mgm nvj maart

— dinsdag 27 augustus 2019, 09:48

Wob-verzoek

Aan een Wob-verzoek zijn nauwelijks formele eisen gesteld. Het mag mondeling, maar het is verstandig iets vast te leggen. Als er dan later gedoe ontstaat (‘ja, maar dat heeft u niet gevraagd’), heb je iets als bewijs.

Bovendien moet de overheid een gehele of gedeeltelijke weigering om informatie te verstrekken in geval van een schriftelijk Wob-verzoek op papier zetten. Was er alleen een mondeling verzoek, dan komt er alleen iets op papier als de verzoeker daar na de afwijzing nadrukkelijk om vraagt. Dat laatste verdient altijd aanbeveling, al was het maar omdat je alleen met een schriftelijke beslissing naar de rechter kan stappen.

Je moet in het Wob-verzoek wel de bestuurlijke aangelegenheid noemen. De Nederlandse wetgever gaat er van uit dat je als burger niet kunt weten wat er allemaal bij de overheid aan stukken ligt. Dus hebben wij geen documentenstelsel, wat je in het buitenland soms wel ziet. Bij ons volstaat het noemen van de bestuurlijke aangelegenheid. Dat is overigens een ruim begrip, dat in de praktijk niet snel tot problemen zal leiden. Toch proberen overheden het soms nog wel.

In het verzoek om informatie kan het nooit kwaad even naar de Wob te verwijzen. En: waarom je iets wil hebben, gaat de overheid niets aan. Openbaarheid is immers uitgangspunt. Een Wob-verzoek kan dus heel kort zijn. Het moet gericht zijn aan een bestuursorgaan (bijv. ‘geachte minister’ of ‘geacht college van B en W’) en het onderwerp bevatten waarover je wat wilt weten.

Informatie moet in principe worden verstrekt in de door de verzoeker gewenste vorm. Wil je dus een kopietje, dan hoor je dus een kopietje te krijgen. Uitzondering is er wel: als de verzochte vorm redelijkerwijs niet van de overheid kan worden gevergd.


Termijnen

Per 1 oktober 2009 kunnen overheden langer doen over de afhandeling van een Wob-verzoek. Termijnen zijn verlengd en de wet is er opnieuw niet eenvoudiger opgeworden. Het betrokken overheidsorgaan moet thans zo snel mogelijk, maar uiterlijk binnen vier (was twee) weken, een beslissing nemen op het verzoek. Het besluit kan daarna nog ten hoogste vier (was ook twee) weken worden uitgesteld, maar dat moet schriftelijk en gemotiveerd worden gemeld. Als een bestuursorgaan denkt dat er misschien een derde bezwaar heeft tegen openbaarmaking, worden de termijnen zelfs opgeschort om die derde de gelegenheid te geven zijn zegje te doen. Het kan dus nog langer duren.  En als het gaat om milieu-informatie steekt het weer anders in elkaar. Dan bestaat nog wel de oude beslistermijn van twee weken en geldt de hierboven gemelde opschortregeling niet.  Bij een positief besluit moet de informatie direct worden verstrekt, tenzij wordt verwacht dat een derde bezwaar heeft tegen openbaarmaking. Dan moet twee weken worden gewacht, zodat die derde een bezwaarprocedure kan starten. De praktijk voor oktober 2009 leerde dat overheden zich weinig van de termijnen aantrokken. Wie niet tijdig een beslissing kreeg op een Wob-verzoek, kon naar de rechter stappen wegens zogeheten fictieve weigering. In de praktijk had dat echter niet veel zin, omdat het wel even duurt voordat er bij de rechter een zitting is en het betrokken bestuursorgaan voor die tijd met een beslissing kwam, waardoor de zin van de rechtszaak kwam te vervallen. Per 1 oktober 2009 veranderde de situatie met de komst van de ‘Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen’. Burgers kunnen op grond van die wet overheden in gebreke stellen als een gevraagde beslissing uitblijft. Als die beslissing er dan niet binnen twee weken komt, ging dat bestuursorganen geld kosten. Het ging de overheid zelfs heel veel geld kosten door types die bestuursorganen overspoelden met Wob-verzoeken, veelal met het doel om die dwangsommen te incasseren. Dat heeft dat er per 1 oktober 2016 toe geleid dat de Wet dwangsom en beroep in Wob-zaken niet meer geldt. De wet is op initiatief van minister Plasterk aangepast. Ook voor een serieuze Wob’er is het er nu niet beter op geworden. In grote lijnen herleeft nu de oude situatie, van voor oktober 2009. Als de overheid zich niet aan de termijnen houdt, kun je, nadat je ze eerst nog in gebreke hebt gesteld, rechtstreeks naar de rechter stappen, maar of je daar nu zo veel mee opschiet is de dus vraag. Het is sowieso een goed idee bij de overheid door bellen of mailen (waar blijft de beslissing?) druk op de ketel te houden.

Meer in dit dossier ‘De Wob voor journalisten in zes stappen’:
1. Uitgangspunten
2. Uitzonderingen
3. Wob-verzoek
4. Naar de rechter
5. Wetteksten
6. Tips

Overig:
Links met nuttige andere vindplaatsen op het web
Contact/Colofon

En als toegift alles wat we over de Wob schrijven
Laatste wijziging: 27 augustus 2019, 15:55

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.