mgm nvj maart

— maandag 13 december 2021, 14:37 | 0 reacties, praat mee

Jerry Vermanen van Pointer: Hoe je je collega’s overtuigt van een goed idee

Jerry Vermanen van Pointer: Hoe je je collega’s overtuigt van een goed idee
© Pointer/KRO-NCRV

In de rubriek De Schepping schrijven journalisten zelf iets over de totstandkoming van hun werk. Deze keer Jerry Vermanen van Pointer (KRO-NCRV) over het langlopende onderzoek naar geroofd Joods vastgoed, onder de titel de Vastgoedboeken. Laatste wijziging: 14 december 2021, 16:15

Dit artikel wordt met je gedeeld door NVJ-lid Marjolein Slats. Ook lid worden?

‘Dus gaan we 7000 transacties onderzoeken?’ Een ongemakkelijke stilte hangt in de vergaderruimte. Ik heb misschien wel een van de ongemakkelijkste dingen ervaren die je als journalist kan overkomen. Jouw idee, waar je zo enthousiast over bent, wordt lauw ontvangen door je collega’s. 

In een document, genaamd de Verkaufsbücher, staan alle transacties van onteigend en doorverkocht Joods vastgoed vastgelegd. Mijn datajournalistieke hart klopte sneller toen ik hoorde dat het om een digitaal bestand ging. Duizenden niet vertelde verhalen: een journalistieke goudmijn. Soms heb je dat gevoel, ergens diep van binnen. Je kunt het nog niet overbrengen op je collega’s, maar er zit iets in. 

Na zo’n ongemakkelijke vergadering kun je twee kanten op. De onzekerheid kan toeslaan. Je kiest een ander onderwerp, want blijkbaar is niemand zo enthousiast als jij. Of je probeert uit te zoeken waar je collega’s wel op aanslaan. In een-op-een-gesprekken probeerde ik erachter te komen wat ik beter had kunnen doen. Dat waren best kwetsbare gesprekken, maar nuttig om te horen waarom jouw gevoel – hier is iets te halen – niet bij anderen aanslaat. Wat moeten wij als onderzoeksredactie met de Tweede Wereldoorlog? Wij schrijven over het heden, niet over zaken die 75 jaar geleden zijn gebeurd. Daar zat de grootste twijfel bij mijn collega’s. 

Twijfel is noodzakelijk voor een goede onderzoeksjournalist. Je onderzoek wordt er vele malen sterker van als je het van meerdere kanten benadert. En tegelijkertijd moet je blijven vasthouden aan je intuïtie. Je moet wel met hele sterke argumenten komen om een onderzoeksjournalist van zijn idee te praten. Soms voel je gewoon dat ergens een goed verhaal zit verstopt. 

Gelukkig bestond datzelfde gevoel bij de tipgevers die ik de dagen daarna heb gebeld. ‘Er is zoveel onverwerkt leed bij nabestaanden. En gemeenten hebben nog wel het een en ander goed te maken.’ In Amsterdam bleek namelijk dat van Joodse terugkeerders naheffingen voor belastingen zijn gevraagd. Mensen die uit de onderduik of concentratiekampen weer thuis kwamen, konden achterstallige belasting plus een boete verwachten. In 2016 erkende Amsterdam dat dit absoluut niet had mogen gebeuren. De gemeente stelt 10 miljoen euro voor de Joodse gemeenschap beschikbaar ter compensatie voor de hardvochtige houding. Ook in de gemeenten Den Haag, Rotterdam en Utrecht wordt het ambtelijke handelen tegen het licht gehouden. Maar er zijn nog meer dan tweehonderd gemeenten waar geen onderzoek wordt gedaan. Wat is daar dan gebeurd? 

Even gênant op je muil gaan, je idee bij collega’s toetsen, en veel beter vooronderzoek. Met deze munitie is de daaropvolgende vergadering ineens een stuk eenvoudiger. De volledige redactie haakt aan bij het onderzoek. We analyseren alle transacties voor de grote ontwikkelingen en hoofdrolspelers, en vinden nog regelmatig prachtige verhalen in die data. Sinds mei 2020 hebben we al ruim veertig publicaties en meerdere tv-uitzendingen over dit onderwerp gemaakt. En we gaan ermee door. Naast de eerder genoemde gemeenten doen nu nog eens ruim zeventig gemeenten onderzoek naar de roofhandel van Joods vastgoed. En we hebben een Tegel en Sigma Award gewonnen: een prachtige beloning voor een onderzoeksproject dat er bijna niet was gekomen. 

Kijk de uitzending van zondagavond 12 december hier terug.

 

Jerry Vermanen is data- en onderzoeksjournalist bij Pointer (KRO-NCRV). Hij zoekt in grote bergen met gegevens naar verhalen die niemand anders kan vinden. Hij houdt zich al ruim anderhalf jaar bezig met de Verkaufsbücher om de roofhandel van Joods vastgoed tijdens de Tweede Wereldoorlog te onderzoeken. Meer lezen.

Tip de redactie

Logo Publeaks Wil je Villamedia tippen, maar is dat te gevoelig voor een gewone mail? Villamedia is aangesloten bij Publeaks, het platform waarmee je veilig en volledig anoniem materiaal met de redactie kunt delen: publeaks.nl/villamedia

Praat mee

Colofon

Villamedia is een uitgave van Villamedia Uitgeverij BV

Uitgever

Dolf Rogmans

Postadres

Villamedia Uitgeverij BV
Postbus 75997
1070 AZ Amsterdam

Bezoekadres

Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Factuurgegevens

Villamedia Uitgeverij BV
Johannes Vermeerstraat 22
1071 DR Amsterdam

Contact

redactie@villamedia.nl

Redactie (tips?)

Chris Helt, hoofdredacteur

Marjolein Slats, adjunct-hoofdredacteur

Linda Nab, redacteur

Lars Pasveer, redacteur

Trudy Brandenburg-Van de Ven, redacteur

Rutger de Quay, redacteur

Nick Kivits, redacteur

Sales

Sofia van Wijk

Emiel Smit

Teddy van der Laan

Webbeheer

Marc Willemsen

Vacatures & advertenties

vacatures@villamedia.nl

Bereik

Villamedia trekt maandelijks gemiddeld 120.000 unieke bezoekers. De bezoekers genereren momenteel zo’n 800.000 pageviews.

Rechten

Villamedia heeft zich ingespannen om alle rechthebbenden van beelden en teksten te achterhalen. Meen je rechten te kunnen doen gelden, dan kun je je bij ons melden.