Brandbrief mediawereld aan Plasterk over concurrentievervalsing publieke omroep
Vierenveertig uitgevers, hoofdredacteuren en directeuren van dagbladen en tijdschriften hebben zondag 14 december een brandbrief aan minister Ronald Plasterk geschreven over de concurrentievervalsing door de publieke omroep. Ze pleiten voor een ‘eerlijker speelveld’ voor de gedrukte media. ‘Een echte pluriformiteit van de media is niet gebaat bij eenzijdigheid van de kant van de overheid’, schrijven ze met een verwijzing naar de ruim 500 miljoen euro (exclusief circa 200 miljoen aan reclamegelden) die de publieke omroep jaarlijks van de overheid ontvangt.
De brief is geschreven in reactie op de zogeheten persbrief van minister Plasterk van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap waarover de Tweede Kamer komende donderdag debatteert.
De ondertekenaars van de brief vinden dat Plasterk bij zijn analyse van de economische situatie van de gedrukte media ook de publieke omroep moet betrekken. ‘Een minister die een “breed mediabeleid” zegt na te streven kan pers en publieke omroep niet los van elkaar beschouwen.’
De brief:
Geachte Heer Plasterk,
De ondertekenaars van deze brief maken zich zorgen over de economische situatie van dagbladen en tijdschriften. Niet alleen omdat ze in deze sector werken, maar ook omdat gedrukte media van vitaal belang zijn voor een pluriforme pers (in de breedste zin van het woord) en daarmee voor een gezonde democratie.
In dit licht zijn de ondertekenaars teleurgesteld over de ‘persbrief’ die u op 14 november 2008 naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Daarin hanteert u helaas een enge omschrijving van het begrip pers, hoewel u juist beweert een ‘breed mediabeleid’ te willen voeren. Zou u dat inderdaad doen, dan had u in uw analyse ook de publieke omroepen betrokken.
U schrijft dat u weinig kunt doen voor de geschreven media, aangezien de overheid nu eenmaal op afstand moet blijven van de pers om haar onafhankelijkheid niet aan te tasten. Daarbij is het, volgens u, niet aan de overheid om verlieslijdende exploitaties overeind te houden. Ook al omdat dit een ongewenste precedentwerking kan hebben.
Dit mag allemaal waar zijn, maar de ondertekenaars zouden deze opmerkingen graag in verband brengen met de jaarlijkse steun van ruim 500 miljoen euro aan de publieke omroep (exclusief circa 200 miljoen euro aan reclamegelden). Een minister die een ‘breed mediabeleid’ zegt na te streven kan pers en publieke omroep niet los van elkaar beschouwen. Het is wellicht niet mogelijk en niet wenselijk de gedrukte media financieel te steunen, maar u kunt als verstrekker van subsidie aan de publieke omroep wel zorgen voor een eerlijker speelveld.
De gedrukte media ondervinden op verscheidene vlakken concurrentie van de publieke omroep. Zoals:
- de reclame op de publieke omroep heeft een negatieve invloed op de advertentievolumes en –tarieven bij de gedrukte media
- de tijdschriften die door de omroepen naast hun rtv-gidsen in de markt worden gezet met groter campagnes (Maria, Kassa, Eva, Vier!)
- de omroepgegevens, dat wil zeggen data die met geld van de overheid zijn verzameld, zijn nog steeds niet beschikbaar voor de gedrukte media zoals ze beschikbaar zijn voor de rtv-gidsen van de publieke omroep
- de internetsites van de publieke omroep trekken niet alleen bezoekers weg bij de sites van de gedrukte media, maar ook adverteerders
De ondertekenaars willen zich zeker niet keren tegen al het goede dat de publieke omroepen te bieden hebben, maar vragen zich wel af of het publiceren van tijdschriften en het bouwen van websites niet wat ver staan van de oorspronkelijke taak van de publieke omroep. In elk geval zorgen deze activiteiten, samen met het uitzenden van reclame, voor concurrentievervalsing. De gedrukte media moeten immers opboksen tegen een concurrent die zich financieel gesteund weet door de overheid, waardoor het extra moeilijk is voldoende gelden te vergaren die weer nodig zijn om innovaties te plegen. Een echte pluriformiteit van de media is niet gebaat bij eenzijdigheid van de kant van de overheid.
We zouden graag zien dat u bovenstaande aspecten in een nadere brief aan de Tweede Kamer belicht.
Ondertekenaars brief:
Koert van Bekkum, adjunct-hoofdredacteur Nederlands Dagblad
Peter Bergwerff, hoofdredacteur Nederlands Dagblad
Annemieke Besseling, hoofdredacteur Brabants Dagblad
Barbara van Beukering, hoofdredacteur Het Parool
Jan Bonjer, algemeen hoofdredacteur AD
Eef Bos, algemeen hoofdredacteur De Telegraaf
Pieter Broertjes, hoofdredacteur de Volkskrant
Bart Brouwers, hoofdredacteur Sp!ts
Frits Campagne, directeur/uitgever Het Parool
Paul Disco, directeur/uitgever De Groene Amsterdammer
Birgit Donker, hoofdredacteur NRC Handelsblad en nrc.next
Alex Engbers, hoofdredacteur de Stentor
Frits van Exter, hoofdredacteur Vrij Nederland
Louis van de Geijn, hoofdredacteur centrale redactie Wegner Nieuwsmedia
Karin van Gilst, uitgever Vrij Nederland/directeur Weekbladpers Tijdschriften
Bert Groenewegen, bestuursvoorzitter PCM
Rob Haans, uitgever de Volkskrant
Marcel Henst, hoofdredacteur Cobouw
Ad van Heiningen, adjunct-hoofdredacteur De Gelderlander
Toine van Herwaarden, uitgever Elsevier
Peter Jansen, hoofdredacteur Provinciale Zeeuwse Courant
Arendo Joustra, hoofdredacteur Elsevier
Wim Kranendonk, hoofdredacteur Reformatorische Dagblad
Jacques Kuyf, algemeen directeur FD Mediagroep
Femke Leemeijer, uitgever Weekbladpers Tijdschriften
Roel Leferink, hoofdredacteur Agrarisch Dagblad
Jan Geert Majoor, hoofdredacteur HDC Media (alphen.cc, De Gooi- en Eemlander, Haarlems Dagblad/IJmuider Courant, Leidsch Dagblad, Noordhollands Dagblad)
Rimmer Mulder, hoofdredacteur Leeuwarder Courant
Joop Munsterman, voorzitter raad van bestuur Wegener
Gert Jan Oelderik, uitgever NRC Handelsblad en nrc.next
Kees Pijnappels, hoofdredacteur De Gelderlander
Stef Rietbergen, directeur-uitgever De Gelderlander
Willem Schoonen, hoofdredacteur Trouw
Xandra Schutte, hoofdredacteur De Groene Amsterdammer
Pieter Sijpersma, hoofdredacteur Dagblad van het Noorden
Kees Spaan, voorzitter Nederlandse Dagbladpers
Henk Steenhuis, hoofdredacteur HP/De Tijd
Harm Tilman, hoofdredacteur De Architect
Paul Verhoeff, directeur Reed Business Amsterdam
Frank Volmer, directeur van De Telegraaf
Ruud de Wit, hoofdredacteur Vastgoedmarkt
Henk van Weert, hoofdredacteur Eindhovens Dagblad
Praat mee
8 reacties
Olivier, 14 december 2008, 21:08
Zucht… En weer zoeken de oude media het in piepen en jammeren. Waarom kunnen al deze mensen niet gewoon zelf beter hun best gaan doen ipv te jammeren over de grote boze publieke omroep? Opvallendste ondertekenaar trouwens wat mij betreft de Groene Amsterdammer. Een periodiek dat al lang was omgevallen zonder uitgebreide subsidies.
Miriam, 14 december 2008, 22:05
Er wordt telkens één vraag overgeslagen: moeten kranten gered worden? Het medium is verouderd en de mensen/bedrijven die kranten uitgeven zijn nog veel meer verouderd. Na het instorten van de dot-com economie hadden kranten heel even de kans van hun leven om zichzelf te innoveren door perfecte websites te maken. Daar hebben ze geen gebruik van gemaakt. Krantenwebsites zijn saai, bieden een verkeerde vorm van interactie met de lezer, maken de user experience ondergeschikt aan de gedachte dat een krant ‘belangrijk’is en zijn bovendien zelden de eersten die een nieuwsfeit publiceren.
Daar komt nog bij dat ‘het grote overschrijven’ -het grootste probleem bij blogs- ook gemeengoed is geworden bij de websites van de kranten. Artikelen op de website van De Volkskrant zijn vaak letter-voor-letter gelijk aan berichten op de website van De Telegraaf. Eigen onderzoek wordt steeds zeldzamer.
Laten we eens gek doen en het geld van de STER voor een keer niet over de balk gooien. Geef het geld aan innovatieve bedrijven die echt nieuwe vormen van publiceren en user experience gaan ontwikkelen.
Misschien is het nog een paar jaar te vroeg om na te denken over die echt innovatieve vorm van publiceren en moeten we wachten tot er full color eReaders zijn. Maar tot die tijd kunnen we best leven met wat minder kranten.
Theo Dersjant, 14 december 2008, 22:49
De uitgevers willen toch een gelijk speelveld? Welaan: aan de beurs genoteerde ondernemingen (‘commerciële pers’) moeten zichzelf maar redden. ‘Publieke’ kranten’, waar niet winstmaximalisatie maar het maatschappelijk belang voorop staat, mogen dan met recht hun hand ophouden. Laat uitgevers maar kiezen in welke van de twee categorieën ze willen vallen. Krijgen we een duaal krantenbestel en hebben we het gelijke speelveld waar de ondertekenaars zo om hengelen.
Olivier, 14 december 2008, 23:21
@Theo. Wat redenatie betreft 0 fout. Alleen praktisch natuurlijk onhaalbaar. Nu een nieuwe, betaalde landelijke krant starten is hetzelfde als een papirusrollenfabriek openen. Of een gloednieuwe productielijn openen voor casettedecks.
Raymond, 15 december 2008, 09:00
Wat een treurigstemmende reacties. Oude media worden als fossielen weggezet, lang leve internet. Dat is nog eens innovatief! Wat ik vooral zie, zijn parasieterende websites die voor een belangrijk deel teren op de content van ‘oude media’, zonder bronvermelding want dat is ouderwets. Dat geldt ook voor regionale publieke omroepen, in de been gehouden door subsidies maar te beroerd om te verwijzen naar de kranten waar ze hun kopij uit gejat hebben. Of als ze zelf uitrukken, dan is dat nadat een kwestie door journalisten van het regionale dagblad aan de kaak is gesteld. Buiten de randstad is het gebruikelijk dat rechtbank, politie, justitie, instellingen en lagere overheden UITSLUITEND worden gecoverd door professionele journalisten van de vele regionale kranten. Landelijke media komen daar alleen als ze door bijvoorbeeld het OM via een persbericht erop gewezen worden dat een bijzondere zaak dient. Al die kopij van regionale dagbladjournalisten dient het openbaar debat, waar ze op allerlei websites en blogs vervolgens wel raad mee weten. Als die regionale kranten verder worden uitgekleed of zelfs verdwijnen, droogt het allemaal op. Dan blijft de discussie op internet hangen in oppervlakkige persoonlijke opinies en tirades (op een paar goede blogs na) van hobby-websites, die het zonder subsidie van het bedrijfsfonds voor de pers ook niet redden. Van enige journalistieke controle is dan in grote delen van het land geen sprake meer. En daar gaat het om.
robert zaal, 15 december 2008, 09:35
Behalve waar het gaat om de tijdschriften van publieke omroepen, vind ik de bezwaren niet sterk. Eerder las ik de oproep om de auteursrechtelijke positie van de dagbladen te versterken, en die vind ik ook terecht. Maar verder verbaast de kritiek me wel. Want de positie van dagbladen is niet structureel geholpen met een reclamevrije publieke omroep en dast weten de ondertekenaars ook wel. De ervaring leert dat de commerciële omroep met de omzet wegloopt. En internet bij de publieke omroep afremmen? Raar. Want internet is toch ook (steeds meer) distributiemedium. Maar de tijd lijkt wel rijp voor wat politieke maatregelen. Dus dat momentum moet gepakt worden.
Ernst Lissauer, 15 december 2008, 09:39
De consument is al tijden onderschat door alle media. Internet, dat van iedereen is, geeft aan wat ‘de markt’ wil:- interactief nieuws. De grijzen blijven maar lekker de krant lezen. Dat zijn er genoeg om een aantal bladen en TV-zuilen overeind te houden. Ik hoef die zenders en bladen niet, maar gun het ze van harte. Den Haag zal ze nooit opgeven. Dat kan domweg niet want dan valt hun PR weg. Ondertussen is de invloed van de PO te verwaarlozen en die van Internet groot.Het speelveld van ons allemaal. Het staat gerenommeerde journalisten vrij op het web te publiceren terwijl hun opinies meestal niet welkom zijn bij de ‘zuilen galerij’. Hoe belachelijk dit anno 2008 is blijkt wel uit het feit dat een KRO NCRV en EO en andere religieuze bewegingen indirect door de belastingbetaler gestimuleerd worden hun missiewerk te blijven doen.
Loekie de Leeuw, 15 december 2008, 12:39
Wat een enorme genante vertoning, deze brief.. na al die (online) jaren nog steeds piepen en met het vingertje wijzen naar een ander.. ga toch eens aan het innoverende werk met businessmodellen waarmee je het publiek bedient. <a>