mgm nvj maart

— woensdag 4 augustus 2021, 10:24 | 0 reacties, praat mee

Marjolein Koster: ‘Soms doe je dingen niet als journalist, maar als mens’

Marjolein Koster: ‘Soms doe je dingen niet als journalist, maar als mens’

Freelance journalist Marjolein Koster verdeelt haar tijd tussen Nederland en de Balkan. Ze strijdt voor aandacht voor de vluchtelingencrisis terwijl ze worstelt met haar journalistieke rol. Laatste wijziging: 5 augustus 2021, 09:02

Dit artikel wordt met je gedeeld door NVJ-lid Marjolein Slats. Ook lid worden?

‘Ze vecht om verhalen van vluchtelingen gepubliceerd te krijgen, maar nog harder om niet cynisch te worden’, introduceert een voice-over de radiodocumentaire ‘The Game’ van Marjolein Koster over vluchteling Vahid, die met zijn familie over de Balkan zwerft en onder meer vertelt hoe de Kroatische grenspolitie hen afranselt.

Toen Koster Vahid in november opzocht, wist ze al dat haar verslagen in het Nederlands Dagblad en op de radio weinig zouden veranderen aan het lot van hem en de zijnen. Dat grote ophef zou uitblijven. Terwijl het zo schokkend is, zegt Koster: ‘Kroatië, een onderdeel van de EU, waar de politie met publiek geld vluchtelingen zwaar mishandelt. En wij financieren die praktijken indirect.’

Wat heeft verslag doen dan eigenlijk voor zin?, vroeg ze zich in de auto terug naar Nederland af. Met een vriendin deelde ze via de telefoon hoe moeilijk ze het had toen kinderen in het vluchtelingenkamp haar over het geweld vertelden. ‘Toen dacht ik: wat draag ik bij als ik hier even een paar dingen kom opschrijven? Ik zei tegen haar: ik stop als journalist, ik ga wel bij een hulporganisatie werken.’

Een tijdje later veerde Koster op: na een periode van reportages van haar en andere media waren Kamervragen over het politiegeweld gesteld. Om vervolgens weer teleurgesteld achterover te zakken: de antwoorden van de minister waren nietszeggend.

Stoppen deed ze uiteindelijk niet. ‘Ik besefte hoe belangrijk het was dát ik daar was om dit verhaal te vertellen. Als we het niet weten met z’n allen, gebeurt er niks. Maar dit is dus wel de continue battle waar ik in zit: wat draag ik bij en maak ik op deze manier genoeg impact?’

Idealisme is een ongemakkelijk woord in de journalistiek. Het hardop uitspreken ervan wordt al snel geassocieerd met naïviteit en gebrek aan objectiviteit. Koster: ‘De reactie was zeker in het begin van mijn carrière vaak: daar heb je weer zo’n jong meisje dat denkt dat ze iets kan betekenen. Dan denk ik: waarom doe jij het dan? Zitten we met zijn allen onze tijd te vullen? Ik ‘mag’ me al bijna niet druk maken over het feit dat universele wetten en mensenrechten niet worden gevolgd.’

‘We vinden het allemaal supervet als er Kamervragen gesteld worden naar aanleiding van wat jij geschreven hebt. Waarom doen we dan zo krampachtig over andere manieren van dingen in beweging zetten? Dat wordt al snel bestempeld als activistisch.’ Daar is geen sprake van zolang je journalistieke normen en waarden handhaaft en geen leugens verkondigt, vindt Koster. ‘Er is niet één plek op het journalistieke spectrum die ‘goed’ is en ik denk dat we elkaar als journalisten niet op elkaars keuzes moeten aanvallen.’

Haar idealisme hangt sterk samen met haar christelijke opvoeding in het gereformeerde Zeeland, zegt Koster. ‘Ik zag om mij heen altijd mensen vrijwilligerswerk doen en voor elkaar klaar staan. Als kind collecteerde ik aan de deuren. Dat deed je gewoon, omdat je het zelf zo goed had.’

Voor Vahid en andere vluchtelingen ‘collecteerde’ ze via Facebook tweedehands telefoons. Ook al zo’n taboe in de journalistiek: bronnen spullen geven. Iemand zou dan geen authentiek verhaal meer vertellen. ‘Maar alle journalisten die ik ken die zich met dit onderwerp bezighouden doen af en toe zoiets: iets te eten geven, een buskaartje betalen. Je doet zoiets niet als journalist, maar als mens. En als goed journalist voel je het wel aan als iemand niet meer oprecht is.’

Behalve in vluchtelingenproblematiek is Koster gespecialiseerd in de westelijke Balkan en dan vooral Bosnië, het land van Srebrenica. Met Misha Melita maakte ze de voor een Tegel genomineerde podcast De Val van Srebrenica. Een enorme tijdsinvestering die ze alleen kon doen omdat ze al jaren over de genocide schreef en de juiste contacten had.

Reportages over Srebrenica en vluchtelingen zijn niet de makkelijkste om te verkopen. ‘Soms lijkt het alsof we vluchtelingen-moe zijn, dat merk ik ook bij redacties.’ Zoals zoveel freelancers doet ze er daarom noodgedwongen lichtere klussen naast. ‘Ik schrijf verhalen voor vrouwentijdschriften en een wandelmagazine. Dat vind ik ook superleuk. Maar ik kan die zware onderwerpen nooit lang loslaten.’

Zou ze zich niet liever fulltime daarop willen richten, in een vaste baan? Ze moet lachen. ‘Dat is zo’n scenario waarvan ik denk: dat gaat nooit gebeuren. Maar, ja: natuurlijk zou ik dat willen.’ Dan toch wat twijfel. ‘Ik zeg dat nu wel, maar ik ben ook freelancer omdat ik het lastig vind om iets uit te voeren wat iemand anders bedacht heeft.’

Want dan is er misschien wel minder ruimte om een idealist te zijn.

Dit artikel is een bewerkte versie van aflevering 3 van de podcast #freelanceleven.

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.