Het geschil bij het Gerechtshof ’s-Gravenhage in de onderhavige rechtszaak betreft de vraag of een werknemer bij AD Nieuwsmedia, gezien de CAO voor de Dagbladjournalisten (hierna: de CAO) en het ‘Redactiestatuut AD’, als gemeenteraadslid geïnstalleerd mag worden zonder dat dit consequenties heeft voor zijn dienstverband bij AD Nieuwsmedia.
De werknemer die is betrokken in deze zaak, is in zijn vrije tijd politiek betrokken in de gemeente van zijn woonplaats. Bij brief heeft AD Nieuwsmedia meegedeeld dat zij geen toestemming verleent om het raadlidmaatschap te combineren met de uitoefening van een journalistieke functie bij het AD. In afwachting van een beslissing van de rechter heeft de werknemer zich op de reservelijst laten plaatsen voor een zetel in de gemeenteraad. Uiteindelijk heeft hij van benoeming afgezien. Hij was wel voornemens om zich bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2010 opnieuw verkiesbaar te stellen.
Het hof legt het oogmerk van de betreffende CAO zo uit dat deze ziet op al die werkzaamheden die een belemmering voor het journalistieke functioneren zouden kunnen vormen en waarbij het ideële of materiele belang van het dagblad c.q. de werkgever in het gedrang kan komen. Daarvan is volgens het hof bij uitstek sprake in het geval van een politieke functie (de werknemer zou deel uitmaken van de PvdA-fractie) in het openbaar bestuur. Het hof deelt niet de mening van de werknemer dat het raadswerk slechts als ‘hobby’ moet worden beschouwd, omdat het, zoals hij stelt, gecombineerd wordt met een betaalde baan en omdat het om een kleine gemeente gaat. De hoeveelheid tijd die ermee gemoeid is, is echter niet doorslaggevend. De werknemer had als journalist voor het uitoefenen van de werkzaamheden die aan het raadlidmaatschap zijn verbonden (voor de duidelijkheid: pas indien en nadat hij verkozen was) dus voorafgaande toestemming aan AD Nieuwsmedia moeten vragen.
Daaraan doet niet af dat het hier gaat om een functie tot het vervullen waarvan elke burger volgens de Grondwet gerechtigd is; onder omstandigheden kan in een arbeidsverhouding een inbreuk op een grondrecht van de werknemer toelaatbaar zijn, zoals door de werknemer op zichzelf ook niet wordt betwist.
Of een journalistieke functie verenigbaar is met een politieke functie in het openbaar bestuur dient naar het oordeel van het hof van geval tot geval te worden bezien, waarbij de wederzijdse belangen van dagblad en journalist dienen te worden afgewogen. Aan de zijde van de journalist geldt in algemene zin dat sprake is van het zwaarwegende belang om vrijelijk een grondrecht (het passief kiesrecht) te kunnen uitoefenen. Of een inbreuk daarop gerechtvaardigd is, hangt af van de wijze waarop en de mate waarin het uitoefenen van dat grondrecht een wezenlijke belemmering vormt voor ofwel de journalistieke arbeid van de betrokken journalist zelf (zulks in het licht van de door het desbetreffende dagblad daaraan gestelde eisen, afhankelijk van bijvoorbeeld levensbeschouwing, geloof of andere beginselen waaraan journalisten worden geacht zich te conformeren) ofwel afbreuk doet aan de op deze beginselen rustende signatuur van de krant zelf. Voorts is van belang of en in hoeverre sprake is van een consequente gedragslijn van het dagblad c.q. de hoofdredactie bij het verbieden respectievelijk toestaan van nevenfuncties.
Aan dit laatste vereiste is voldaan: AD Nieuwsmedia heeft onweerspoken gesteld dat zij, in elk geval sedert 2005 toen AD Nieuwsmedia is ontstaan uit een fusie van diverse regionale dagbladen, alle verzoeken om nevenactiviteiten toe te staan beoordeelt volgens de criteria van haar redactiestatuut; eveneens staat als onweersproken vast dat haar nooit een eerder verzoek om een nevenfunctie als de onderhavige is gedaan dan wel dat zij deze (eerder) heeft toegestaan.
Wat het onderhavige verzoek betreft overweegt het hof het navolgende. Tussen partijen is niet in geschil dat AD Nieuwsmedia, zoals ook in haar redactiestatuut als uitgangspunt is geformuleerd, een onafhankelijk medium is zonder binding met enige politieke partij, levensbeschouwelijke organisatie of belangengroepering. De krant profileert zich ook als objectief en onafhankelijk. AD Nieuwsmedia mag van haar redacteuren en verslaggevers verlangen dat zij vanuit dezelfde beginselen hun journalistieke werk verrichten. Dat betekent dat de in haar kranten schrijvende journalisten bij hun nieuwsgaring en in de inhoud van hun artikelen zoveel als redelijkerwijs mogelijk is zich niet laten leiden door of uitdrukking geven aan hun eventuele voorkeur of sympathie voor een bepaalde politieke of andere groepering of door deze aangehangen denkbeelden. Zoals de werknemer op zichzelf terecht heeft betoogd, betekent dat niet dat verslaggevers niet politiek of anderszins maatschappelijk geëngageerd zouden mogen zijn. Arbeid of werkzaamheden voor de in het redactiestatuut bedoelde groeperingen kunnen echter afbreuk doen aan de onafhankelijke signatuur van de krant indien deze groeperingen onderwerp zijn of kunnen zijn van de journalistieke berichtgeving van de betreffende verslaggever. Daarvan is hier naar het oordeel van het hof sprake.
Instantie: Gerechtshof ’s-Gravenhage
Partijen: AD Nieuwsmedia t. werknemer
Bron: LJN BO0124