Archief en Dossiers
Terug naar overzicht Archief en Dossiers

Fabeltjes over nieuwe media
(met dank aan ASJA Contracts Watch)

Databases als Lexis-Nexis zijn slechts een andere manier om ons tijdschrift te verspreiden. Het is alleen een vergroting van de oplage. Voor publicatie op database hoeft dus niet betaald te worden.
Een database publiceert niet het hele tijdschrift maar losse artikelen. Voor de raadpleging van artikelen wordt betaald. Het gaat wel degelijk om een andere uitgave.

Een database moet beschouwd worden als een archief, waarin het hele tijdschrift opgeslagen staat.
In een database komt meestal alleen de tekst voor, zonder illustraties. Ook ontbreken vaak bepaalde rubrieken én artikelen van auteurs die zich tegen dit hergebruik verzet hebben.

Met nieuwe media - databases, cd-rom etc - wordt (nog) geen geld verdiend.
Zeker voor databases maakt de uitgever geen aanloopkosten. De uitgever sluit een overeenkomst (met bijvoorbeeld Lexis-Nexis) en wacht op de royalties die binnen moeten stromen. Of er nu miljoenen binnenkomen (zoals bij de New York Times) of een paar centen, elke cent is winst. On-line edities of pagina's op het World Wide Web vergen wel investeringen maar geen enkele uitgever verwacht vanaf de eerste dag winst van een nieuw medium. Electronische uitgevers betalen iedere medewerker, vanaf de computer programmeur tot en met de electriciteitsmaatschappij. Waarom zou de inhoud dan gratis moeten zijn?

Internet is gratis. Als er geld binnenkomt, dan zullen we eens over een vergoeding praten.
Het doorberekenen van een prijs aan de lezer van internet is slechts één manier om winst te maken. Via publicatie op internet verdienen uitgevers aan het verkopen van advertenties, produkten, diensten en mailing lists. De papierkosten verminderen én het is reclame voor de krant, tijdschrift of omroep. Ter vergelijking: zeer succesvolle uitgaven (Intermediair) zijn vaak gratis beschikbaar via controlled circulation en huis-aan-huisbladen kosten ook niets. Moeten de artikelen daarvoor dus ook gratis aangeleverd worden?

We weten niet welke artikelen geraadpleegd worden, dus kunnen we ook niet per auteur betalen.
Juist bij electronische uitgaven worden de zo geheten hits automatisch geregistreerd.

Het is te duur om voor kleine royalty-bedragen een administratie bij te houden.
Zelfde antwoord: juist bij electronische media is registratie eenvoudig. Voor bijvoorbeeld kopieën is ook administratie voor soms geringe bedragen noodzakelijk. Bovendien is het een wel erg makkelijke houding om te zeggen dat de administratie moeilijk is dus de uitgever maar al het geld moet houden.

Het gebruik van je materiaal op internet, cd-rom enz. is goed voor je naamsbekendheid. Je kunt er juist aan verdienen.
Maar dan moet de uitgever wel betalen. Anders zou je nooit iets voor het publiceren van een artikel moeten rekenen. Bovendien blijft de uitgever verdienen, waarom de journalist dan niet?

We kunnen niet slechts één artikel verwijderen en als je weigert mee te werken, kan het hele project niet doorgaan.
Uitgevers stellen vaak hun eigen internet-pagina's samen en kiezen dus wat daarop komt te staan. Uit een database kunnen al heel eenvoudig artikelen verwijderd worden. In Duitsland heeft een internet-provider inmiddels alle porno verwijderd.

Als we je artikel niet kunnen gebruiken, belemmer je de 'free flow of information' en de ontwikkeling van de nieuwe media.
Van deze 'free flow of information' en de nieuwe media hoeven niet slechts de uitgevers te profiteren. Zeker de mensen die de 'information' aanleveren en redigeren hebben recht op een redelijke vergoeding. Journalistiek werk is geen donatie ten behoeve van de ontwikkeling van nieuwe media of de informatievoorziening in het algemeen.

De ontwikkelingen zijn nog zo nieuw, dat we pas over een paar jaar willen onderhandelen.
En in die paar jaar zal de praktijk ontstaan dat auteursrechten vrij gebruikt kunnen worden. De kans dat voor hergebruik betaald gaat worden, neemt daardoor eerder af dan toe. Reeds nu proberen uitgevers alle rechten voor publicatie op electronische media naar zich toe te trekken.

Alle andere auteurs gaan akkoord.
De oudste smoes in uitgeversland en zelden waar.

Als je niet akkoord gaat met de overdracht van je auteursrecht, dan nemen we wel een ander. Voor jou tien anderen.
Dat laatste is de meest door opdrachtgevers/afnemers uitgesproken zin. Maar slechts heel zelden in de praktijk getest. Een opdrachtgever zal niet vaak echt tien anderen per onmiddellijk beschikbaar hebben. Vergeet niet dat het zoeken en inwerken van een andere freelancer tijd kost. Bovendien zijn freelancers gespecialiseerde vakmensen en die liggen ook niet voor het oprapen. Het is dus zeer de vraag of dit dreigement uitgevoerd zal worden. Dat neemt niet weg dat freelancers regelmatig door opdrachtgevers voor dit dilemma geplaatst worden.