mgm nvj maart

— donderdag 27 februari 2020, 09:21 | 1 reactie, praat mee

Judit Neurink: ‘Als ­correspondent ­ben je geen verhalenpoeper’

Judit Neurink: ‘Als ­correspondent ­ben je geen verhalenpoeper’
© Anastasis Protopapas

‘Ik hou er mee op.’ Na tien jaar correspondentschap vanuit Irak laat Judit Neurink (62) weten dat ze er klaar mee is. Haar probleem is dat van veel freelancers: het werk staat in geen verhouding tot het inkomen. Na een journalistieke carrière van veertig jaar is Neurinks inkomen gezakt tot een niveau vergelijkbaar met toen ze begon. Deze week verschijnt haar boek ‘Geweld is nooit ver weg, tien jaar berichten uit Irak’. Het vormt de afsluiting van haar correspondentschap in Irak. Laatste wijziging: 28 februari 2020, 10:00

Dit artikel wordt met je gedeeld door NVJ-lid Arjan van der Linden. Ook lid worden?

Na tien jaar berichten uit Irak zet ik een punt achter mijn correspondentschap. Het is emotioneel en psychisch te zwaar geworden, en daarom heb ik mijn uitvalsbasis verhuisd naar Athene. ISIS en haar gruwelijkheden zijn niet in mijn koude kleren gaan zitten, en de afstand maakt het makkelijker.

Doorslaggevend is echter dat het al voor de verhuizing in juni 2018 financieel steeds moeilijker was geworden. Dat is het verhaal van de freelance correspondent, maar ook een teken des tijds. Alle freelance journalisten hebben het moeilijk. Ik ken vrijwel niemand die er de afgelopen jaren nog financieel op vooruit is gegaan. Maar voor een correspondent spelen nog andere facetten mee.

In 2008 verhuisde ik naar een ander land, vond een woning en regelde een verblijfsvergunning. Ik bouwde een netwerk op, en ook een sociaal leven. Vond ingangen bij regering en partijen, bezocht congressen en conferenties. En ik vond opdrachtgevers om een inkomen te genereren.

Die vier zinnetjes staan voor een handvol ballen die ik in de lucht moest zien te houden, terwijl ik mijn omgeving zag veranderen. Eerst was er wederopbouw, die gepaard ging met een bouwwoede en hoge (huur)prijzen. Toen kwamen in 2014 ISIS en de oorlog, moest er voor anderhalf miljoen ontheemden onderdak worden geregeld, daalde de olieprijs en volgde een recessie. In een oorlog komen een slechte stroomvoorziening, kapotte wegen en een wrakke gezondheidszorg op een tweede plan. Omdat je als correspondent onderdeel bent van de samenleving – anders kan je er niet over berichten – raken al die zaken jou dus ook.

Ik zat in koude kantoren als de stroom weer eens uitviel, of in de ondraaglijke, verlammende hitte. Ik hoopte dat het wiel niet van mijn auto zou vallen als ik weer eens een kuil niet wist te ontwijken. Ik merkte dat de mensen om me heen geen geld meer hadden omdat hun overheidsinkomen was stopgezet. Zag door het geldgebrek veel winkels sluiten. Hoorde over verre kennissen die familieleden verloren in de strijd tegen ISIS. En paste mijn gedrag en routes aan al naar gelang de frontlinies veranderden.

Het is een ingewikkelde balans. Als correspondent ben je onderdeel van de wereld waarover je bericht, en tegelijkertijd moet je je onafhankelijkheid bewaren. Terwijl dat laatste je meestal niet in dank wordt afgenomen. Politici willen dat je alleen hun kant laat zien, en ieder kritisch stuk wordt gezien als een bewijs dat je tegen hen en hun geliefde land bent. Ik ben dan ook uitgescholden, geboycot en zelfs gewaarschuwd me gedeisd te houden.

Tegelijkertijd verlopen sociale contacten soms moeizaam; veel mensen zien vooral de journalist, niet de persoon. Daarom maakte ik duidelijk: wat ik in vriendschappelijk contact hoor, gebruik ik niet als journalist. Ik begon mezelf te censureren, kritiek in te slikken of zo te verpakken dat mijn relaties niet beschadigd zouden raken.

Het is allemaal te doen, en tot op zekere hoogte zelfs uitdagend, als je maar weet dat je rugdekking hebt. Maar als freelancer zijn je vele opdrachtgevers daar niet mee bezig, die willen gewoon je verhaal afnemen of je naar de studio dirigeren voor een gesprek of een debat. Voor hen ben je gewoon een verhalenpoeper of een deskundoloog.
Ik ben vaak jaloers geweest als collega’s in vaste dienst vertelden over dagelijks overleg met hun redacties. Over samen nadenken over verhalen en invalshoeken. Over voortdurend contact tijdens het werken in gevaarlijke gebieden. Over rugdekking van de redactie.

Als freelance correspondent moet je het allemaal zelf uitzoeken. Steeds maar weer nieuwe verhalen bedenken. Er is geen team om mee te brainstormen, geen collega om echt mee te sparren. Alleen e-mail en telefoon, en drukke redacties die het liefst een helemaal uitgewerkt voorstel willen zien. Die vaak geen idee hebben van de omstandigheden waaronder je moet werken, of van de mores van jouw land. En daarom soms vanuit hun Nederlandse referentiekader dingen verwachten die niet kunnen. En van wie, zelfs als je naar jouw gevoel het onmogelijke hebt gedaan, hoogst zelden een compliment komt.

Dan is er de kwestie van de onkosten die je maakt. Niet alleen om je kennis op peil te houden of uit te breiden, maar vooral als je op pad gaat voor een verhaal. Mijn kennis van het Koerdisch en het Iraaks-Arabisch heeft niet het niveau bereikt dat ik erin kan interviewen, dus heb ik een vertaler nodig. Soms een fixer, om zaken te regelen. En meestal vervoer. Als een redactie al wil betalen, moet het altijd goedkoper, maar meestal is er geen budget voor. Terwijl de grote netwerken en de vastediensters met hun goede budgetten de prijzen van chauffeurs en fixers opstuwden. Als freelancer worden je onkosten vaak beschouwd als jouw investering om het verhaal te maken.

Ik heb voor 2008 jarenlang aan de andere kant gezeten, als buitenlandredacteur bij Trouw. Volgens mij was het toen echt anders, of is dat wishful thinking? Anders bied ik ‘mijn’ correspondenten daar alsnog mijn excuses voor aan.

Deskundigheid opgeven waaraan je twintig jaar hebt gewerkt is geen sinecure. Het voelt als het weggooien van iets dierbaars en waardevols

Freelance correspondent zijn is een eenzaam beroep, maar daar staat wel tegenover dat je op reportage mag, met interessante mensen mag praten, van sommigen de diepste zielenroerselen mag optekenen, nieuwe plekken ontdekken, begrijpen wat mensen bezighoudt en dat uitleggen. Geweldig werk, dat wel.

Helaas is dat voor mij uiteindelijk niet meer voldoende. Ik wil niet als verhalenpoeper beschouwd worden. Ik wil niet hunkeren naar bevestiging. Wat uiteindelijk de doorslag gaf is dat ik niet meer kon rondkomen van mijn werk. Mijn inkomen was gezakt tot een niveau vergelijkbaar met het begin van mijn 40-jarige journalistieke carrière. Terwijl ik lange dagen maak, veel meer risico’s loop en veel verantwoordelijker werk doe dan toen. En afgebrand raak.

Het is een algemeen probleem. Ik hoor hetzelfde van veel collega’s in mijn regio en erbuiten. Als dit niet verandert, zal het vak van correspondent ernstig worden uitgehold. Onervaren correspondenten zullen maar korte tijd blijven zitten voor ze afhaken. Er zijn steeds minder landen waar een correspondent nog voldoende verhalen kan slijten om rond te komen. Dus komen er veel meer plekken waar vandaan we weinig meer horen – of in het beste geval alleen via de internationale persbureaus. Wat gevolgen heeft voor onze nieuwsvoorziening, voor ons wereldbeeld en onze perceptie van de conflicten en hun gevolgen.

Ik weet dat en ik wil het eigenlijk niet, maar kan niet anders. Na ruim tien jaar als correspondent in Irak te hebben gewerkt zet ik er een punt achter. Deskundigheid opgeven waaraan je twintig jaar hebt gewerkt is geen sinecure. Het voelt als het weggooien van iets dierbaars en waardevols. En dan niet omdat je dat wilt of er iets beters voor in de plaats krijgt. Maar ja, jij lijkt de enige te zijn die eraan hecht.

Wat ik ga doen? Ik weet het niet precies. Boeken schrijven, misschien een gesubsidieerd onderzoeksproject bedenken, mogelijk teksten van anderen redigeren. Vanuit Athene, want het Griekse licht helpt om de schaduwen van Irak te verjagen.

 

Judit Neurink (1957) heeft gewerkt voor Vara- en NOS-radio, was buitenlandredacteur bij Trouw en leidde vanaf 2003 korte cursussen basisjournalistiek in Iran en Irak. Ze vertrok in 2008 naar Iraaks-Koerdistan om een mediacentrum op te zetten. Ze werkte als correspondent onder meer voor Trouw en De Standaard, NOS, VRT, Vrij Nederland en One World, en diverse internationale media. Neurink schreef een aantal boeken. Haar jongste boek ‘Geweld is nooit ver weg, tien jaar berichten uit Irak’ (uitgeverij Jurgen Maas, ISBN 9789491921681, 210 pagina’s, € 22,99) ligt nu in de winkel vormt de afsluiting van haar correspondentschap in Irak.

Bekijk meer van

Judit Neurink Irak correspondent

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

1 reactie

lank.2010@hotmail.com, 27 februari 2020, 15:31

Dit is zo ontzettend jammer Judit! Wat een verlies van kennis, kunde, inzicht, contacten…Hopelijk gaan opdrachtgevers eindelijk eens begrijpen dat het zo niet langer kan. Willen we nog kwaliteitsjournalistiek? Het is ondertussen 1 minuut voor 12. Jij bent het (zoveelste) slachtoffer van een proces dat al jaren gaande is. Sterkte en succes in Athene, Kees Elenbaas

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.