mgm nvj maart

20 juli 2011

Persvrijheidsmonitor - Hergebruik krantenartikelen op bedrijfswebsite, archieffunctie digitale knipselkrant

Ten aanzien van gebruik van krantenartikelen die in een periode uit 2002 tot 2010 zijn opgeslagen door Belangen Vereniging Funderings Problematiek, die een website www.platformfundering.nl beheert via welke zij haar leden en andere geïnteresseerden van informatie voorziet over funderingsproblematiek (op de website worden onder andere activiteiten bekend gemaakt en allerlei informatie gepubliceerd zoals nieuwsbrieven, presentaties, overheidsrapporten enz.), heeft Cozzmoss de vereniging gesommeerd de artikelen van de website te verwijderen en betaling van € 15.301,40 te voldoen. Cozzmoss houdt zich bezig met de handhaving en exploitatie van auteursrechten van bij haar aangeslotenen. Cozzmoss treedt in deze procedure op als lasthebber van de Volkskrant, Trouw, NRC en Sdu.

In deze rechtszaak stelt de Rechtbank Dordrecht vast dat de artikelen auteursrechtelijk beschermde werken zijn en oordeelt zij dat BVFP geen beroep kan doen op door de vereniging aangevoerde beperkingen uit de Auteurswet, te weten de persexceptie (artikel 15) en het citaatrecht (artikel 15a).

Naar het oordeel van de rechtbank is in dit geval geen sprake van citeren. BVFP legde immers een uitgebreid archief aan van artikelen. Het aanleggen en toegankelijk houden van een archief is iets anders dan citeren. Een uitgebreid duurzaam archief met complete artikelen kan ook niet worden beschouwd als persoverzicht als bedoeld in lid 2 van artikel 15a Auteurswet.

Naar het oordeel van de rechtbank kan BVFP zich niet met succes op de persexceptie beroepen omdat haar website, althans het gedeelte daarvan waar de artikelen op stonden, niet kan worden beschouwd als ‘een dag- nieuws- of weekblad (…) of ander medium dat eenzelfde functie vervult’ in de zin van deze bepaling. Hiertoe overweegt de rechtbank dat zoals BVFP beaamde het in feite ging om een archief waarin de artikelen jarenlang werden bewaard en raadpleegbaar waren. Er kon ook gebruik worden gemaakt van een digitale zoekfunctie; een opgegeven trefwoord leidde naar alle artikelen met titels waar het betreffende trefwoord in voorkwam. Wellicht dat de website van BVFP óók gericht is op digitale nieuwsvoorziening, zoals BVFP aanvoert, maar het deel van die website waarop het hiervoor omschreven archief stond vervulde naar het oordeel van de rechtbank niet eenzelfde functie als een dag-, nieuws- of weekblad, maar de functie van archief. Anders dan BVFP aanvoert is het knipselkranten-arrest niet zonder meer van toepassing op een digitale knipselkrant, laat staan op een archief zoals dat van BVFP. Met de wet van 6 juli 2004 is onder meer beoogd artikel 15 Auteurswet technologieneutraal te formuleren door toevoeging van ‘of ander medium dat eenzelfde functie vervult’. De parlementaire geschiedenis van die wet biedt steun aan het oordeel dat een digitaal archief als dat van BVFP niet van de wettelijke beperking kan profiteren. Zo heeft de regering naar aanleiding van die uitbreiding onder meer opgemerkt ‘Dat betekent derhalve dat, zoals ook thans het geval is, bij opslag of aanbieding van een meer permanent karakter, waarbij een element van duurzame of tijdloze exploitatie een overheersende rol speelt, zoals bij archieffuncties, deze bepaling toepassing mist.’ (MvT p. 39). Zelfs als de website van BVFP wel als ‘medium dat eenzelfde functie vervult’ zou moeten worden beschouwd, kan het beroep van BVFP op artikel 15 Auteurswet niet slagen. Duidelijk is geworden dat BVFP zelf de artikelen hoofdzakelijk als achtergrondinformatie beschouwt; niet als nieuwsberichten. De rechtbank sluit zich op basis van een beschouwing van de artikelen en op basis van hetgeen volgens normaal spraakgebruik onder nieuws moet worden verstaan, bij die kwalificatie van BVFP aan. Hier en daar zit er wellicht een nieuwsbericht tussen, maar in overwegende mate gaat het om achtergrondinformatie en soms opinie. Overname daarvan is niet toegelaten als de kranten een auteursrechtvoorbehoud hebben gemaakt. Dat hebben zij gedaan.

Cozzmoss stelt dat een verdubbeling van het conform de tarieven voor hergebruik berekende bedrag op zijn plaats is. De rechtbank stelt dat van Cozzmoss mag worden verwacht dat zij voldoende stelt om aan te kunnen nemen dat sprake is van een hogere schade dan de gederfde gebruiksvergoeding. Anders komt de verdubbeling neer op een boete, in plaats van schadevergoeding. Voor toewijzing van een boete is binnen het kader van artikel 27a Auteurswet geen plaats. Het enkele feit dat het auteursrecht is geschonden/aangetast is onvoldoende. De daardoor veroorzaakte schade wordt in een geval als dit – waarin de rechthebbenden toestemming voor hergebruik tegen betaling plegen te geven – immers volledig gecompenseerd door de redelijke gebruiksvergoeding. Hetzelfde geldt voor de stelling van Cozzmoss dat de traffic naar de websites van de kranten is afgenomen. De rechtbank neemt wel aan dat de kranten extra schade lijden omdat zij door hergebruik zonder toestemming feitelijke zeggenschap verliezen, omdat het gebruik op het internet een grote vlucht kan nemen, en dat de kranten daardoor exploitatiemogelijkheden verliezen. Deze schade kan niet nauwkeurig worden begroot. Daarom schat de rechtbank de daardoor veroorzaakte schade op 25% van de redelijke gebruiksvergoeding. BVFP heeft onvoldoende gesteld om aan te kunnen nemen dat toekenning van volledige schadevergoeding tot kennelijk onaanvaardbare gevolgen zou leiden. Het feit dat zij geen commercieel doel dient is daarvoor onvoldoende.

De rechtbank draagt in het tussenvonnis van 20 juli 2011 BVFP op om te bewijzen zoals gesteld, desgewenst door middel van getuigen, dat zij in 2002 mondeling toestemming heeft gekregen van de Volkskrant, Trouw, NRC en Sdu om voortaan artikelen betreffende funderings- en grondwater problematiek op haar website www.platformfundering.nl te plaatsen. In het eindvonnis van 7 maart 2012 concludeert de recht bank dat BVFP aan de bewijsopdracht heeft kunnen voldoen en wijst alle vorderingen van Cozzmoss in deze procedure af.

Instantie: Rb. Dordrecht 20 juli 2011 en 7 maart 2012

Partijen: Cozzmoss t. Belangen Vereniging Funderings Problematiek

Bron: LJN BR2517 (tussenvonnis) en LJN BV7786 (eindvonnis)

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, coördinator magazine

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.