Naar de rechter
Wie na een Wob-verzoek alle gevraagde stukken krijgt,kan daarmee
tevreden aan de slag. Wie niets krijgt of een deel,kan het starten
van een juridische procedure overwegen.
Voordeel van een procedure is dat onafhankelijke ogen gaan
bekijken of een overheidsorgaan terecht weigert informatie openbaar te maken.
Als de zaak bij de rechter belandt, krijgt die –onder geheimhouding– de stukken
waar het om draait.
De gang naar de rechter is geregeld in de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
In dit soort procedures is inschakeling van een advocaat niet verplicht.
Je mag alles zelf doen, of kunt iemand machtigen.
Rechtszaken kunnen worden aangespannen door natuurlijke personen
(bijvoorbeeld een individuele journalist) of rechtspersonen (bijv. de BV die
een krant uitgeeft). Het is handig daar al bij de ondertekening van een
Wob-verzoek rekening mee te houden. De Gelderlander BV of de
Nederlandse Programma Stichting zijn rechtspersonen die naar de
rechter stappen. Bij Haarlems Dagblad zijn het steeds individuele
redacteuren geweest. Bij belangrijke zaken was het de hoofdredacteur.
In de bekende King Kong-zaak trad toenmalig hoofdredacteur
Frans Nypels als procespartij op, met redacteur mr. Arthur Maandag
als gemachtigde.
Bij een rechtszaak kom je in eerste instantie overigens nog niet bij de
sector bestuursrecht van de rechtbank terecht. Op grond van de Awb
moet bij het orgaan dat weigert de stukken te geven, binnen zes weken
een gemotiveerd bezwaarschrift worden ingediend.
Heb je een verschil van mening met bijvoorbeeld B en W van een gemeente,
dan moet je daar weer naar toe. Er volgt dan eerst een hoorzitting,
en daarna een nieuwe beslissing. Dit is de zogeheten verplichte heroverweging,
die overigens gratis is.
Als je bij de rechter belandt, moet griffierecht worden betaald. Win je een zaak,
dan krijg je dat geld later terug. Griffierecht bij de rechtbank bedraagt
174 euro voor particulieren (tarief 2019) en 345 euro voor rechtspersonen.
In geval van eventueel hoger beroep, bij de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State, liggen deze bedragen dit jaar op 259 en 519 euro.
In spoedeisende gevallen, denk aan actualiteit, kan na een Wob-besluit direct bij de
president van de sector bestuursrecht van de plaatselijke rechtbank een
zogeheten voorlopige voorziening worden gevraagd. Dat heeft alleen
kans bij hele sterke zaken. Als de overheid er met de weigeringsgronden echt een
potje van heeft gemaakt, kan de rechter bij wijze van voorlopige
voorziening zelfs bepalen dat stukken direct moeten worden verstrekt.
In twijfelgevallen is het beter de bezwaarschriftprocedure af te wachten en
daarna pas naar de rechtbank te stappen. Rechtszaken plegen heel lang te
duren, maar voor journalisten valt daar iets aan te doen. Je kunt versnelde
behandeling vragen. Rechters zijn daar niet erg scheutig mee, maar bij
journalisten kan dat anders liggen. In verschillende uitspraken wordt erkend dat
journalisten gezien de actualiteitswaarde recht hebben op een snelle
beslissing. Niet iedere rechter springt hier echter op dezelfde manier mee om.
Wanneer een zaak bji de Afdeling rechtspraak van Raad van State niets
oplevert, is het in sommige gevallen nog mogelijke door te procederen bij het
Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. Dat kan
alleen wanneer de uitspraak in strijd is met het Europese mensenrechtenverdrag
EVRM. Vraag is wel of het in een Wob-zaak de moeite waard is.
Meer in dit dossier ‘De Wob voor journalisten in zes stappen’:
1. Uitgangspunten
2. Uitzonderingen
3. Wob-verzoek
4. Naar de rechter
5. Wetteksten
6. Tips
Overig:
Links met nuttige andere vindplaatsen op het web
Contact/Colofon
En als toegift alles wat we over de Wob schrijven
