Gure wind door internetland

Het speelkwartier is voorbij bij de internetredactie van de publieke omroepen. Zoveel wordt wel duidelijk uit de mediabrief van minister Marja van Bijsterveldt. Het mes gaat fors in de internetactiviteiten. Zo’n 50 procent van de sites verdwijnt binnen nu en een jaar. En er komt een rem op innovatie. De publieke omroep hoeft niet meer voorop te lopen.

De exacte gevolgen van de koerswijziging zijn nog niet duidelijk. De omroepen praten nog met het ministerie over de reikwijdte van de maatregelen. Deze zomer moeten de omroepen opnieuw de plannen voor 2012 indienen. Dit keer als onderdeel van de radio en tv-plannen. Internet wordt weer bijzaak. Niet voor niets vertrekt William Valkenburg, directeur internet en innovatie bij de publieke omroep.

De digitale activiteiten van de publieke omroepen hebben de afgelopen jaren juist een stormachtige groei doorgemaakt. Dat kon omdat er nauwelijks toezicht was. Voor radio en televisie geldt een nauw omschreven wettelijk regime. Internet werd nog als ‘nevenactiviteit’ beschouwd en kon in de luwte groeien. Inmiddels geldt het verscherpte toezicht ook voor nieuwe media en is het uit met de pret.

Uit een inventarisatie van de omroepen zelf, blijkt dat er ruim 1200 (!) publieke websites zijn. In de praktijk stellen de meeste sites niet zoveel voor. Het gros, zo’n 1100, bestaat uit eenvoudige sites met wat informatie over het programma. En dan begint een waaier aan uitgebreidere sites: themakanalen (zoals Holland Doc 24), aanbodkanalen (zoals uitzending­gemist), webkanalen (bijvoorbeed 3FM), portals (omroep.nl). Bovendien experimenteren de publieke omroep naar hartelust met applicaties voor de mobiele telefoons en iPad-achtige apparaten en combinaties tussen televisie, radio, sociale media en mobiel.

In de mediabrief maakt Van Bijsterveldt met veel van deze ambities korte metten. Het aantal aanbodkanalen moet terug naar 19. Van alle andere sites bij elkaar mogen er ergens tussen de 75 en 100 overblijven. Het blijft een gegoochel met cijfers, maar dat betekent een reductie van ongeveer de helft, omdat er nu 233 van de 1200 sites veel inhoud bevatten. Tegelijk met de vermindering, krijgen de omroepen ook te maken met een heel strak regime. Elk nieuw initiatief wordt vooraf getoetst. Daarbij wordt aan commerciële partijen gevraagd of het plan concurrentie oplevert. Zo ja, dan gaat er een streep door het idee.

Erik van Heeswijk, hoofd digitaal van de VPRO: ‘Wij willen zijn waar ons publiek is en mensen verwachten ook dat omroepen actief zijn op internet. Wij zullen in de toekomst heel veel mensen teleur moeten stellen. Er is dan geen site bij een programma en nieuwe diensten introduceren wij niet en commerciële partijen wel. Simpelweg omdat het niet mag.’

Rutger Verhoeven van de Vara: ‘Alles is binnenkort met internet verbonden. Mijn tandenborstel staat in contact met mijn tandarts. En wij mogen weinig. In een van de nota’s staat dat we ‘volgend moeten innoveren’. Onzin, maar het staat er wel.’ In het meerjarenplan van de publieke omroep staat bijvoorbeeld dat over 4 jaar 82 procent van Nederland digitale televisie heeft, 90 procent snel internet, zeker de helft mobiel internet en zeker 560 procent televisie ‘on demand’ kijkt. En dan moet de publieke omroep zich beperken tot radio, televisie en af en toe een website.

Wilko van Iperen van de NCRV kan het slagveld dat op korte termijn ontstaat nog niet overzien. Wel voelt ook hij aan dat de echte pijn in de toekomst ligt. ‘We worden enorm aan banden gelegd. Het wordt allemaal een juridisch verhaal. We moeten regels gaan volgen.’

Dat leidt nu al tot discussies met het ministerie over bijvoorbeeld de website van het tv-programma Spangas. Die site biedt meer content dan het televisieprogramma. Als de serie niet wordt uitgezonden, wordt de website toch bijgehouden. En voor de site worden aparte applicaties ontwikkeld. Allemaal activiteiten die na 1 januari 2012 nog maar mondjesmaat mogen. Omroepen zullen dan heel scherp moeten kiezen waar ze hun pijlen op richten.

Van Heeswijk: ‘Dat vind ik het dubbele aan het hele plan. Omdat we moeten focussen, zullen de sites waar we nog wel wat mee mogen doen er dus heel mooi uitzien. Of de concurrentie daar nu zo blij mee moet zijn, vraag ik me af.’

Het beperken van de internetactiviteiten is niet ingegeven door de drang om te bezuinigen. Van Heeswijk: ‘Volgend jaar houden we nog 85 procent van het budget terwijl we al wel minder mogen. Ik verwacht dat in de loop van volgend jaar dus ook wel aan het budget zal worden getrokken.’ Verhoeven: ‘Voorlopig is alles onzeker. En dus gaan we volle kracht vooruit. Zo lang niemand ons terug roept, gaan we door.’

——-