Pure fotojournalist wordt zeldzaam

Werry Crone (Trouw) opent de aanval. Volgens hem is bij veel kranten de beeldkwaliteit erop achteruit gegaan. ‘Het is één grote prullenbak met ellende. Tabloids als Sp!ts en Metro zijn vergaarbakken met korte stukjes. Daar is nauwelijks aandacht voor foto’s. Wil je kwaliteitskranten, dan hoort daar kwalitatief beeld bij’. Hij geeft als voorbeeld zijn eigen krant, waar het beeld in nauw overleg tussen fotografen en redactie tot stand komt, maar kranten die zo werken, zijn er niet zo veel (meer).
Weinig kranten hebben ook nog vaste fotografen in dienst. Het panel, Werry Crone en freelance fotograaf Peter Elenbaas (o.a. voor Het Parool), komen niet verder dan de NRC, de Volkskrant en tot nu toe Trouw.
Er lijkt zich een tweedeling voor te doen, waarbij vooral regionale kranten ongunstig afsteken. ‘Ik ken steeds meer fotojournalisten, met name in de regio, die er commerciële opdrachten bijdoen. Weinigen leven nog alléén van de fotojournalistiek’, akdus freelance journalist Frits Baarda.

Peter Elenbaas (freelance fotograaf, o.a. voor Het Parool) onderstreept het belang van herkenbaarheid. ‘Zoals bij de Volkskrant. Daar wordt al jaren goed werk geleverd.’ Andere kranten, waaronder zijn ‘eigen’ Het Parool, erkent hij, werken meer vanuit het principe: een freelancer even snel een foto laten maken, zonder uitgebreid overleg. ‘Dit komt de kwaliteit van foto’s niet ten goede.’
‘Freelancers hebben soms minder feeling met de krant’, vult gespreksleider Jacqueline Wesselius aan.

Werry Crone, fotograaf van Trouw, zegt dat het idee dat fotografen ‘duur’ zouden zijn, allang niet meer klopt: ‘Vroeger bracht je veel geld naar de fotowinkel, voor filmpjes en papier, maar dat is natuurlijk niet meer zo. Ook het materiaal is veel goedkoper geworden.’ Bovendien, heeft hij berekend, zijn vaste fotografen niet per definitie duurder dan freelancers. ‘Als de krant mij voor foto’s naar een werkbezoek van Ab Klink bij een apotheek stuurt, maak ik behalve een portret van Klink ook nog 20 – zo divers mogelijke – foto’s voor het archief. Kassa voor de krant. Want laat je dit door een freelancer doen, dan moet de krant per foto betalen, ook voor archieffoto’s. Gezondheidszorg is belangrijk voor Trouw, dus ik weet zeker dat ik mijn foto’s van die apotheek geregeld terug zie in de krant.’
In de zaal reageert de beeldredacteur van Next: juist freelancers kunnen door hun specialismen méér te bieden hebben dan een vaste fotograaf, die nu eenmaal meer allround moet zijn.

Ondanks de zware economische tijden zijn er ook kansen, vindt Peter Elenbaas. Hij schiet nauwelijks nog nieuwsfoto’s. Des te meer houdt hij zich bezig met architectuur- en stedenbouwfotografie, zoals de serie ‘Onbewolkt’.

Ook algemeen secretaris Thomas Bruning van de NVJ vindt dat fotografen in kansen moeten denken. ‘De fotojournalist bij een regionale krant kan zich onderscheiden door bijvoorbeeld straten te fotograferen, foto’s die abonnees dan apart kunnen bestellen. Daarnaast kunnen fotografen meer met bewegend beeld werken. Regionale en lokale bladen moeten ruimte maken voor deze en andere experimenten. Snijden in personeel is makkelijk. Herdefineer het vak fotografie zodat het meerwaarde krijgt.’