelijk het is om voicemails af te luisteren van onder andere ministers en topambtenaren. ‘Ik wist dat je met een vaste lijn kan bellen naar een voicemail van een ander nummer.’ Voordat ’t Sas aan de slag ging, overlegde hij eerst met de hoofdredactie en een jurist. Na drie dagen voicemails beluisteren, kwam hij er achter dat hierin openlijk over bijeenkomsten zoals de NAVO-top worden gesproken. ‘De voicemail wordt gebruikt als een soort notitie.’ EenVandaag heeft de inhoud van de berichten niet uitgezonden. ‘We hebben de bronnen zo zuiver mogelijk gebruikt.’
