In Memoriam Mustapha Oukbih: ‘Blijf dicht bij jezelf’

In maart 2008 was er nog niets aan de hand. Zijn vrouw Cilay, mijn zus, bracht in een ziekenhuis in Amman een tweeling ter wereld. Mustapha was daar in die periode als correspondent gestationeerd om de Irak-oorlog te verslaan. Een van beide kinderen mocht nog niet naar huis, terwijl Mustapha alweer voor een klus naar Irak moest. Ik bood aan om voor de kleine te zorgen zodat mijn zus bij de andere baby kon blijven. Voor ik het wist zat ik in hun huis met de kleine Yunus in mijn armen.

Ik had Mustapha leren kennen toen ik begin jaren negentig bij de TROS werkte en hij net het carrière magazine Fast Forward had opgezet. Samen met anderen die voor het ideaal gingen - zoals Ahmed Aboutaleb, Humberto Tan en Fouad Sidali - wilden we een nieuw geluid laten horen in de Nederlandse media. We zagen het als onze taak om voor meer kleur in de media te zorgen.

Destijds woonden Mustapha en ik allebei in Den Haag, de stad waar we zo dol op waren. We kwamen elkaar tegen in September, De Zwarte Ruiter of Pavlov, en beleefden daar de mooiste avonden. Urenlang konden we over de wereld praten en over ons werk. Zoals we dat sindsdien zijn blijven doen, tot een week voor zijn dood toen we het nog hadden over de aanslagen van IS en we ons afvroegen welke oplossingen er zouden kunnen zijn.

Het knappe van Mustapha als journalist was dat hij heel neutrale analyses kon geven, met altijd ook een duidelijk verhaal van de andere kant. Van hem kreeg je echt informatie die ertoe deed. Vaak hoorde ik van collega’s, vrienden en gewone luisteraars van Radio1 hoe fijn en objectief ze zijn berichtgeving vonden. De NOS moet hem hebben gemist sinds hij zijn werk moest neerleggen: een Midden-Oosten correspondent die vloeiend Arabisch sprak, die de mensen daar begreep, en die er het onmisbare netwerk had. Niemand doet dat hem na.

Waar Mustapha ook naar toe ging, er was één belangrijk voorwerp dat altijd mee moest. Als je bij hem binnenkwam, of dat nou in zijn appartement was of op het laatst in het hospice, altijd pronkte daar die ene foto in het raamkozijn. De foto uit 1987 van Mustapha samen met Hedy d’Ancona, waarop de voormalige minister hem de ADO Mediaprijs uitreikt. Hij kreeg die voor een serie artikelen in Vrij Nederland die volgens de jury een evenwichtig en onbevooroordeeld beeld gaven van de etnische samenleving.

Het beleid van de NOS bepaalt dat correspondenten na een tijdje terugkeren naar Nederland. Mustapha vond dat verschrikkelijk jammer. Zijn wens was om, na Amman, samen met zijn gezin te wonen in Istanbul. Maar door zijn ziekte was hij genoodzaakt om in Nederland te blijven, en ook de kinderen hadden langzamerhand de leeftijd bereikt dat ze leerplichtig waren. Nog één keer werd hij naar Libië gestuurd. Ondanks dat hij al veel pijn had, ging hij toch. Maar weinigen zagen dat hoezeer hij daar al leed. De laatste maal dat hij verslag deed uit Midden-Oosten, was vanuit Tobruk. 

Het laatste gesprek tussen Mustapha en mij – de avond voor de nare droom - ging over twee onderwerpen. Ik vroeg hem wat hij mij als levensles zou willen meegeven. “Blijf dicht bij jezelf,” zei hij. En we spraken natuurlijk over zijn kinderen, die hem de kracht hadden gegeven om het toch nog zo lang vol te houden. Net als hun vader blijken die twee over een enorme veerkracht te beschikken. Die zullen zij en mijn zus nodig hebben, met alle verdriet, en die zullen wij ook nodig hebben.

Lieve Mustapha, jij hebt losgelaten. Nu wij nog. Het ga je goed.